I?
ü
j,;ra :■!,»
■iiiirijt I
Mil '
! :
» [ r i
i i ' r i
1 6
loof aanneemende gedoopt wierdt,
maakte een eynde zoo van dennu zoo
lang geduurd hebbenden Saxiichen
als Vriesichen oorlog. Vervolgens
( i) acht Bisdommen, tot het beter
bekeercn dier. volken, zoo te Bremen,
Halberftad, Hildesheym, Verden,
Paterborn, Minde, Osnabrug- ,
ge en het thans genaamde Munfter
hebbende opgerecht, wierdt de bovengemelde
Lutger tot eerften Bisfchop
(2 ) van ’t laatfte aangefteld:
welke ftaande dit bewind zieh naar
het befaamde eyland (3) Fofiteland
begaf, aldaar den afgod en des zelfs
tempel (4) en bygeloovigen dienst
der Vriezen tot den wortel uyt-
rooide.
De Vilzen o f Wilten nogthans,
789. zynde een volk, ’t gene wy gemeld
(5) hebben dat door de Vriezen,
Wiltenburg Inneemende , uyt dien
oord verdreeven en thans tusfchen de
Elve en Eyder omtrent den boord der
Oostzee woonachtig was, beftonden
vier jaar laater deeze bekome rust,
door het aantasten der Abodriten,
welke in Mekelenburg w'oonden en
denFranfchen Synsbaar o f der zelver
bondgenooten waaren, weder te ftooren.
Invoege Koning Karel (6)
met een magtig leger te'Kolen over
den Ryn en voorts door Saxenland
naar de Elve trok, werwaart de (7)
door hem opontbodene Vriezen,
längs de rivier Habola, zieh ook
met hunne fcheepen vervoegden,
van welken hy twee bruggen over
de Elve floeg, en van wier eene hy
de wederzydfche eynden, zoo op den
eenen als den anderen oever, deedt
befchanfcn. Aldus over de Elve ge-
raakt, is hy het land der Wilten (8)
ingetrokken, heeft die volken, naa
verfcheydene zeegen bevochten te
hebben, zyne heerfchappye onder-
worpen, en is gevolglyk , naa hem
de (9) gevorderde Pandsluyden waaren
overgeleverd, over de geflaage
Bruggen te rug naar Duytschland ge-
troklcen: alwaar hy te Worms aan ygo.
een plegtig gezantfchap der Hunnen i
(10) gehoorgaf, ’t gene aan hem,
wegens het regelen der wederzydfche
grensfcheydingen, was afgezonden.
Dit gefchil nogthans berstte in ’t
volgende jaar tot eenen openbaaren 791.
oorlog uyt, invoege Koning Karel, -----
ora dien met naadruk voort te zetten,
zelf de veraigelegenfte volken , als
* ( 1 ) Ditmari Cbron. Lib. V I I . fo l. 418. Carolus
ad fuæ vircucis & bonæ operationis deaurationem in
una die I I X . Episcopatus in Sa xo n ia , Christo fub-
d ica, dispolicis fingularibus pa ro ch iis , conilituit.
( 2 ) Vita Lutgeri Lib. I . cap. 20. Interea per dis-
policionem mifericordis De i Saxones converfi fune
ad Dominum, & re x Karolus eundem virum De i Lur-
gerUm pastorem in Orientali parte Saxonum confti-
tu it , cujus parochiæ fedes esc principalis in loco.
Mimig e rn efor, ubi Domino ipfe honestum conftru-
x i t monasterium, fub régula canonica Domino fama*
Ian ci urn.
^3) Zie bier voore V I . B o tk fd . 300.
( 4 ) Vita Lutgeri Lib. I . cap. 19. Cu ra vit quoque
ulterius doririnæ-derivare fiumina & con cilio ab Imperatore
accepto transfretavic in confinio Frifonum
acque Danorura ad quandam infulam quæ a nomine
D e i fui fallì F OS ET E, f o s e t e s l a n t est appe-
lata . . . . pervcniences autem ad eandem infulam,
deftruxerunc omnia ejusdem F o fe c is fan a , quæ illic
fuere con ftru fta , r i pro eis Christi fabricavcrunt
ecclefias.
( 5 ) Zie hier voor fol. 237. en 268.
(6 ) Andelm. Annal. ad ann. 789. Comparatoque
ingenti e x e r c itu , Rhenum apud Coloniam t ra je c it,
inde per Saxoniam ter a g e n s , cum adAIbiam perve-
nisfec, castris in rip apohtis amnem duobus pontibus
junxit.
(6 ) An n al Fuld. ad ann. 789. Frefones quoque per
Ha b o la fluvium navigio v en ien te s , conitruriis duo-
bus p o n t ib u s , quorum alterum e x ucraque parte
castellis munivic.
(8 ) A n n al Saxo. ad ann. 789. R e x Renum Coloniæ
cranüic, & Saxoniam ingresfus ad Albiam fluvium
v en ie , ibique duos pontes conftruxit r i e x utraque
parte pontis Castella fecic e x lignis r i te rra , r i inde
progresfus Slavorum fines in tra v ic , & S la v o s , qui
vocancur W i l z i , fuo dominio fubjugavit. Fuerunc
cum eo in hac expedicione Franci & Saxones. Fre fones
v ero pe r Habolam fluvium navigio venerunc.
Cp) Andelmi annal. ad ann. 789- tom ille iu b ario ,
ilio populo r i obfidibus, quos dare ju fie ra t, accep-
t i s , e â d em v iâ , qua v en e ra r , ad Albiam regresfus
e f t ; & e xertitu per pontem redurio . . . in Fran-
, ciani reverfus eft.
( io) Ibidemann. ad 790. Scd in Worma tia refidcns,
legatos Hunorum r i audivic . . . . agebatur inte
r eos de confinibus regnorum fuorum , quibus in
locis clTe deberent.
waaren de 'Vriezen , onder hunnen
Graaf Dirk zynen Neef, tydig naar
Beijere deedt ( i ) optrekken. Dus
alles, ’t gene tot die onderneeminge
vereyscht wierdt, hebbende klaar (2)
gekreegen, deeide Karel zyne benden
in drie legers. Het eene, over het welke
hy zelf het bevel voerde, trok längs
denZuydoever (3) van den Donau;
het tweede, ’t gene uyt Vriezen (4 )
en Saxers beftondt, en over het welke
aan Graaf Dirk en ’s Konings Grootka-
merling Meginfrid het bevel was opge-
draagen, nam zynen weg längs den
Noordkant van den zelfden ftroom,
op welken het derde leger, uyt Bei-
jerfchen ( j ) beftaande en ’t gene den
lyftogt aanvoerden, te fcheep tot aan
den rtiond van de Inn afzakte. Karel
den ftroom vervolgens zynde
overgetrokken, hadt ftraks Zyne voor-
hoede het geluk van de verfchanfing
der Hunnen ftormenderhand (6) te
overweldigen, en de verweerders by
dat toeval zoo groote nederiaag, als
z y in(7) lang niet geleeden hadden,
toe te brengen; zulks maar aan hon-
derdvyftig der zelven het leeven gegund
wierdt. Dit ongeval verbaasde
(8) zoodaanig alle de overigeinwoonders
, dat z y , wel ver van hunne fteden
en fchanfcn te befchermen, die
verlieten, en met hunne fchatten en
tilbaare goederen in de ontoegang-
lyke bosfchen weeken. Dierhalve
maakten zieh de Franken van Wee-
nen, de fterkte op den (9). Kumel-
berg, midsgaders van nog eene tweede
op den ftroom Kam, welke omtrent
Boheerae zynen oorlpronk
neemt, zonder eenigen tegenftand
meester; gaven die gevolglyk aan ’ t
vuur ten beste en drongen zelf tot
aan den mond van (10) de Raab door.
Vanwaar z y , naa eenige dagen uyt-
rustens , mids’er geen tegenftand
meer gedaan wierdt, längs den zelven
oord, dien zy gekomen waareri,
te rugtrokken. De Vriezen ( n ) in
’t byzonder namen hunnen w eg längs
Boheeme, en hielden, ftaande dees
aftogt naar hun verafgelege land, Zoo
goede krygstucht , dat hen fteeds
een overvloed van leevensmiddelen
wierdt aangebragt, en niemand aan
de minfte zaak gebrek hadt.
De
( 1 ) Cbron.'Reglnon. adann. 791- Carolus ad parces
Bajoariorum perrexic . . . . ubi & exercicum
fuum convenire jusfic.
( 2 ) Adelmi A n n a l ad ann. 791. Coraparatis igicur
ad h o c e x omni regno fuo quam validisflmis c o p iis ,
r i commeatibus co n g r e g ad s , bipertito e x erc itu iter
agere cccpit.
( 3 ) Ibidem. Ipfe cum alia p a r te , quam fecum re-
c in u ií, Auftralem ejusdem fluminis ripam , Panno-
niam peticurus, occupavit.
(4 ) Ibidem. Cujus partem T heod o r ico Corniti &
Megmfrido Carnerario fu o , coramittens, eos per
Aquilonarem Danubii ripara iter agcre jusfic.
postea) Saxones autem & Frifones cura T h e o d
o r ico . ^
Regin. Chr07i. adann. 791. R e x itaque littora D a nubii
de Australi parte ccnuic: Saxones autem cum
quibusdam Francis & p l u r im a m o l t i t u d i n e
f r i s o 'n u m de A q u ilo n a r i, & ita pergenies perve-
n c ru n t , ubi jam tiidli Av a r i habebanc munitiones
paracas.
( 5 ) Adelmi Annal. ad atm. 791. Bajoariis cum commeatibus
c x e rc icu s, qui navibus d ev eh ebantu r, per
Danubium fccundâ aquâ defcendere juíTis, ac fic in-
choato itinere prima c a s t r a , fuper Anifum pofi-
ta fune.
(6 ) Ibidem. Pulfis igicur Hunorum præfidiis ac
I I . D e c i
defiruriis munitionibu s , . . . fe rro & igni cundía
vastantur.
( 7 ) Littera Caroli M . ad Fastrad. de V ia . Avariaca
in coll du Cbesne tom. I I . fol. 187. Ec dedit e isDeus
omnipocens pro fuá mifericordia virioriam & mul-
cicudincm de ipfis Avaris interfecerunt in tantum ut
d icunc, quod in multis diebus major ílrages de ipfis
Avaris fadla non fu it . . . & centum quinqua-
ginta de ipfis Avaris v iv o s comprchenderunc.
(8 ) Reginon. Chron. adann. 791. Itaque A v a r i, cum
e x ucraque ripæ parte vidisfenc exercicum & clasfem
per medium fluvium veniencem: cancus te r ro r , Deo
fa v en c e , illos in v a fit , ut dimisfis præfidiis municio-
num fugæ lacibula quærerent.
(9 ) Àdelm. A n n a l ad atm. 791. Pulfis igicur Hunorum
præ fid iis, ac dellruclis munitionibus (q u a rum
una fuper Cambum fluvium , altera juxca Com-
magenos Civicacem in monte Cumeoberg vallo firmis-
firao excrudba e ra c ) fe rro r i igni cundía vastantur.
( 10 ) A n n al Fuld. ad ann. 791. Pannoniam ingresfi
fune, Hunis pcrcerricis r i fugiencibus, omnes e o rum
regiones usque ad Raba fluvium ferro r i igne
devastar.
( 1 1 ) Adelmi A n n a l ad ann. 791. Saxones autem
r i Frifones cum T heod o r ico r i Megnifrido per Be-
gaminos (uc jusfcrac) domum regresfi funt. Fadta est
hæc e xpeditio fine omni rerum incomm..-do.
iir*,1 ,1 11 -.
■1 r ii''
1
' i ' '
'■'W ( ' ' ,
} ( r 'i l:.
: : i i : !
iii.i ' l'fi i
' j Í
’ i''“'
:%[
V -y
: iu ì P
N'i q
l i f t ' fi rii f