. Í : | |
ï il Iji',IP
I " l in f i 1 '
Holland, als Vorst des ryk s, de tiende
plaats bekleedde.
Wiens langs de Zuyderzeegelege-
991, ne landen in het jaar negenhonderd-
e e n e n n e g e n t i g uyt zee met. geen
kleyn onheyl fcheenen gedreygd te
worden: mids o p ’ t onverwachtst eene
fterke bende zeeroovers zieh te
icheep in de Zuyderzee vertoonde,
en voorts onverhinderd, mids niemand
iet diergelyks verwacht hadt,
in ’t Graaffchap Stavere te land ftap-
t e : alwaar z y de hoofdftad van dien
naam, zynde in dien tyd zeer befaamd
om haaren bloeijenden koop-
hgndel , geweldigerhand innamen
en haar uytgeplonderd ( i ) hebbende
op eene zeer erbarmelyke w y z e ,
even gelyk ook nog verfcheydene
andere aan de Zeeleggende gebuchten
en dorpen, verwoestten.
Welk voorval,doch wel voornaamelyk
om de zeer gevaarlyke gefchil-
len te beilisfen, welken tusfchen
Liutgard en Adela, beyde Dochters
van Wigman den V , Graaf van Hameland
en Oom van den tegenwoordigen
Graaf van Holland, wegens
haars Vaders achtergeiaate ervenis
over eene wyl reeds ontftaan, en
thans tot zeer gevaarlyke daadlykheden
uytgeborsten waaren, des Ke yzers
komfte te Nieumeege , en het
houden van eenen zeer grooten landdag
aldaar zal verhaast hebben.
Dees Wigman, gelyk als hier
voore (2) reeds gemeld is, hebbende
de Abtdy van Elte, ten behoeve
van zyne eene en tot den Geestlyken
ftaat genegen zynde Dochter Liutgard
niet alleen van den grond af
gefticht , maar de zelve met de
toeftemminge van Keyzer Otto den
I met de meesten zyner Heerlyke
goederen begiftigd ; zoo beweerde
zyne andere Dochter Adela,
welke voorheen met Imed, Graaf
van Redichem nu Renkom, gelegen
by Arnhem in de Veluwe,
getrouwd was, zoo dra haar Vader
het ftervelyke hadt afgelegd,
dat de overmaatige begiftiging zoo van
den zelven ah haare Zuster uyt de haar
te beurt gevalle erfgoederen federt nog
ten behoeve dier Abtdye gedaan, volgens
het Saxifche landrecht niet beflaan
kon, als hy ’t welke alle vervreemding
dier riddermaatige goederen, zonder de
ttytdrukkelyke bewilliging der naaste
(3) erfgenaamen, wel ßrenglyk verbooden
was.
Op deeze gronden haare rechteyfchen
E S S 3 î s s â s a
Claudius Comes T h o lo fan u s ,
Fridericus Comes Montisb eliardi,
Wilhelmus Comes V au d em on tius ,
Henricus Burggravius Neofaurgenfis,
Otho Comes ä^’ Reineclc,
Fridericus Comes Aspermontenfis,
Albertus Comes F irn en b e rg ,
Rupertus Comes Schlusfelburgenüs,
Arnoldus Comes Hollandiæ,
Joannes Comes Genev enfis ,
Antonius Comes Bononienßs,
L u d o v icu s Comes Armeniacus,
Joannes Comes à C a s c e l,
O th o Comes Arnsbergeniis,
Wilhelmus Comes P ßw en b u rg e n ß s ,
Ulricus Comes ab H an aw ,
Wolffgangus Comes ab H o h en lo e ,
Wilhelmus Comes W ald eccen fis ,
Eberhardus Comes Raffenspergenfis,
Philippus Comes M o n t i c i ,
Henricus Comes à Kammerilein.
Dat nu dit Ridderfpel niet by ’ t leeven van Koning
Henrik gehouden i s , blykt. uyt Arnoud Graaf van Hoiland
en Arnoud 'G raaf van Flaandre, mids de eerfte
thans was eerst Graaf geworden, en de tweede weynig
tyds hiernaa overleedt, en diensvolgens dat bet in dien
tusfchentyd moet voorgevallen zyn.
( 1 ) Annal. Hildesb. ad ann. 991. Piracæ etiam
Staverum deprædando v a s ta v e ru n t, aliaque in litto re
locaperdiderunt.
(2 ) ¿ ie I I . Deel.fol. 203.
( 3 ) n t a S. Meinwerci apud Leibnitz, tom. I . cap. 103.
No b ilis quoque quidam .Hachamarus nomine prædium
quoddam in lo c o Leraqnshus d ir io , hereditario jure
posfedit,.quod cuidam Haoldo feniori fu o , promisfionibus
illius iller iu s ,ab sq u e volúntate hæredis legiti-
mi tradidit. ( E t mox : ) BerthWt mater Hathamari in
præfentiam Conradi.Imperatoris ejulando v e n i t , fuum-
que prædium in ju stefibiablatum, multum conquerens,
regali dementia fibi reftitui fupplicicer pe tit. Imperator
v ero mifericordia motus . . . . eidem Bertlfildi
prædium injustç ablatum potestative reftituit.
Conradi I I I . Imp. Cbarta apud Christ. Knaut dt
pagis (ff comitatib. princ. Anhaltini pag. 53. Notum
lit (ffc. qualiter venerabilis Arnoldus Sanriæ Niger-
bucgenfis ecclefiæ abb^s .quoddam Burg_wardium;Clufchen
vestigende, beftondt Adela op
allerhande wyzen , vooral naa de
dood van haaren voorgemelden Gemaal
Imed , by wien zy twee Zoonen
( l) en twee Dochters geteeld
hadt, haare Zuster Liutgard, met
hulpe van eenen Baidrik, Broeders
Zoon van (2) Godefrid, tegenwoordig
Voogd van Gelderland, mids
haare Zuster haar het trouwen met
den zelven verhinderde, by alle voorvallen
te ontrusten, midsgaders alien
hinder en bedenkelyken hoon toe te
brengen. Invoege haar Neef Graaf
Godizo, welke voorheen rhet Adela
en thans met Liutgard eene zeer
naauwe vriendfchap onderhieldt, ziende
de laatfte door haare Zuster op zoo
onheufche w y Z e fteeds mishandeld,
zieh eyndelyk met eenige benden,
om deswege wraak te neemen, voor
’ t flot van (3) Adela rukte, dat geweldiger
hand innam, en, naa de zy nen
dat hadden uytgeplonderd, aan
’t vuur ten beste gaf.
Dit voorval verbitterde nog meer de
Wraakzugtige Adela, zulks die, naa zy
het voorgaande gevaar, begunftigd
door de duysterheyd des nachts en
eene gezwinde vlucht ontkomen was,
federt, gelyk het gerucht w il, een befluyt
nara om haare Zuster (4) Liut-
p rd door vergift van kant te helpen;
’t gene dan ook eyndelyk door eenige
omgekochte booswigten gelchiedde
; doch welken fcdert gevangen
en deswege de oogen u.ytge-
ftooken, echter den naam van Adela,
als aanlegfter van ’t fchelraftuk,
tot haar geluk verzweegen. Zulks
die, ziende haare Zuster op die wyze
uyt den weg geruymd , met
hulpe van eenen Baidrik, welken
zeker geleerd Schryver wil dat. (5)
Graaf
z e v ò c a tum , cum omnibus appeudiciis fuis , ultra
Mildam in pago C iu z e , in Comitatu Adclberti Co-
mitis a quodam Su ide g ero , s u i s l e g i t i m i s h æ -
R E D iB U s c o n s e n t i e n t i b u s , datis quadragin-
ta marcis in beneficium acquifivit.
Alia apud eundem anno 1148. pag. 55. Qualiter
dilerius noster in domino Arnoldus r ic . Burchwar-
dium quoddam fecus Miidam in pago C lu z e ¿fc. a
Suichero quodara nobili ac l e g i t i m i s h e r e d i -
BUS e j u s , multo labore ac rerum fuarum atcenua-
tione emtum, præfato fuo monasterio acquifivit.
( i ) Kita S . Mienwerci apud Leibnitz. tom.I.fvl. 518.
D e ' quorum nobili profapia ortus est Imed in eadem
p ro v in c ia , qui virtutis & probicacismajorum fuorum
farius hæres legitimus r i ftrenuus, comicatum fuo tempo
re in ejusdem provinciæ adminifiravic partibus ,
qiii . . . nobfiem d ux it u xorem de terra Saxoniæ
Atlielam nomine : de qua procesfu temporis genuic.
Thiedericum & Me inw ercu ra , Glismod & Azelam.
, ( 2 ) Alpert. de-diverf. temp. Lib. I. cap. i . W i c mannus
autem aiiquos annos po st p r æ 'F e c t i G od
e f r i d i , a v u n c u l i B a l d e r i c i , filiam in ma-
trimonium fumferit.
, (3 ) Ibidem, cap. 2. E ra t antea tem p u s , cum Bal-
dericus fuæ uxoris ullam fpem potiundi nc quidem
existimaret : propterea , quod habebac fororem nomine
Liutgardam Abbacisfam Elcnenfis m o n tis , qua
n o le n te , nullam contumeliam fuo generi degeneri
connubio inferre audebat. Videbatur enim i l le , fecundum
quorundam opinionem, quamvis loco no-
biljtatu s , genere tarnen v ilis , & quidam G o dizo Ri-
chizonis films, vir magnarom o p um , qui inter fe ,
in illo fpatio tempo ris, focietatem & fidem firmave-
ran t, in cliencelam Liucgardæ fe d e v o v e ra t, ejusque
obfequiis r i imperiis obcempcrarat. E ra t enim Go»
dizo confanguineus harum fororum , & primum ad
amicitium akerius fe addicavic, eique iliidium fuum
& auxilium præiHterat ; fed cum animi ejus levita»
tem & mores faciles animadverterec,< ab ejus familia-
r itate fe rem ov ic, & ad dominæ Liucgardæ cliencelam
fe contulic : exinde po st hinc biennium o b p le rasque
injurias, quos Adela forori Dominæ Liutgar-
dæ in ro g ab at, adjunrio fibi B ald erico , castellum ih
lius fubito irrumpcns præda & incendio confumfic.
Ipfa vero comperco eorum advencu paulo ante mediara
noriara cum paucis profugic.
(4 ) Alpei-t. de diverf. temp. Lib. I. cap. 3. P'atri-
monium quoque omn e, quod fibi liereditatis parte
fuccesfcrac, e cc le fiæ , cui ipfa p ræ e ra t, contulic. Id
foror ejus farium graviter fcrens , tradicionem illam
fæpius relcindere moliebacur, fed cum id efficere
non po sfcc, in vitæ illius necem c o g ica b a t, & co n filio
cum quibusdam pesciferis in ico , illam vfeneno,
uc fe r cu r , excinxerar. N o s earn rem pro magnitudine
fceleris parum nobis compertam * e xistimadon e
valg i ruminandum relinquimus. Sed i l l i , qui venenum
con fec e ran c , capti atque oculis-dampnati fune. Post
inorcem e ju s, cum omnes ubique fobrietatem rantss
mulieris cum iuriu r i planriu deplorarenc , foror illius
locum furibunda invadit r i omne patrimoniura ,
quod fo r o r , pia in ten c io n e , ecclefiæ con tulic, ad
fuam potestacem retorfic.
( 5 ) Tesfcbenmacberi Annal. Clivice fol. 211. Porro
Baldericus te r t iu s , Clivcnfis Comes decimus tei-
tius ( u t ad eam redeamus) Adelam , W ichm an n i,
Comitis Zutphanienfis filiarum alceram. Imadi, qui
e x e a , ut Jefuita Browerus v u lc , S. Meinw ercum
Episcopum Paderbornenfem fustulic, viduam , uxo-
rern duxic ; quæ cura rerum Ecclefiæ Alcinenfi dona-
tariim Jura, ju xta Saxonicam Icgem, ob quam fine
ejus confenfu pater nullam tradicionem fa ce re pote-
r a t , mcdiam parcem posculasfec,
I ii 2
/ f i ”
li:;
f i _ ili
■ff
k
ili
• ; 1
li: i ' 1
ì i L i f - . . Ikl”