X LV I. His rebus ita a&is, conftituta noéle, qua proficifceren-
tur, Cicero, per legatos cuniia edoéìus, L. Valerio Fiacco; et
C. Pontinio Praetoribus imperat, ut in ponte Mulvio, per infi-
dias, Allobrogum comitatus deprehendant : rem omnem aperit,
cujus gratia mittebantur: cetera, uti fa£lo opus fit, ita agant:
Permittit illis homines militares ; fine tumultu praefidiis conlo-
catis ficuti praeceptum erat, occulte pontemobfidunt. Poftquam
ad id loci legati cum Volturcio venerunt et iimul utrimque
clamor exortus eft : Galli, cito cognito confilio, fine mora Praetoribus
fe tradunt. Volturcius primo cohortatus ceteros, gladio
fe a multitudine defendit ; dein, ubi a legatis defertus eft, multa
priusdefalutefuaPontiniumobteftatus,quodeinotus erat; poliremo
dmidus, ac vitae diffidens, velut hoftibus, fefe Praetoribus dedit.
X LV II . Quibus rebus confeélis, omnia propere per nuncios
Confuli declarantur. A t illum ingens cura, atque laetitia fimul
occupavere; nam laetabatur intellegens conjuratione pate-
faéla, civitatem periculis'-ereptam effe: porro autem anxius
erat ; dubitans in maxumo fcelere tantis civibus deprehenfis,
quid faélo opus effet; pcenam illorum fibi oneri, inpunitatem
perdundae Reipublicae fore credebat. Igitur confirmato animo,
vocari ad fefe jube t Lentulum, Cethegum, Statilium, Gabinium,
itemque Cceparium Terracinenfem ; qui in Apuliam ad conci-
tanda fervida proficifci parabat. Ceteri fine mora veniunt ;
Cceparius paullo ante domo egreffus, cognito indicio, ex Urbe
profugerat. Conful Lentulum, quod Praetor erat, ipfe manu
tenens, in Senatum perducit ; reliquos cum cuftodibus in aedem
Concordiae venire jubet. Eo Senatum advocat, magnaque fre-
quentia ejus ordinis, Volturcium cum legatis introducit : Flac-
cum Praetorem fcrinium cum litteris, quas a legatis acceperat,
eodem adferre jubet.
X LV III. Vo-
X LV III. Volturcius interrogatus de itinere, de litteris, poftremo
quid, aut'qua de caujja, .con/dii habuiffèt? Primo, fingere alia, dif-
fimulare de conjuratione; poli ubi fide publica dicere juffus
eft, omnia, uti gejla erant, aperit ; docetque, Je paucis ante diebus a
Gabinio, et Coepario focium adfcitum: nihil ampliusfcire quarti legatos:
tantummodo audire Jolitum ex Gabinio P. Autronium, Ser. Sullarn, L.
Varguntejum, multos prceterea in ea conjuratione ejfe. Eadem Galli
fatentur: ac Lentulum dillimulantemcoarguunt, praeter litteras,
fermonibus, quos ille habere folitus erat ; ex liberis Sibyllinis, reg-
num Roma tribus Corneliis portendi ; Cinnam, atque Sudarti antea: je
tertium ejje, cuifatum foret Urbis potiri; praterea, ab incenfo Capitolio
illum ejfe vigefmum annum, quern jape ex prodigiis harufpices refpondif-
fent bello civili cruentum jore. Igitur, perleélis litteris, cum prius
omnes figna fua cognoviffent,' Senatus decernit, uti abdicato ma-
giftratu Lentulus, itemque ceteri in liberis cuftodiis haberentur. Itaque
Lentulus, P. Lentulo Spintheri, qui tum ALdilis erat,,Cethegus
Q. Cornificio, Statilius C. Gasfari, Gabinius M. Craffo, Coepa-
rius, nam is paullo ante ex fuga retraéìus erat, Cn. Terentio
Senatori traduntur.
X L IX . Interea plebes, conjuratione patefacla, quae primo
cupida novarum rerum, nimis bello favebat, mutata mente, Ca-
tilinae confilia exfecrari, Ciceronem ad coelum tollele; veluti ex
fervitute erepta, gaudium atque laetitiam agitabat. Namque
alia belli facinora praedae magis quam detrimento fore ; incen-
dium vero crudele, inmoderatum, ac fibi maxume calamitoium
putabat ; quippe cui omnes copiae in ufu quotidiano, et cultu
corporis erant. Poll eum diem quidam L. Tarquinius ad Senatum
adduäus erat, quem ad Catilinam proficifcentem, ex
itinere retraélum ajebant. Is cum fe diceret indicaturum de
conjuratione, fi fides publica data effet; juffus a Confule, quae
D 2 fciret.