morem clamore fublato petierunt fuga litora : dilapfique in
proximos tumulos, quasrendi fuerunt, ut vincerentur.
C A P . IX.
Expeditio in Cypron.
AD E R A T fatum infularum: igitur et Cypros recepta fine
bello. Infulam veteribus divitiis abundantem, et ob hoc
Veneri facram Ptolemaeus regebat. Sed divitiarum tanta erat
fama nec falfo, ut vi&or gentium Populus, et donare regna
confuetus, Publio Clodio Tribuno duce, focii vivique regis
confifcationem mandaverit. Et ille quidem ad rei famam ve-
neno fata praecepit. Ceterum Porcius Cato Cyprias opes li-
burnis per Tiberinum oftium invexit. Quae res latius aerarium
Populi Romani, quam ullus triumphus, implevit.
C A P . X.
Bellum Gallicum.
AS I A Pompeii manibus fuba£la; reliqua, quae reftabant in
Europa, fortuna in Caefarem tranftulit. Reftabant autem
immaniffimi gentium Galli, atque Germani. Et quamvis toto
orbe divifa, tarnen qui vinceret, habuit Britannia. Primus Gal-
liae motus ab Helvetiis ccepit: qui Rhodanum inter et Rhe-
num fiti, non fufficientibus terris, venere federn petitum, in-
cenfis moenibus fuis. Hoc facramentum fuit, ne redirent. Sed
petito tempore ad deliberandum, quum inter moras Caefar,
Rhodani ponte refciffo, abftuliflet fugam, itatim bellicofiifimam
gentem fic in fedes fuas, quali greges in ftabula paftor, dèduxit.
Sequens, longequecruentior pugna Belgarum,quippe pro liber-
tate pugnantium. Hic quum multa Romanorum militum in-
fignia, tum illud egregium ipfiusducis: quod, nutante in fugam
exercitu
exercitu, rapto fugientis e manu fcuto, in primam volitans
aciem, manu praelium reftituit. Inde cum Venetis etiam navale
bellum: fed major cum Oceano, quam cum ipfis navibus
rixa. Quippe illae rudes et informes, et fiatim naufragae, quum
roftra fenfiffent. Sed haerebat in vadis pugna, quum aeftibus
folitis cum ipfo certamine iubduclus Oceanus intercedere bello
videretur. Illae quoque acceffere diverfitates prò gentium loco-
rumque natura. Aquitani, calfidum genus, in fpeluncas fe
recipiebant: juffit includi. Morini dilabebantur infilvas: juf-
fit incendi. Nemo tantum feroces dixerit Gallos: fraudibus
agunt. Induciomarus Treviros, Ambiorix convocavit Eburo-
nes. Utrique, abfente Caefare conjuratione faéla, invenere le-
gatos. Sed ille fortiter a Dolabella fummotus eft, relatumque
regis caput. Hic, infidiis in valle difpofitis, dolo perculit. lta-
que et caftra direpta funt, et aurum ablatum. Cottam cum
Titurio Sabino legato ibi amifimus. Nec ulla de rege mox
ultio. Quippe perpètua trans Rhenum fuga latuit. Nec Rhe-
nus ergo immunis. Nec enim fas erat, ut liber effet recepta-
tor hoftium atque defenfor- Sed prima contra Gerinanos il-
lius pugna, juftiffimis quidem ex caufis. Haedui de incurfioni-
bus eorum querebantur. Qua; Ariovifti fuperbia? Quum legati
dicejent, Veni ad Cafarem: Qitis eft autem Cee/ar? et, Si vult,
vernai, inquit. Et, Quid ad illum, quid agat nojlra Germania? num
ego me interfono Romanis ? Itaque tantus gentis nova: terror in
caftris, ut teftamenta paffim etiam in principiis fcriberentur.
Sed illa immania corpora, quo erant majora, eo magis gladiis
ferroque patuerunt. Qui calor in praeliando militum fuerit,
nullo magis exprimi poteft, quam quod, elatis fuper caput fcu-
tis, quum fe teftudine barbarus tegeret, fuper ipfa Romani fcuta
falierunt: et inde in jugulos gladiis defcendebant. Iterum de
Germano Tenéleri querebantur. Hic vero jam Caefar ultro
Mofulam navali ponte tranfgreditur, ipfumque Rhenum: et
Hercyniis