aggreffus, in Apennino Lentuli exercitum percecidit. Apud
Mutinam Caii Caffii caftra delevit. Quibus elatus viétoriis, de
invadenda urbe Romana (quod fatis eft turpitudini noftras) de-
liberavit. Tandem edam totis imperii viribus contra mirmil-
lonem confurgitur: pudoremque Romanum Licinius CrafTus
afferuit. A quo pulfi fugatique (pudet dicere) hoftes in extrema
Italiae refugerunt. Ibi circa Bruttium angulum cluii, quum fu-
gam in Siciliam pararent, neque navigia fuppeterent, ratefque
ex cratibus, et dolia connexa virgultis in rapidiffimo freto fruftra
experirentur, tandem eruptione fatìa, dignam viris obiere
mortem : et quod fub gladiatore duce oportuit, fine miffione
pugnatum eft. Spartacus ipfe in primo agmine fortiflime dimi-
cans, quafi Imperator, occifus eft.
C A P. XXI .
Bellum civile Marianum.
T T O C deerat unum Populi Romani malis, ut jam ipfe intra
A A fe parricidale bellum domi ftringeret,. et in urbe media
ac foro, quafi harena, cives cum civibus fuis, gladiatorio more
concurrerent. Alquiore animo utcunque ferrem, fi plebeii duces;
aut fi nobiles,. mali faltem ducatum fceleri praebuiffent :
quum vero, pro facinus ! qui viri ! qui imperatores ! decora et
ornamenta feculi fui, Marius, et Sylla, peffimo facinori fuam.
edam dignitatem prxbùerunt. Tribus, ut fic dixerim, fideri-
bus agitatum eft; primo et levi, et modico tumultu magis, quam
bello, intra ipfos armorum duces fubfiftente faevida : mox atro-
cius et cruentius per totius vifcera fenatus graffante vifloria :
uldmum non civicam modo, fed hoftilem quoque rabiem fuper-
greffum eft; quum armorum furor totius Italiae viribus nitere-
tur, eoufque odiis fasvientibus, donecdeefent, qui occiderentur.
Initium et caufa belli, inexplebilis honorum Marii fames, dum
decretam
decretam Sullae provinciam Sulpicia lege follicitat. Sed impa-
tiens injuriae ftatim Sulla legiones circumegit ; dilatoque Mi-
thridate, Efquilina Collinaque porta geminum agmen Urbi in-
fudit. Unde quum confulto Sulpicius et Albinovanus objecif-
fent catervas; fudefque et faxa undique a mcenibus ac te laja-
cerentur, ipfe quoque jaculatus incendio viam fecit, arcemque
Capitolii, quae Poenos:, quasque Gallos etiam Senones evaferat,
quafi captivam vitftor infedit. Turn ex fenatufconfulto adver-
fariis hoftibus judicatis, in prasfentem tribunum, aliofque diverge
faflionis, ju re faevitum eft. Marium fervilis fuga exemit,
imo~ fortuna alteri bello refervavit. Cornelio Cinna, Cnaeo
Oélavio confulibus, male obrutum refurrexit incendium, et qui-
ffem ab ipforum difcordia, quum de revocandis, quos fenatus
hoftes judicaverat', ad populum referretur. Cin&a quidem gla-
diis concione, fed vincentibus quibus pax et quies potior, pro-
fugus patria fua Cinna confugit ad partes. Redit ab Africa
Marius clade major. Siquidem career, catenas, fuga, exilium,
horrificaverant dignitatem. Itaque ad nomen tanti viri late
concurritur: fervida (pro nefas!) et ergaftula armantur: et facile
invenit exercitum mifer imperator. Itaque vi patriam re-
pofcens, unde vi fuerat expulfus, poterai videri jure agere, nifi
caufam fuam fevitia corrumperet. Sed quum diis hominibuf-
que infeftus rediret, ftatim primo impetu cliens et alumna Urbis
Oftia nefanda ftrage diripitur. Mox in urbem quadruplici ag-
mine intratur. Divifere copias Cinna, Marius, Carbo, Serto-
rius. Hie poftquam manus omnis Otftavii depulfa Janiculo eft,
ftatim ad principum casdem figno dato, aliquanto fasvius, quam
aut in Punica aut in Cimbrica urbe, fasvitur. Otftavii confulis
caput pro Roftris exponitur; Antonii confularis in Marii ipfius
menfis. Csefares a Fimbria in penadbus domorum fuarum tru-
cidanfur: Craifi, pater et filius, in mutuo alter alterius afpetftu.
Bxbium atque Numitorium per medium forum unci traxere
carnificum.»