l i ;
‘ S . H
des Keyzers deswege verleende giftbrief,
is van deezen ( i ) inhoudt.
. In den naam der Heylige en onverdeelbaare
Drieeenigheyd, Henrik door
Gods gunftig zynde barmhartigheyd
Koning. Dat het aan ’t fnedig beleyd
aller onze in Christus Getrouwen, zoo
tegenwoordige als toekomende kennelyk
zy , hoe wy uyt liefde van den Almagtigen
God en van onzen zeer beminden
Kader Koenraad ,te weeten: den doorluchtigen
Keyzer, als ook op de tusfchenkomfte
en het verzoek van onze
zeer beminde bedgenootc, de Koninginne
Agnes, en om den langduurigen be-
weezen dienst van Bernulf, zoo eerwaardigen
Bisfchop der Uytrechtfche
kerk, ter eere van den Heyligen Maarten
gebouwd, eenen zoodaanigen eygendom
aan de zelve kerk hebben afgeftaan
en bevestigd; als wy in de plaats,
die Deventer genaamd is, fthynen in
handen en onder onze magt te hebben,
in opzigte van de munt, de tollen,
rechtbanken, met al het Koninglyk recht s-
gebied, en met-alle nuten voordeel, ’t
gene op eenige wyze van de zelven komen
kan: benevens het Graaffchap Hameland,
volgens de bepaaling', die wy van
dat Graaffchap hieronder geeven: van
Rathon tot Hunne , van Hunne tot
IKeggeftapel, en vandaar tot HKesterfte,
van IKesterfte tot Agastaldaburg,
van Agastaldaburg door het bosch tot
Stevere; en aan de andere zyde van
den Tsftl van Lovenen tot Erbeke, van
Erbeke tot Zuythempe , gelyk aan de
andere zyde van den Tsftl tot Ascete;
te weeten: op deeze voorwaarde .van dat
geen rechter, o f hoog rechteyfcher, o f
kleyner perfoon eenige magt hebbe met
het zelve iet te doen zonder de toelaatinge
des Bisfchops, maar dat de voorgemelde
Kerkvoogd en zyne naavolgers van
deeze bovengemelde Koninglyke giften
volle magt hebien , van die te bezitten,
veränderen., te leen te geeven o f alles
tot gebruyk dier gemelde kerke te doen,
zoo als hen zal hehaagen. En op dat deeze
gift van ons Koninglyk gezag, beftandig
en ongekreukt in den loop der volgende
tyden blyve , hebben wy dit
daarvan opgeftelde gefchrift met onze
eyge hand verferkende, gelyk onder
kan gezien worden, met het indrukfel
van ons zegel bevoolen te zegelen.
Teken van den Heer Henrik den
i n . den onverwinnelykften
Könning.
Ik Dirk Kanfellier , in de plaats
van- Bardo den Aartskanfellier, heb
het overzien. Gegeeven den 23 van
Oogstmaand, in V jaar van des Heeren
menschwordinge 1046, dc 14. in-
diäib.
CO liiiæ a s t e r , fol. 123. In nomine Canni; &
individuæ Trin ita c is , Henricus divina favence Cle-
mencia Rex: Noveric omnium Christi nostrorumque
fidelium folers industria, tam p ræfentium, quam ri
fu tu ro rum, qualicer nos ob Dei omnipotentis amo-
re rti, nostrique Patris dileriisfirai Conradi videlicec
Imperatoris Augusti, nec non interventu ac peci-
tlone nostræ dileriæ conchoralls Reginæ A g n e tis,
jugeque Bemoldi Trajerienfis Ecclefiæ in honorem
fanrii Martini conftruriæ' venerabilis Episcopi fer-
vicium fideliter nobis p e rfep e adhibicum , talem
propriecatem eidem Ecclefiæ , qualem vifi fumus
manu fub p o testate tenere in loco Daventre diù o ,
in m o n e ta , telo n e is , placitis, cum omni Regali dis-
tririu , omnique utilitatis commodicace, quæ ullo
modo inde poteric p ro v e n ire , ri cum Comicatu in
Amelande fico, termino ejusdem Comitatus hic fubte
r denotando: D e Rathnon ad H u n n e , de Hunne
ad Weggeftapelen, r i inde ad W e sc e rfie ,d e Westerfle
ad Agaftaldaburg,de Agaftaldaburg ad Stevere
p er Sylvam, r i in alia p arte Islæ , de Lovenen ufque
• ad E rb e k e , de Erbeke ad S u y th em p e, ri item ex
alia parte Islæ ad Afcete in proprium tradidimus ri
ftabiiivimus, eo fcilicec te n o re , u t nullus Judexauc
e x a rio r major au t minor perfona ullam potestacem
habeac inde aliquid exigendi abfque licentia Episcopi
; fed uc prædirius ¡Præful. ejusque fuccesfores de
his fupradiriis Regiis d o n is, liberam dehinc poces-
tacem habeant o b tin e n d i, commutandi, precarian-
d i , vel quicquid fibi placuerit ad ufum prænorai-
natæ Ecclefiæ inde faciendi. Ec u t hæcRegiæ nostræ
donationis authoritas ftabilis ri inconvulfa per
fuccedencium temporum momenta m a n e a t, hanc
paginam inde confcriptam manu pro p ria corrobora
n te s , uc infra poteric v id e ri. Sigilli n o stri jusfimus
impresfione fignari.
Signum Domini Hcnrici I I I regis inviriisfimi.
Theodoricus Cancellarius vice Bardonis Archicapellani
diäie, ill ’t jaar der aanfellinge van
den Heer Henrik den derden het i8,
.en bet 7 zyns ryks. Gedaan te Spier.
Graaf Dirk zieh aldus en van het
Bosch Wasda, de door zynen Vader
aldaar geftichte fterkte Doertrecht
door de overmagt des Keyzers beroofd,
en door deezen verleenden
giftbrief van alle aanlpraak op het
Graaflchap Hameland voor eeuwig
verfteeken ziende, beftondt des, als
zynde wegens dat geleede verlies ten
hoogfte gevoelig, zieh openlyk aan
des zelfs ( i ) gehoorzaamheyd te
onttrekken, en gevolglyk met zynen
Neef den voorgemelden Hertog Godefrid
, mids (2) thans zyn voorheen
verpandde Zoon geftorven, en
de Vader kaal en berooid zynde niet
dan naar nieuwigheden, ter herftellin-
ge zyner verloopene zaaken haakte,
een onderling verbond tegen den
Keyzer aan te gaan. By ’t welke
op het aanhitien van Godefrid, zieh fcdert
ook nog hun beyder Neef, Balduin
(3) Graaf van Vlaandre voegde.
Ingevolge van deeze onderling aangegaane
verbindtenis,rukte ieder 200
veele benden, dan hem immers moogelyk
was , ten ipoedigfte byeen,
en Godefrid met de zynen in ’t volgende
jaar naar Verdun; welke ftad, 1047
door list hebbende (4) veroverd, -----
hy en haare overprachtige(5) hoofdkerk
aan’t vuur ten beste gaf. De
Graaf van Vlaandre gelyk die Verdun
( 6 ) hadt helpen veroveren ,
maakte zieh insgelyks niet alleen van
de Bisfchoplyke ftad Kameryk, maar,
naa’t veroveren ( 7) vanhet Hot over
Gent e n ’t ftiehten (8) eener fterkte
over Audenaarde, van een groot gedeelte
van Brabant tot den Dender
toe meester. Zulks de Keyzer z y nen
voorgenomen togt naar ( 9 ) Pannonie
ftaakte en integendeel met een
talryk leger , : onaangezien Hertog
Godefrid hem, door’t afzenden van
verfcheydene looze gezantfchappen,
gepoogd hadt te misleyden, ter be-
dwinginge van den GraafvanVlaandre,
naar Neerland afeakte.- Dan Balduin
( 10 ) wist zieh zoo wel nu achter de
grenspelîani
recognovi. Da ta X. Calendas Septemb. anno
Dominicæ incarnacionis, c i d x L v i . Indiriione x iv .
anno aucem Domini Henrici terd i ordinationis eius
X V I I I . Imperii V I I . Arium Spiræ.
( 1 ) HermanniC ontrast. Cbron. a d a n n . J046. Unde
idem (T h eo d o r icu s ) p o s t e a r e b e l l i o n i s c a u -
SAM SUMPSIT.
( 2 ) Sigeb. Gembl. Chron. a'd ann. 1045. Quo ( f i l i o )
d efunrio in obfidatu ad rebellandum ( Goie/ndur )
grasfatur.
Lamb. Scbafnab. Cbron. ad ann. 104e. Dux
Godefridus custodia abfolutus , dum v id e re t, nec
intercesfionera principum, nec deditionem, quam
fponte fubierac , fibi aliquid profuisfe -, & rei indig-
nitace , r i iN O p iÆ f a m i l i a r i s ' tædio permo-
tu s , bellum rusfus de integro fumpfit.
(3 ) Gemblac. Cbron. ad ann. 1045. Inftinriu
G o d e frid i, Comes Flandrienfis Balduinus contra Im peratorem
rebellât.
C4) H e rm . Contracii Chron. ad ann. 1047. Godefridus
in ter a lia , quæ co n tra regem gesfit, Virdu-
nenfem Civitatem dolo captam incendit ri evertit.
( 5 ) Lamb. Scbafnab. Chron. a d a n n . 1045. Civitatem
Verdimenlem c e p it, majorem in ea ecclefiam
concremavit.
. (6 ) F ird u n . Episc. H is t. Brevis fo l. 24T. Secundo
enim Episcopatus fui anno civitas Verdunenfis combusta
esc, a Duce Godefrido & Comite Balduino, una
cum Monasterio Beatæ Dei G enitricis Mariæ,qua combustione
civicas ista magnum dispendium pasfa est :
( 7 ) Me y eriannal. F landr. ad. ann.1046. Eo b e llo ...
arcem Gandenfem diu ab Imperatoribus occupatam
obfedic, eamque tandem fingulari v iitu te Lancberti
nibilis viri de Cæfarianis ccepic. -
( 8 ) Genealog. Com. Fland. cap. 4. Balduinus apud
Adelhardam castellum co n ftitu it, per quod evcrfo
per Ehain C a stello , Brachantum usque fiuvium T e -
nerara de regno Lotharienfi fibi ufurpavit.
(9 ) Herm. Contrast. Cbron. a d a n n . 1047. P e r idem
tem p u s , cum expeditionem in P annonias, ad P etrum
ulciscendum, disponerec, Godefridus D u x cum
Balduino d eF ia n d ris , & aliis nounullis rebellionem
innovasfe , bellumque copiis colleriis paravisfe.
Theodericus quoque de Phiardirtinga M a rch io , re-
bellavisfe , r i Episcopatus fibi co n c ig u o s,ad injuriam
Im p erato ris, populacus e s f e , n u n c ia c u r.... Quibus
ex caufis, dilata expeditione ilia , cum Gotefridus
quoque Dux rebellionem fuam callidis legationibus
disfimularet. .
(1 0 ) Genealog.Comit.Fland. cap. 4 . Rex itaque Lotharienfis,
qui ri Cæfar ri Imperator Auguftus, hostilicer
fuper Comicem Balduinum venie, & per ante
Attrebacum , Comite Balduino in ter exercitum fuum
obstrufis etiam portis vix detinence, ferme ufque ad
Arkas villam St. Bertini procesfit, falfo putans fal-
tem illac fefe posfe ingredi Flandrias.Comes namque &
illic ri ubicumque per ficcum patebat incroi'tus in Flan-
driis, vallo & aggere rip a lifix o contra eum munierac.
Cæfar ergo casto labore facigatus, ficuc venerac rediic.
Çomes vero eum quafi fugientem ufque ad Rhenum
hostilicer esc profecuus, ri nobili ejus palatio apud
Neuraagura in c e n fo , rediic cum fano exercitu.
F f f f 2
il l i»;,'
".I
i,
ff.,;:" :■
, ■ >