X L . Atque ego fcio, quam afpéra ha c res in principio futura
fit, praferdm its, qui fe in vidoria licentius liberiufque, quam
artius, futuros credebant; quorum fi faluti potius, quam Libidini,
confutes; illofque nofque et focios in pace firma conftitues.
Sin eadem ftudia, artefque juventuti erunt: n a illà egregia tua
faina fimul cuoi urbe Roma brevi concidet. Poliremo fapientes
pacis caulfa bellum gerunt, laborem fpe odi fuilentant. Nifi illam
firmam efficis, vinci, an viciffc, quid retulit? Quare capette per
Deos Rempublicam, et omnia afpera, uti foles, pervade. Namque
aut tu mederi potes ; aut omittenda eli cura omnibus. Neque
quifquam te ad crudeles pcenas, aut acerbajudicia, invocat, qui-
bus civitas vailatur magis, quam corrigitur; fed uti pravas ar-
tes, malafque lubidines, ab juventute prohibeas.
X L I. Ea vera dementia erit, confuluifle, ne inmerito cives patria
expellerentur ; retinuiffe ab ftultitia, et falfis voluptatibus;
pacem concordiamque ilabiliviffe : non fi. flagitiis obfecutus, de-
litìa perpeffus, prafens. gaudium cum mox futuro malo conceffe-
ris. Ac mihi animus, quibus rebus alii timent, maxume fretus
eli, negotii magnitudine : ét quia tibi terra, et maria fimul
omnia componenda funt, (quippe, res parvas tantum ingenium
adtingere nequit) magna cura magna, merces eli. Igitur pro-
videas oportet, uti plebes, largitionibus, et publico frumento,
conrupta, habeat negotia fua, quibus ab malo publico detinea-
tur: juventus probitad, et indullria, non fumtibus, neque di-
vidis, ftudeat. Id ita eveniet, fi pecunia, qua maxuma omnium
pernicies eli, ufum, atque decus demferis.
X L I I . Nam faepe ego cum animo meo reputans, quibus quifque
rebus clari viri magnitudinem inveniffent, q u a res popu-
los nationefve magnis audoribus auxilfent? ac deinde quibus
caulfis
caulfis ampliffuma regna, et imperia, conruiffent : eadem femper
bona, atque mala reperiebam, omnefque vidores divitias con-
temfiffe, et vidos cupiviffe. Neque aliter quifquam extollere
fefe, et divina mortalis adtingere potell, nifi, omilfis pecunia,
et corporis gaudiis, animo indulgens, non adfentando, nèque
concupita prabendo, perverfam gradam gratificans, fed in labore,
patientia, bonifque praceptis, et fadis fortibus exerci-
tando. Nam domum, aut villam exftruere, eamque fignis, au-
lais, aliifque operibus exornare, et omnia potius, quam fernet,
vifendum efficere, id ell, non divitias decori habere, fed ipfum
illis flagitio effe-
X LIII. Porro ii, quibus bis die ventrem onerare, nullam noc-
tem fine fcorto quiefcere mos eli ; ubi animum, quem dominari
decebat, fervitio obprelfere, nequicquam eo pollea hebeti, atque
claudo pro exercito uti volunt. Nam inprudentia pleraque, et
fe pracipitant. Verum ha c, et omnia mala pariter cum honore
pecunia definent, fi neque magiilratibus, neque alia vulgo cu-
pienda, venalia erunt, Ad hoc providendum eli, quonam modo
italia, atque provincia tudores fint, id quod fadu haud ob-
fcurum eli. Nam iidem omnia valiant, fuas deferendo domos,
et per injuriam alienas occupando. Item ne, ut adhuc, militia
injufta, aut inaqualis fit: cum alii triginta, pars nullum llipen-
dium faciet: et frumentum id, quod antea pramium ignavia
fuit, per municipia, et colonias illis dare conveniet, cum llipen-
diis emeritis domos reverterint. Q u a Reipublica necefiaria,
tibique gloriola ratus fum, quam pauciffumis abfolvi.
X L IV . Non pejus videtur, pauca nuncde fado meo differere.
Plerique mortales ad judicandum fatis ingenii habent, aut fimu-
lant : verum-tamen ad reprehendenda aliena fada, aut dida,
ardet omnibus animus ; vix fatis apertum os, aut lingua promta
videtur,