memorandumque pofteris exitum dedit. Quippe vix mille ju-
venum manus, circumfufi undique exercitus per totum diem
tela fuftinuit. Et quum exitum virtus non haberet, tamen ne
in deditionem veniret, hortante tribuno Vulteio, mutuis idibus
in fe concucurrit. In Africa quoque par virtus, et calamitas Cu-
rionis fuit: qui ad recipiendam provinciam mifTus, pulfo fuga-
toque V arojam fuperbus, fubitum Jubae regis adventum, equi-
tatumque Maurorum fuftinere non potuit. Patebat vido fuga :
fed pudor fuafit, ut amiifum fua temeritate exercitum morte fe-
queretur. Sed jam debitum par fortuna flagitante, fedem bello
Pompeius Epiron elegerat. Nec Caefar moratur. Quippe ordinati
« a tergo omnibus, quamvis hiems media prohiberet tem-
peilate, ad bellum navigavit. Pofitifque ad Oricum caftris, quum
pars exercitus ob inopiam navium cum Antonio relicla, Brun-
dufii moram faceret, adeo impatiens erat, ut ad arceffendos eos,
ardente ventis mari, node concubia,fpeculatorio navigio, folus ire,
tentaverit. Extat ad trepidum tanto difcrimine gubernatorem
vox ipfius : Ouid times ? Ccefarem vehis. Contradis in unum undique
omnibus copiis, pofitifque cominus caftris, diverfa erant
duCum confilia. Caefar pro natura ferox, et conficiendae rei cu-
pidus, oftentare aciem, provocare, laceffere; nunc obfidione
caftrorum, quae fedecim millium vallo obduxerat ; (fed quid his
obeflet Obfidio, qui patente mari omnibus copiis abundarent?)
nunc expugnatione Dyrrhachii irrita; (quippe quam vel fitus
inexpugnabilem faceret.) Ad hoc afliduis in eruptionem hoftium
praeliis ; (quo tempore egregia viTtus Scaevae centurionis emi-
cuit, cujus in fcuto centum atque viginti tela federe.) Jam vero
direptione urbium fociarum, quum Oricum, et Gomphos, et
alia caftella Theflaliae vaftaret. Pompeius adverfus haec nedere
moras, tergiverfari, fimul ut hoftem interclufum undique inopia
commeatuum teTeret, utque ardentiffimi ducis confenefce-
ret impetus. Nec diutius.profuit duci falutare confilium. Miles
otium,
otium, focii moram, principes ambitum ducis increpabant.
Sic praecipitantibus fatis, praelio fumpta eft Theftalia : et Philip-
picis campis Urbis, imperii, generis humani fata commiffa. funt.
Nunquam uno loco tantum v'iriumPopuli Romani, tantum dignitatis
fortuna vidit, trecenta amplius millia hinc illinc, praeter
auxilia regum, et Senatus. Nunquam imminentis ruinae mani-
feftiora prodigia, fuga vidimarum, examina in fignis, interdiu
tenebrae. Dux ipfe, et nodurna imagine, theatri fui audiens
plaufum in modum plandus circumfonare : et mane cum pul-
lo (nefas !) apud principia confpedus. Numquam acrior neque
alacrior exercitus Cadaris fuit. Inde claffica prius, inde tela.
Annotatum quoque committentis aciem Craftini pilum: qui
mox adado in os gladio, fic inter cadavera repertus, libidinem
ac rabiem,. qua pugnaverat, ipfa novitate vulneris prasferebat.
Sed nec minus admirabilior illius exitus belli. Quippe quum
Pompeius adeo equitum copia abundaret, ut facile circumven-
turus fibi Caefarem videretur, circumventurus ipfe eft. Nam
quum diu aequo Marte contenderent, juffuque Pompeii fufus a
cornu erupiffet equitatus, repente hincfigno dato, Germanorum
cohortes tantum in effufos equites fecere impetum, ut illi effe
pedites, hi venire in equis viderentur. Hanc ftragem fugientis
equitatus levis armaturae ruina comitata eft. Tunc terrore la-
tius dato, turbantibus invicem copiis, reliqua ftrages quafi una
manu fada eft. Nec ulla res magis exitio fuit quam ipfa exercitus
magnitudo. Multus in eo praelio Caefar fuit, mediufque
inter Imperatorem et militem. Voces quoque obequitantis
exceptae, altera cruenta, fed doda, et ad vidoriam efficax, Miles
faciem feri: altera ad jadationemcompofita: Parce civibus: quum
ipfe. fequeretur. Felicem utcunque in malis Pompeium, fi ea-
dem ipfum, quae exercitum ejus, fortuna traxilfet! Supeilies
dignitatis fuae vixit, ut, cum majore dedecore per Theffalica
Tempe equo fugeret una navicula Lefbon applicaretur: pulfus
P p Syedris