maris et Oceani : ab ortu folis, declivem latitudinem : quem locum
Catabathmon incolse adpellant. Mare faevum, inportuo-
fum. Ager frugum fertilis, bonus pecori, arbori in fcecundus:
ccelo, terraque penuria aquarum : genus hominum falubri corpore,
velox, patiens laborum : plerofque fenedìus diffolvit, nifi
qui ferro, aut befliis interiere. Nam morbus haud faepe quem-
quam fuperat. Ad hoc, malefici generis plurima animalia. Sed
qui mortales initio Africam habuerint, quique poitea accefferint,
aut quo modo inter fe permilti fint ; quamquam ab ea fama,
quae plerofque obtinet, diverfum eft : tamen, uti ex libris Pu-
nicis, qui regis Hiempfalis dicebantur, interpretatum nobis eft;
utique rem fefe habere cultores ejus terrae putant : quam pau-
ciffumis dicam. Ceterum fides ejus rei penes auétores erit.
XX I. Africam initio habuere Gaetuli, et Libyes, afperi, incul-
tique ; queis cibus erat caro ferina, atque humi pabulum, uti
pecoribus. Hi neque moribus, neque lege, aut imperio cujuf-
quam regebantur; vagi, palantes, quas nox coegerat, fedes ha-
bebant. Sed poftquam in Hifpania Hercules, ficutiAfri putant,
interiit: exercitus ejus compofitus ex variis gentibus, amiffo
duce, ac palfim multis libi quifque imperium petentibus, brevi
dilabitur. Ex eo numero Medi, Perfae, et Armenie, navibus
in Africam tranfveéti, proxumos noftro mari locos occupavere.
Sed Perfae intra Oceanum magis : iique alveos navium inver-
fos pro tuguriis habuere : quia neque materia in agris, neque
ab Hifpanis emendi, aut mutandi copia erat. Mare magnum,
et ignara lingua commercia prohibebant. Hi paullatim per
connubia Gaetulos fecum mifcuere : et quia faepe tentantes agros,
alia deinde, atque alia loca petiverant, fernet ipfi Numidas ad-
pellavere. Ceterum adhuc aedificia Numidarum agreftium, quae
mapalia illi vocant, oblonga, incurvis lateribus tedia, quali navium
carinae funt. Medis autem et Armeniis acceifere Libyes.
Nam
Nam hi propius mare Africum agitabant: Gaetuli lub fole magis,
haud procul ab ardoribus: hique mature oppida habuere.
Nam, fretu divifi ab Hifpania, mutare res inter fe inftituerant.
Nomen eorum paullatim Libyes corrupere, barbara lingua
Maurgs pro Medis adpellantes. Sed res Perfarum brevi ado-
levit: ac poftea Nomo-Numidae propter multitudinem, a pa-
rentibus digrefli, poffedere ea loca, quae proxuma Carthaginem
Numidia adpellatur. Deinde, utrique alteris freti, finitimos
armis, aut metu fub imperium fuum coegere, nomen gloriam-
que libi addidere; magis hi, qui ad noftrum mare proceflerant:
quia Libyes, quam Gaetuli, minus bellico!!: denique Africae
pars inferior pleraque ab Numidis pofleifa eft; vidli omnes in
gentem nomenque imperantium conceffere.
XXII. Poftea Phoenices, alii multitudinis domi minuendae
gratia, pars imperii cupidine ; folicitata plebe, et aliis novarum
rerum avidis, Hipponem, Hadrumetum, Leptim, aliafque urbes
in ora maritima condidere : Haeque brevi multum auéìae, pars
originibus fuis praefidio, aliae decori fuere. Nam de Carthagine
friere melius puto, quam parum dicere : quoniam alio properare
tempus monet. Igitur ad Catabathmon: qui locus dLgyptum
ab Africa dividit, fecundo mari prima Cyrene eft, colonia Thereon,
ac deinceps duas Syrtes, interque eas Leptis: deinde Phi-
lenon Arae : quem locum digyptum verfus finem imperii habuere
Carthaginienfes, poft aliae l’unicae urbes. Cetera loca
ufque ad Mauritaniam Numidae tenent : proxume Hifpaniam
Mauri funt : fuperNumidiam Gaetulos accepimus, partim in tuguriis,
alios incultius vagos agitare : poft eos dithiopas eife, dein loca
exufta folis ardoribus. Igitur bello Jugurthino pleraque exPu-
nicis oppida, et finis Carthaginienfium, quos noviifume habue-
rant, populus Romanus per magiftratus adminiftrabat : Gaetulo-
rum magna pars, et Numidae ufque ad flumen Mulucham fub
H 2 Jugurtha