diuturna, arbitror; neque quemquam amultis metuendum effe,
quin ad eum ex. multis formido recidat: eam vitam bellum
sternum et anceps gerere ; quoniam neque adverfus, neque
ab tergo aut lateribus tutus fis, femper in periculo, aut metu
agites.
X X X V I . Contra qui benignitate, et clementia, imperium
temperavere, his latta et candida omnia vifa, etiam hoftes asqui-
ores, quam aliis cives. An qui me his diélis corruptorem vie-
tori® tuae, nimifque in vitìos bona voluntate predicent ? fci-
licet quod ea, quae externis nationibus, natura hoiìibus, nofque
majorefque noftri faepe tribuere, ea civibus danda arbitror; neque
barbaro ritu catde catdem, et fanguine fanguinem expian-
dum. An illa, quas paullo ante hoc bellum in Cn. Pompejum
viéloriamque Sullanam increpabantur, oblivio intercepit? Do-
mitium, Carbonem, Brutum, alios item non armatos neque in
preelio belli jure, fed poli ea fupplices per fummum fcelusinter-
feéìos : plebem Romanam in villa publica pecoris modo con-
feiffam.
X X X V II. Heu quam illa occulta civiumfunera, et repentinae
casdes in parentum, aut liberorum finum, fuga mulierum, et
puerorum, vaftatio domorum! ante partam a te victoriam omnia
fasva, atque crudelia erant. Ad quae te illi iidemhortantur:
et feilieetid certatum effe utrius veftrum arbitrio, injuriae fierent:
neque receptam, fed captam a te Rempublicam et ea cauffa exer-
citus itipendiis confedis, optimos, et veterrimos omnium, ad-
verfum fratres, parentefque, alii liberos, armis contendere ; ut
ex alienis malis deterrimi mortales ventri, atque profundae lubi-
dini fumtus quaererent ; atque effent obprobria viéìoriae : quorum
fiagitiis conmacularetur bonorum laus.
X X X V III . Neque enim te preterire puto quali quifque eorum
more, aut modeilia, etiam tum dubia vi&oria, fefe gefferit ; quoque
modo in belli adminiftratione feorta, aut convivia, exercue-
rint nonnulli; quorum aetas ne per otium quidem tales volup-
tates fine >dedecore adtigerit. D eb e llo fatis didum. De pace
firmanda quoniam tuque, et omnes tui agitatis: primum id,
quaefo, confiderà, quale id fit, de quo confultas: ita, bonis, ma-
lifque dimotis, patenti via ad verum perges. Ego fic exiftumo,
quoniam orta omnia intereunt, qua tempeftate urbi Romanae
fatum excidii adventarit, cives cuna civibus manus conferturos :
ita defeffos, et exfangues regi, aut nationi pradae futuros. Ali-
ter non orbis terrarum, neque cundae gentes conglobai®, movere,
aut contundere queunt hoc imperium. Firmanda igitur
funt concordi® bona, et difeordiae mala expellenda.
X X X IX . Id ita eveniet, fi fumtuum, et rapinarum licendam
demferis; non ad vetera inftituta revocans, quae, jam pridem
conruptis moribus, ludibrio funt ; fed fi fuam cuique rem familiärem
finem fumtuum ftatueris: quoniam is incelfit mos, ut homines
adolefcentuli, fua, atque aliena confumere, nihil lubidi-
ni, atque aliis rogantibus denegare, pulcherrumum putent ; eam
virtutem, et magnitudinem animi; pudorem, atque modefliam
pro focordia aeftiment. Ergo animus ferox, prava via ingreffus,
ubi confueta non fuppetunt, fertur accenfus in focios modo, modo
in cives ; movet compofita, et res novas veteribus adquirit.
Quare tollendus foenerator in polìerum, uti fuas quifque res cu-
remus: ea vera, atque fimplex via eli, magiilratum populo, non
creditori, gerere ; et magnitudinem animi in addendo, non de-
mendo Reipublicas offendere.