cendioque mandaffent, ita Manibus eorum, vallatione Italias,
captivitate Africae, Ducum et Regum, qui id geifere bellum, ex-
itio parentatum eil. Igitur, ubi femel fe in Hifpania movit illa
gravis et luiluofa Punici Belli vis atque tempellas deitinatum-
que Romanis jam diu fulmen, Saguntino igne conflavit: ftatim
quodam impetu rapta, medias perfregit Alpes ; e t 'in Italiam
ab illis fabulofae altitudinis nivibus, velut coelo miffa, defcendit.
Ac primi quidem impetus turbo inter Padum, et Ticinum, valido
ftatim fragore detonuit. Tunc Scipione duce fufus exerci-
tus. Saucius et ipfe veniifet in manus hoftium Imperator, nifi
proteélum patrem praetextatus filius ab ipfa morte rapuifiet.
Hic erit Scipio, qui in exitium Africae crefcit, nomen ex malis
ejus habiturus. Ticino Trebia fuccedit. Hic fecunda belli
Punici procella defieviit, Sempronio Confule. Tunc callidif-
fimi holies, frigidum et nivalem naéli diem, quum fe ignibus
prius, oleoque foviffent, (horribile diélu) homines a meridie et
Sole venientes, noftra nos hieme vicerunt. Tranfimenius lacus,
tertium fulmen Annibalis, Imperatore Flaminio. Ibi quoque
ars nova Punicae fraudis ; quippe nebula lacus paluftribufque
virgultis teilus eques, terga fubito pugnantium invafit. Nec de
Diis poffumus queri. Imminentem quippe temerario duci cla-
dem praedixerant infidentia fignis examina, et aquila?' prodire
nolentes, et commiffam aciem fequutus ingens terras tremor:
nifi ilium horroremfoli, equitum virorumque difcurfus, et mota
vehementius arma fecerunt. Quartum, id eft, paene ultimum
vulnus Imperii, Cannae, ìgnobilis Apuliae vicus, fed magnitudine
cladis emerfit : et quadraginta millium caede parta
nobilitas. Ibi in exitium infelicis exercitus, dux, terra, ccelum,
dies, tota denique rerum natura, confenfit. Siquidem non
contentus fimulatis transfugis Annibai, qui mox terga pugnantium
ceciderunt: Infuper callidiffimus imperator, patentibus
in campis, obfervato loci ingenio, quod et Sol ibi acerrimus,
et
et plurimus pulvis, et Eurus ab Oriente, femper quafi ad con-
ftitutum, ita inftruxit aciem, ut, Romanis adverfus haec omnia
adverfis, quafi fecundum ccelum tenens, vento, pulvere, fole
pugnaret. Itaque duo maximi exercitus easfi ad hoftium fatie-
tatem, donec Annibai diceret militi fuo, Parce ferro'. Ducum
effugit alter, alter occifus eft : dubium, uter majore animo ?
Paullum puduit, Varrò non defperavit. Documenta cladis,
cruentus aliquandiu Aufidus : pons de cadaveribus juifu Ducis
faétus, in torrente Vergelli: modiiduo anulorum Carthaginem
miffi, dignitafque Equeftris taxata menfura. Dubium deinde
non erit, quin ultimum ilium diem habitura fueritRoma, quin-
tumque intra diem epulari Annibai in Capitolio potuerit, fi,
quod Pcenum illi dixìffe Maarbalem Bomilcaris ferunt, quemad-
modum Jciret vincere, fic uti viBoria fcijfet. Tum quidem illum,
ut dici vulgo folet, aut fatum Urbis imperaturas, aut ipfius
mens mala, et averli a Cartilagine Dii, in diverfum abftulerunt.
Quum viéloria poffet uti, frui maluit, reliélaque Roma, Cam-
paniam Tarentumque peragrare : ubi mox et ipfe, et exercitus,
ardore languit : adeo, ut vere diitum fit, Capuam Annibali Cannas
fuiffe. Siquidem inviélum Alpibus, indomitum armis, Campa-
niae (quis crederetp) Soles, et tepentes fontibus Bajae, fubege-
runt. Interim refpirare Romanus, et quafi ab inferís emergere.
Arma non erant, detraila funt templis : Deerat juventus, in fa-
cramentum militias liberata fervida : Egebat aerarium, opes
fuas libens Senatus in medium protulit, nec, praeter quod in
bullis fingulifque annulis erat, quicquam fibi auri reliquere.
Eques fequutus exemplum, imitatasque equitem Tribus. Denique
vix fufficere tabulae, vix Scribarum manus, Lasvino Mar-
celloque Confulibus, quum privatas opes in publicum deferren-
tur. Quid autem in eligendis Magiftratibus? quae Centuria-
rum fapientia, quum Juniores a Senioribus confilium de cre-
andis Confulibus petiverunt? Quippe adverfus hoftem totiens
G g 2 viilorem,