/ente, incognita cauffa, fiatuatis, fingere me verba, et fugamfimulare,
cui licuerit in regno manere. Quod utinam illum, cujus inpio facinore,
in has miferias projeBusfum, eademhcec jimulantem videam : et.acquando
aut apud vos, aut apud Deos inmortalis rerum hymanarum cura ori-
atur: ne ille, qui nuncficeleribus fuis ferox atque praclarus efi, omnibus
malis excruciatus, inpietatis in parenlem nofirum, fratrie mei necis.me-
arumque miferiarum gravis poenas reddat. Jam jamfrater animo meo
cariffume, quamquam tibi inmaturo, et, unde minime decuit, vita erepta
efi, tamen latandum magis, quam dolendum puto cafum tuum. Nm enim
regnum, fed fugam, eifilium, egefiatem, et omnis has, qua me premunì,
arumnas cum anima fimul amiffii. At ego infelix in tanta mala pra-
cipitatus, ex patrio regno, rerum humanarum JpeBaculum prabeo : in-
certus quid agam, tuas ne injurias perfequar, ìpfe auxiliiegens, an regno
confulam, cujus vita, necifque potefias ex opibus alienis pendet. Utinam,
emori, fortunismeis honefius exitus ejfet: nevivere contemtus vide-
rer,Ji defejfus malis injuria conceffffem. Nunc neque vivere lubet, neque
mori licei fine dedecore. P. C. per vos, per liberos,' atque parentes
vefiros, per majefiatem populi Romani fubvenite mihi mifero : ite obviam
injuria: nolite pati regnum Numidia, quodvefirum efi, per fcelus, etfian-
guinemfamilia nofira tabefcere.
X V I I I . Poilquam rex fìnem loquendi fecit, legati Jugurtha:
largitione magis, quam caufla freti, paueis refpondent: Hiemp-
falem, ob favitiam fiiam, ab Numidis interfeBum : Atherbalem ultro bel-
lum inferentem, pofiquam fuperatus fit, queri, quod injuriam facere ne-
qufifet. Jugurtham ab Senatu petere, ne fe alium putarent, ac Nu-
mantia cognitus ejfet; rieu verba inimici ante faBa fua ponerent. Deinde
utrique Curia egrediuntur. Senatus ftatim confulitur : fau-
tores legatorum, praeterea magna pars gratia depravata, Ather-
balis diéla contemnere ; Jugurthte virtutem extollere laudibus ;
gratia, voce, denique omnibus modis prò alieno fcelere, et fla-
gitio, fua quali prò gloria, nitebantur. A t contra pauci, quibus
bonum
bonum et aequum divitiis carius erat, fubveniundum Atherbali,
et Hiempfalis mortem Tevere vindicandam cenfebant. Sed ex
omnibus maxume iEmilius Scaurus, homo nobilis, inpiger, fac-
tiofus, avidus potentias, honoris, divitiarum; ceterum vitia fua
callide occultans. Is poilquam videt regis largitionem famofam,
inpudentemque, veritus, quod in tali re folet, ne polluta licen-
tia, in vidiam accenderet, animum a confueta lubidine conti-
nuit.
XIX. Vicit tamen in Senatu pars illa, quae vero pretium aut
gratiam ante ferebat. Decretum fit, uti decem legati regnum, quod
Micipfa obtinuerat, inter Jugurtham, et Atherbalem dividerent. Cujus
legationis princeps fuit L. Opimius, homo clarus, et tum in Senatu
potens, quia Conful C. Graccho, et M. Fulvio interfedlis,
acerrume vi&oriam nobilitatis in plebem exercuerat. Eum J u gurtha,
tametfi Romas in amicis habuerat, tamen accuratiflime
recepit : dando, et pollicendo, multa perfecit, uti famte, fide,
poliremo omnibus fuis rebus commodum regis anteferret : reli-
quos legatos eadem via adgreffus, plerofque capit : paucis carior
fides, quam pecunia fuit. In divifione, quas pars Numidia:
Mauritaniani adtingit, agro virifque opulentior, Jugurthae tra-
ditur: illam alteram, fpecie, quam ufu, potiorem, qua: portu-
ofìor, et aedificiis magis exornata erat, Atherbal poffedit. Res
poftulare videtur Africa: fitum paucis exponere, et eas gentis,
quibufcùm nobis bellum aut amicitia fuit, adtingere. Sed qua:
loca, et nationes ob calorem, aut afperitatem, item folitudines
minus frequentata funt, de iis haud facile compertum narrave-
rim: cetera quam pauciffumis abfolvam.
XX. In divifione Orbis terra: plerique in parte tertia Africani
pofuere: pauci, tantummodo Afiam, et Europam effe; fed
Africani in Europa. Ea finis habet ab Occidente, fretum noflri
H marìs