erat, decernit : Suo atque populi injujju nullum potuiße fadus ßeri.
Confuí inpeditus a tribunis plebis, ne, quas paraverat copias,
fecum portaret, paucis diebus in Africam proficifcitur. Nam
omnis exercitus, uti convenerat, Numidia deduiìus in provincia
hiemabat. Poftquam eo venit; quamquam perfequi Jugurtham,
et mederi fraternae invidiae animo ardebat; cognitis militibus,
quos praeter fugam, foluto imperio licentia, atque lafcivia cor-
ruperat, ex copia rerum ftatuit, nihil fibi agitandum.
X L IV . Interea Romae C. Mamilius Limetanus Tribunus plebis
rogationem ad populum promulgat, uti queereretur in eos, quorum
con/ilio Jugurtha Senati decreta neglexijjet; quique ab eo in lega-
tionibus, aut imperiis pecunias accepißet ; qui elephantos, quique perju-
gas tradidiffent; item, qui de pace, aut bello cum hoftibus paBiones fe-
cijfent. Huic rogationi partim confcii libi, alii ex partium invidia
pericula metuentes, quoniam aperte refiftere non poterant, quin
illa, et alia talia -piacere libi faterentur, occulte per amicos, ac
maxume per homines nominis Latini, et focios Itálicos inpedi-
menta parabant. Sed plebes, incredibile memoratu eil, quam
intenta fuerit, quantaque vi rogationem julferit, decreverit, vo-
luerit, magis odio nobilitatis, cui mala illa parabantur, quam
cura Reipublicae, tanta libido in partibus erat. Igitur, ceteris
metu percullìs, M. Scaurus, quem legatum Beftiae fuifle fupra
memoravimus, inter Iaetitiam plebis, et fuorum fugam, trepida
etiam turn civitate, cum exMamiliana rogatione tres quaefitores
rogarentur, effecerat, ut ipfe in eo numero crearetur. Sed,
quaelìione exercita afpere, violenterque ex rumore, et libidine
plebis, ut faspe nobilitatem, lie ea tempelìate plebem ex fecundis
rebus infolentia ceperat.
X L V , Ceterum mos partium popularium, et Senati faélionum,
ac deinde omnium malarum artium, paucis ante annis Romas
ortus
orttìs eli odo, atque abundantia earum, quas prima mortales du-
cunt. Nam ante Carthaginem deletam, populus, et Senatus
Romanus placide modelìeque inter fe Rempublicam traftabant:
neque gloriae, neque dominationis certamen inter civis erat:
metus hoftilis in bonis artibus civitatem retinebat. Sed ubi illa
formido mendbus difeeffit; feilieet, ea, quae fecundas res amant,
lafcivia, atque fuperbia inceffere. Ita, quod in advorfis rebus
optaverunt, otium poflquam adepti funt, afperius, acerbiufque
fuit. Namque ccepere nobilitas dignitatem, populus libertatem
in libidinem vertere : fib'i quifque ducere, trahere, rapere. Ita
omnia in duas partis abflracla funt. Refpublica, quas media fu-
erat, dilacerata. Casterum nobilitas faélione magis pollebat: pie-
bis vis foluta, atque difperfa, in multitudine minus poterai: pau-
corum arbitrio belli, domique agitabatur. Penes eofdem asra-
rium, provincia, magiftratus, glorias, triumphique erant : populus
militia, atque inopia urgebatur; prasdas bellicas imperato-
res cum paucis diripiebant. Interea parentes, aut parvi liberi
militum, uti quifque potentiori confìnis erat, fedibus pelleban-
tur. Ita cum potentia, avaritia fine modo, modeitiaque invadere,
polluere, et vallare omnia ; nihil penfi, neque fanéli habere,
quoad fernet ipfa praecipitavit. Nam ubi primum ex
nobilitate reperti funt, qui veram gloriam injuftas potentias
anteponerent ; moveri civitas, et diffenfio civilis, quali permixtio
terrae, oriri coepit.
X L V I . Nam poltquam Tiberius, et C. Gracchus, quorum
majores Punico, atque aliis bellis multum Reipublicas addide-
rant, vindicare plebem in libertatem, et paucorum feelera pa-
tefacere coepere: nobilitas noxia, atque eo perculfa, modo per
focios, ac nomen Latinum, interdumper equites Romanos, quos
fpes focietatis a plebe dimoverat, Gracchorum aétionibus obvi-
am ierat : et primo Tiberium, dein paucos poli annos eadem
K 2 in gre