in ore abdita nuce, quam fulphure et igne ftipaverat, leniter
infpirans, flammam inter verba fundebat. Hoc miraculum pri-
raum duo millia ex obviis, mox jure belli refrailis ergailulis,
fexaginta amplius millium fecit exercitum ; regiifque, ne quid
marts deelfet, decoratus infignibus, cailella, oppida, vicos, mi-
ferabili direptione vailavit. Quin illud quoque (ultimum belli
dedecus) capta funt caftra Praetorum ; nec nominare ipfos pu-
debit, caftra Manilii, Lentuli, Pifonis, Hypfasi. Itaque qui per
fugitivarios retrahi debuiflent, prsetorios duces, profugos praslio
ipii fequebantur. Tandem Perperna Imperatore fupplicium de
eis fumptum eft. Hie enim viétos, et apud Ennam noviffime
obfeffos, quum fame, quaft peftilentia, confumpftftet, reliquias
latronum compedibus, catenis, religavit, crucibufque punivit.
Fuitque de fervis ovatione contentus, ne dignitatem triumphi
fervili infcriptione violaret. Vixdum refpiraverat infula, quum
ftatim fervi, et a Syro reditur ad Cilicem. Athenio paftor, in-
terfeélo domino, familiam ergaftulo liberatam fub fignis ordinat.
Ipfe vefte purpurea, argenteoque baculo, et regium in morem
fronte redimita, non minorem, quam ille fanaticus prior, con-
flat exercitum: acriufque multo, quali et ilium vindicaret, vicos,
cartella, oppida diripiens, in dominos, in fervos infeftius, quad
in transfugas, faeviebat. Ab hoc quoque Praetorii exercitus caefi,
capta Servirti caftra, capta Luculli. Sed Aquilius, Perpernae
ufus exemplo, interclufum hoftem commeatibus ad extremacom-
pulit : communitafque copias armis fame facile delevit: dedi-
diffentque fe, nifi fuppliciorum metu voluntariam mortem pra;-
tuliffent. Ac ne de duce quidem fupplicium exigi potuit, quam-
vis in manus venerit. Quippe, dum circa adprehendendum
eum multitudo contendit, inter rixantium manus praeda lacerata
eft.
C A P . XX.
Bellum Spartacium.
EN IM V E R O fervilium armorumdedecus feras. Nametipfi
per fortunam in omnia obnoxii, tamen quart fecundum
hominum genus funt ; et in bona libertatis noftrae adoptantur:
bellum Spartaco duce coricitatum quo nomine appellem nefcio.
Quippe quum fervi militaverint, gladiatores imperaverint, illi
infimae fortis homines, hi peffimae, auxere ludibrio calamitatem.
Spartacus, Crixus, Oenomaus, effraflo Lentuli ludo, cum triginta
haud amplius ejufdem fortunae viris eruperunt Capua; fervifque
ad vexillum vocatis, quum ftatim decern amplius millia coiffent
hominum, non modo effugiffe contend, jamvindicari volebant.
Prima velut ara viris mons Vefuvius placuit. Ibi quum obfi-
derentur a Clodio Glabro, per fauces cavi montis vitineis de-
lapfi vinculis, ad imas ejus defcendere radices: et exitu invio,
nihil tale opinantis ducis fubito impetu caftra rapuere. Inde
alia caftra.' Deinceps Coram, totamque pervagantur Campaniam.
Nec villarum atque vicorum vaftatione contend, Nolam,
atque Nuceriam, Thurios, atque Metapontum, terribili ftrage
populantur. Affluentibus in diem copiis, quum jam eftet juftus
exercitus, eviminibus, pecudumque tegumentis, inconditos fibi
clipeos; e ferro ergaftulorum recoéto, gladios ac tela fecerunt.
A c ne quod decus jufto deeflet exercitui, domitis obviis gregi-
bus paratur equitatus, captaque de praetoribus infignia et fafces
ad ducem detulere. Nec abnuit i l le d e ftipendiario Thrace
miles, de milite defertor, inde latro, dein in honore virium gladiator.
Qui defunctorum quoque praelio ducum funera impe-
ratoriis celebravit exequiis, capdvofque circa rogum juftit armis
depugnare, quafi piane expiaturus omne prasteritum dedecus,
fi de gladiatore munerator fuiftet. Inde jam confulares quoque
N n 2 aggreffus