¡U' »r
: J l i . jllP'!?
1 'M
EM"'
lifih
i !
IC22
284 G E R A R D V A N L O O N S
daar in ftaat geoordeeld wierdt, om
den zelven tegen zoo magtigen te
können befchermen.
Dus ongelukkig was de laatfte
krygstogt van den anders zoo zeer
be'roemden Hertog Godefrid, mids
( I ) hy nog in ’t zelve jaar naa ’t maaken
deezer verzoeninge, overleedt,
en gevolglyk door Keyzer Henrik
aan des zelfs jongeren Broeder Go-
zelo dat daardoor opengevallen Hertoglyk
bewind van Nederlotteringe
wierdt opgedraagen. Zulks die, mids
onder den zelven in die hoedaanig-
Iteyd onder anderen ook de Graaffchappen
M) van Holland en Zeeland
ftonden, daarom altemets zelf
door eenige fchryvers(3) H e r t o g
V A N H o l l a n d e n Z e e l a n d
genaamd wordt.
Ingevolge van dit te Nieumeege
geiloote verdrag, vervoegde zieh
Dirk, Graafvan Holland, met den
( O Skeb. Gembl. Chron. ad ann. 1019. D u x G o defridus
...............a captivicace folvicur , fed non
multo post moricur, fracer v ero ejus G o the lo in
Ducatu fubilicuitur. t r 1 «
(2 ) Butkens T ro p h . de Brab. tom. 1. fol. 8.
Cette Duché coniprennoit dans fes Imites . . . . Anvers,
H o l l a n d e , Utrecht, Frife (ffc.
(3 ) Heiss. de l’.Emp. corn. I. pag. 139. Gozelo
Duc d’ i I o L L A N D E , Ö* de Z e l a n d e .
(4 ) A a a S S . menf Febr. tom. I. fol. 923. Deinde
Coloniæ Ubiorum Lipfanis Sanriorum falutacis,
T o L p IA c u M divertit. Vicus is quondam , nunc
oppidum in citeriori verfus Rhenum Arden na, fccundo
fuper Marcoduvum milliario alciori lo co po-
fi tum ,q u o d hodie communicer t u l p e t u m r i a
populi vo c e Z u L P iG indigicatur.
M Diplom.Adelb.Ep.Trajea. apud Hedam. f o l l i a .
Prænominati omnes feudales Ecclefiæ in generali S y nodo
Episcopi Trajerienfis tenencur, r id eb en tp e r -
fonaücer in teres fc, q u i f e u d u m s u um a me
RECEPERUNT in homagium ac fidelitatem prælti-
terunc coram Domino Hcnrico î i Romanorum Imperator?
inviriisfimo A u gu s to , præfentibus Avibone
Archiepiscopo r i Arch icapellano , Annone C o lo n
ien fi, Everhardo T r e v e r e n fi, .»\delberco Ham-
mclburgenfi Archiepiscopis. , Udalrico Vice-
cancelîario & pluribus aliis E piscopis , C om itib u s,
r i regni fidelibus. Arium in T ulp iaco Castro anno
Domini M X X I , I V Nonas Januarii fe lic ite r ,
' '(6 ) libeni f o l i i i . Cornes Hollandiæ est liber
feudalis Episcopi T ra je r ien fis , & tenet in foudum
C o m i t a t u m H o l l a n d i æ & terram K e n e -
M A R i Æ , c um 'te r r is , manfis, fy lv is , c am p is , prat
is , pascuis, mancipiis, aquis, aquarum decurfibus.
aanvang des jaars duyzendtweeen-
twintig te Tulpe, ’t gene thans (4)
Zulpig genaamd is , mids ook de
Keyzer zyn Oom, om het hiervoor
gemaakte verdrag zyn volle beflag te
doen hebben, aldaar gekomen was.
In wiens ( j) tegenwoordigheyd en
ten overftaan varl den Aartskaniel'lier
Aribo; de Aartsbisfchoppen Anno
van Kolen, Everard van Trier, A-
delbert van Hamburg; den onder-
kanfellier Udelrik en meer andere Bisfchoppen
, Graaven en Vazalen des
Keyzerryks, Graaf Dirk het leen der
Graafichappen van Holland ( 6) en
Kenmerland, van Adelbold Bisichop
van Uytrecht, als zynen wettigen
Leenheer verheft heeft. Naar welk
voorbeeld de zelfde leenverheffing
federt door Graaf Florents den V.
eerst (7 ) van johan den I., en daarnaa
van ( 8) Johan den 11. , en door
Graaf Willem (9) den III. van Guido
Bis-
& ju s t i t ia ..................& dìfliis Comes Hollandiæ vo ca tur
& est M a r e s c h a l c d s Episcopi T raje c-
tenfis. . ,
( 7 ) A n m l Antb.Ma îth. tom. V . pag. 583. Johan-
nes De i gracia Trajerien fis elerius univerfis prælen-
tes literas infpefturis falutem in Domino fcmpicer-
nam. Noverine univerfî præfentes & fu^l!!^ '
nos illustri v ero Domino r lo r e n tio Comici Hollandiæ
, confanguineo nostro prædilerio , décimas nov_a-
liiim per totura distririum terræ fuæ concesfimus m
feudum cum aliis bonis fuis tcnendisab ecclefia nostra
T ra je flen fi & a nobis & a nostris fuccesforibus
Episcopis T ra je r ien fib u s , ficuti alia bona fu a , quæ
ab ecclefia nostra tenet & a nobis. In cujus rei
testimonium præfentefn literam fecimus fieri & fi-
g illo nostro figillari. Arium & datum anno Domin
i c i o c c l x x x i , in o riav is asfumpcionis beatæ Mariæ
virginis. ^ £
(8 ) Ibidem pag. 585. Johannes D e i r i Apostoncæ
fedis gracia Episcopus T raje rien fis 'univerfis r i fm-
g u lis , ad quos præfentes iiceræ pe rven e r in t, falutem
in e o , qui est oranium v e ra falus. T en o re
præfentium recognoscimus r i dilucide demonfira-
m u r , quod nos fe u d a , quæ magnificus v ir r i potens
Dominus Fiorentius Comes Ho lland iæ, Zelandiæ ac
dominus Frifiæ r i p ro g en ito r e s ju i ab ecclefia nostra
T ra jc r ien fi & noscris prædeccsforibus ab antiquo
ten u it, r i tenuerunt, ipfi Domino Florentio pi'X-
dirio concesfimus a nobis r i ab ecclefia nostra T r a jcrienfi
tenenda titulo feudali. In cujus rei testimonium
figillum noscrum præfentibus duximus appo-
nendum. Datum apud T raje rium in Castrino Lu-
ciæ virginis anno Domini c i o c c x c i v .
(9 ) Ibidem. N o s Guido D e i Gratia Episcopus
T rajerien fis nocum facimus univerfis præfencia vi-
A L O U D E H O L L A N D S C H E H I S T O R I .
Bisfchop van Uytrecht, even gelyk
ook door andere Graaven van andere
Kerkvoogden gedaan, of, by ’t
overgeeven van eenigen dier landen,
te doen, bedongenis.
Uyt hoofde van deeze leenverheffing
, vindt men Graaf Dirk, in het daar
van gemaakte getuygfchrift, als Maar-
fcha k der Uytrechtfche kerke genoemd;
mids de Bisfchoppen in die tyden
zieh geenszins met het werreldlyk
bewind huns Bisdoms bemoeiden,
maar dat, het zy op den naam van (:)
Advokaat, Graaf o f Maarfchalk, aan
den eenen o f anderen opgedroegen;
dan in ’t vervolg deeze aldus aangeftelde
Advokaaten en Graaven, gelyk
uyt het laatfte voorval van deezen
(2) Leenman blykt, zieh van
de hen toevertrouwde kerklyke goederen,
ten naadeele der Bisfchop-
ren, meester raaakende, hebben die
ret bewind federt zelf by de hand gevat
, en, voor zoo ver het toen nog
in hunne magt was, zieh van de on-
derdrukkinge der hen nu gevaarlyk
gewordene Bewindsmannen zoo niet
geheel omilaagen, ten minfte die
goederen , gelyk hier, van hunne
kerken door hen te leen doen houden
.D
oor het bewind van Maarfchalk
wierdt toen geen Hoogkryg.sgezag-
hebber, gelyk thans te tyd, maar
flechts een L a n d d r o s t verftaan.
Wier bewind beftondt in de rust en
(3) eendragt van het hem toevertrouwde
platte land te handhaaven,
alle geweld en beleediging te weeren,
de misdaadigers op te zoeken,
in den kerker te fmyten, en, ora geftraft
te worden, voor den rechter
te brengen. Zoodaanige Maarfchal-
ken waaren ’er verfcheyden in ’t Uytrechtfche
Bisdom. Dus was’er een
Maarfchalk van’t (4) O P P E R- even als
ook een van ’ t N E D E R S T i C H T ( ; )
desgelyks van het platte land rondom
(6 ) Duurftede, en zoo was dan ook
de tegenwoordige Graaf van Holland
over die landen, welken h y ,
volgens de bovengemelde leenverheffing,
van de Uytrechtfche kerk,
als der zelver Vazal, bezat.
Door deeze opgevolgde leenverheffing
kreeg dan de te voore gemaakte
verzoening, tusfchen den
Graaf van Holland en den Bisfchop
van Uytrecht, zyn voile beflag, en
ley des de laatfte, als van alle kryg
althans ontlast zynde, federt toe om
zyne kerk van de rampen, die de zelve,
zoo door den laatstgemelden inval
der Noordmannen , als den te Uy'-
trecht
furls v el audituris, quod nos nepotem noscrum dilerium
Wilhelmiim Comitem Hannoniæ, Hollandiæ
r ic . anno Domini c i o c c c . tredecimo dominica
po st oriavam Epiphaniæ apud Harlcm infeodavimus
de omni fe o d o , quod prædecesfores fui Comices
Hollandiæ a noscris prædeccsforibus Episcopis T r a jerienfibus
& ab Eccle fia nostra T raje rien fi tenere
confueverunc, atque illud eidem concesfimus tenendum
a nobis & nostris fuccesforibus Episcopis
Trajerien fibus r i ab omni ecclefia nostra T ra je r ien fi
eo ju r e , quo prædecesfores fui tenuerunt r i ha-
buevunc. Dirius v ero N e p o s nòster coram nobis
r i ecclefia nostra præilitit corporaliter Sacramentum
fidelitatis' modo debito r i confueto. In cujus rei
testimonium fiqillum nostrum præfentibus duximus
apponendum. D a tum anno Domini c i d c c c x v .
menfe Marcio.
( i ) Aventini Annal. Scbirenf. ad aim. 938. _ Nam
ea cempescace facerdotes rei familiaris administra-
tionem ac curam u t leviusculam ac fe indignam in
C o m i t e m querapiam relegabant ; fubfcquentis ta-
. I L Deel.
men ætacis facerdotes , repudiata hujusmodi Advocan
torum Patronorumque oppresfione ac o n e r e , info-
lentiaque, ipfi fibi novum creavere Magistracum ,
quem Proepoficum nominane.
(2 ) An n al Saxo ad ann. 1018 T h e o d e r i c u s
enim Ochelbaldi Trajerien fis E piscopi i n f a u s t
o s SA t e l l e s erac.
( 3 ) L . Un. C . de Irenarch. L . pen. C , de jure
Fisc. L . pen. C . ch. eod. L . 6. ff. de custod. r i exh.
r e o r . , L. ulc. §. Irenarchæ ff. de raun. & h o n ., L .
uíc. C . th. de Patrocin. Vicor.
(4 ) Math, de Nobil. pag. 350. In fuperiori dioecefi
3 ûljnmic0 îic C la c cn b u r t lj / '©abrrcijalcR b a n
îiDinftu M a e r s c h a l c k b a n ©emiant en
âtmcLtofûerf.
(5 ) Ibidem pag. 342. îB a n t fvcDevici) u p t Öen
fô am/ jnaaarfcljnlK b a n Den N e d e r s t i c h t e .
(6 ) Ibidem pag. 351. In inferiore feu ’M i^eôete
niiaurici: . . . . B a t a v o d u r a n i 3joanne0 b a n
Kencfc/ ö a n im íD t i m iílem b a n Z i ip k n j^pbcU
op .é c ljo n a u ín e r en j.
C c c c
! - J