Siili: ;
fi I
! ! i
ii.:' Í'!
r-
Het A F B E E LDS E L des
S c h r y v e r s van de
GEESTELYKE NATUURKUNDE
V o o r aati t e z i e n , heeft i n K ö p e r gebracht
D E HEER
TOBIAS LAUBIUS,
B V RG E R T.E A U G S B U R G .
en welken Augsburg hceft uitgeleyerd
in het ]aar 1685.
De Plaatfnyders alderberoemft in hare K onf t , oiize Printbladen
met eene verwonderlyke vernuftigheid graveerende,
volgens de Order van het A. B. C . geichikt,
z y n deze volgende:
D e Heeren
JOH. AUGUSTUS CORVINUS, tcAugsburg,
geboren te Leipzig in het jaar 168z.
)OH ADAMUS DELSENBACH, van
Neurembers, geboren te Neur; 9. Dec; 1687.
JAC. ANDREAS FRIDRICH, vanAugsbure,
geboren te Neur: ig.Febr-1684.
PHIL. GOTTF. HARD ER, van Augsburg,
geboren te Augsburg, a. Febr. 171a.
JOH. BALTHAS. PROBST, teAugsburg,
geborenteAugsburgJO. Nov: 1689.
CAROLUS R geborentcAugsbuErgMi7.SJuUnAy R16T78 ,. te Augsburg,
DAVID SCHEUCHZER, Zoon van den
Sehrvver, geborenteZurich iz.Febr: 1704.
BALTH.SIGMUN D SETLESKI, teAugsburg,
geboren te Augsburg xS.Juny 169?.
GEORG. DANIELHEUMANN,vanNeuremberg,
tcNeuremb; geborenzj. Sept. 1691.
GEORG DAVID NESSENTHALER., tc
Augsbure, geboi^nteAugsburgi69f.
JOH: ANDREAS PFEFFEL, dejongejgc.
boren te Augsburg 171 f.
)OH. GEORG. PINZ, van Neuremberg, geboren
teNeuretnberg 1Ö97.
H I E R O N Y M U S SPERLING, teAugsburg
, geboren te Augsburg 169?.
CATHARINA SPERLINGIN, geboren
HECKLIN zyneHuisvrouw, geboren teAugsburg
1699.
JOHANNES STRIDBECK, geboren tc
Frankfoort a i. May 1707.
JACOBUS GOTTLIEB THELOT, te
Augsburg, [e Augsburg geboren 24. Jun: 1708.
MARTINUS TYROFF, te Neuremb:geboren,
teNeuremberg lyof.
JACOBUS WANGNER, te Augsburg, geboren
te Augsburg. ij.Jan: 17OJ-.
Onder de Printbladen door dcze gemaalct heeft de
Tytels ondertekend.
JOH. CHRISTOPHORUS STEINBERGER
teAugsburg,geborenteAugsburg den 1 i.May 1709.
Eindelyk verlcliaft de beide Text met groote Zorge
uit zyne zeer wel toegerufte Drukkery.
CHRISTIANUS ULRICUS WAGNER,
tc Ulm, aldaar geboren den z i. Maai't 1686
O P H E T
Geleerd, VoortrefFelyk en uitmuntend Werk,
G E N A A M D
G E E S T E L Y K E
N A T U U R K U N D E .
In de Latynfe Taal befchreven
D o o r den I i o o g g e l e e r d e n H E E R .
JAN JAC SCHEUCHZER.
E n in ' t Nederduitfch vcrtaald ,
DOOR.
FLORENTIUS H- J. van HALEN.
V e r c i e r d m e t w e e r g a l o z e Printverbeeldingea.
T E E R SU E D E E L .
T TErlicvc voorwerp van Gods ccuwig wysfacicid,
V Zalikdcwond'rcnvandiegroce Majclleic
In u bcfchoiiwcn, door verbaafthcid opgctogcn ?
Wae hceft hier meerdcr kragt, myncoorcn, ofmyne
oogcn ?
Toen wierd 't beginzel van den Dag en Nagt gelUgt,
Door'cop-enondcrgaanvan'tZ,/?i cnvan hccü«;y/er.
Maar'kziedewérelddaarverfierdmetnicuwcnluíllcr,
De w^riri« door GOD vaneen gefcheiden, mtc
: 'c ünfpanzdtuflen beide, en clk zyn pcrk gczct,
Zo wcl die bovm zyn als die beneden ítrómcn.
'c Uitfpanzelhcch den naain van Hemel toen bekomcn,
Waarop nudeavond van den cwcJen djggcnaakt.
Hoewonderlykheeft GOD diefchcidingegcmaakr,
Ende opper-wateren zo vcr om hoog gehe vcn, Pf intbl.
Als de and'ren in de kolk der aardc zyn gcdrcvcn j
Het hemel-water houd de wcrclJ in haar iland,
lin de üccaanomlielsd het uicgellrektcland,
Verdclende zig wcèr in Zcen en in Mein».
Men zie de flrómen zig hier naar de Itngtv kcren
Op 't GüJdelyk bevcl. tict water Ichuimd en ruiit
Van küp^ vznberg en rois, daar 't längs de vciden bruift,
Omnaardezamelplaats op 'cfpoedigll' tevercrdckcii.
Mcn zier de Bergen zig voor d'et;r Itenmaal ontdekken,
lin hunne fpitsien kruin nphcflln uic den (trootn
Deraardsfe waccren, omdusallengs den zoom
Dcraard'tcontdckkcn,'cgecn wy verÜLrnog befchouwen,
Hier vkid my SCHEUCHZERS gceft mcczyngclecrde
taal,
Daar dinge wecr P F E F F EJI, s band naar de ccrjder
zegepraal,
Door Kunfc-taß'rclcn,dienognimmerwcfirgaäzngcn.
•Wie moctik van dccz Twe de lauwerkroon docn
dragen ?
Zwyg ih!, myn Digtnimf, want u paft hctoordccl niet j
Wyl mcn hicr'c mergdcr kunll en wäre wyshcid ¿let,
Moct ge u vci noegen , mtt eerbicdig necr gebogen
In iuinncfchaduwc, Gods vvond'rcnrebeoogcu,
Pnntbl.2. >''aniocnaftoi;n't tIed-yJl nogwaarecn Mingelklomp^
Mnl'Fdier, /Jaräe, zn Lugt ^ c n i n ccneiiromp,
En cnk'ien Chnäi lag bdloccn mec clkand'rcn;
Tocn 'tak'Iigduiftcvnooiikondoorhccligtvcrand'ren,
Dcwylccnc cuuw'gewÄ^/ hcc AUcs hield bc;de!:t,
Gods volmaskte Gccß zig zelf hccft i/itgeßrekt,
£t] op de •tcijrti'/ z-ioecfde, om 'c aai dryk vnft rc zcctcn,
Wyl icdcr Eljmcn: moccliiiit'rcn na'.v zyn wcctcn,
Kn rtuksgchoorzaam zyna:m gccn'zyn wil bi;haagd.
Mcn zic iiKt Wae vcrnufc beer S c u E u c H z E R zig
hier drangt,
Om'cgiute Woord, GODS-G EEST, de dwälingcn
tu ODttrekkcn,
Lnonsdacdicp geheim, opMofesfpoor tcontdckkcn,
P/intbl.J. Maar'kzic het«»^//¿iih-aaldopdL-n\vcr::Idkloot:
Hier Word de Rajsrt van zyn liüiftcrmsoncbloot:
Dedampen brcken, de aard' komt zig allcngs vcr loncn.
De ruuwc klomp, waarop dcSrcrvding moL-ft wonen,
üntfingdicniiicuwcn glanslocn GÜO fprak: daar
zy ¡Igt.
Printbl.ó:
Wanneer het oogword metverwond'ringopgehouwcn
Daa r 's wcrclds eene helft nog is een mengelkkmp, Ptintlj'
Ii.enwoc(knC¿íJ¿'í, enecn vormelózenromp' ' '
Viinaarde^tnviatct\ wylaand'jndeicnkvaiAclandea
Zig drong vertonen, en deze door háre flranden
Zigvindalom bcpaald. ToenfprakdeGoJheid : dat
¡-hl aardryk kriiid uit fehlet, 't geesi elk zyn zaa d hevat,
Om, n/t.ir zyn eigen aard, op r.ieu-x vjsir voon te komen-.
Dal ouk de grOlid 3ßerd met grò e ne en vrugtt^re bómen,
Die elk bun eilen zaad bcßaireit mar bun aard.
Toen wici'd voor d'eerllenmaal hcc groene kleed gebnard,
Mcrgecii \v) jaaropjmzienbnssnvddbclvlcden,
* De