traxit: Inde Torquati. Iterum Pomptino agro, quum in limili
pugna Lucius Valerius infidente Galeae, facra alite adjutus, re-
tulit fpolia : Inde Corvini. Tandem poll aliquot annos, omnes
reliquias eorum in Etruria ad lacum Vadimonis Dolabella dele-
vit : nequis extaret in ea gente, qui incenfam a fe Romanam ur-
bem gloriaretur.
C A P . XIV.
Bellum Latinum'.
CO N V E R S U S a Gallis in Latinos, Manlio Torquato, De-
cio Mure Confulibus, femper quidem aemulatione imperii
infeilos, tum vero contemptu Urbis incenfae; quum jus civitatis,
partem imperii, ac magiftratuum Caput pofcere, quanto amplius,
quam congredi ! auderent : quo tempore quis cefliffe hollem mira-
biturPquum alter Confulum filium fuum, quia contra imperium
pugnaverat, quamvis viétorem occiderit, quali plus in imperio
effet, quam in viéloria : alter quali monitu Deo rum, capite velato,
primam ante aciem Diis manibus fe devoverit, ut in confertiffi-
ma fe hoftium tela jaculatus, novum ad viéloriam iter, fangui-
nis fui femita aperiret.
C A P . XV.
Bellum Sabinum.
ALatinis aggreffus eft gentem Sabinorum,qui, immemores pac-
tae fub Tito Tatio affinitatis, quodam contagio belli fe La-
tinis adjunxerant. Sed, Curio Dentato confule, omnem eum
traélum, qua Nar, Anio, fontefque Velini, Adriatico tenus mari,
igne ferroque vaftavit. Qua vifloria tantum hominum, tantum
agrorum redaétum eli in potellatem, ut, in utro plus elfet,
nec ipfe polfet aeftimare, qui vicerat.
C A P .
C A P. XVI.
Bellum Samniticum.
P R E C I B U S deinde Campania; motus, non pro fe, fed, quod
eft fpeciofius, pro fociis, Samnites invadit. Erat fcedus cum
utrifque perculfum : fed hoc Campani fanéìius, et prius, omnium
fuorum deditione fecerant. Sic,ergo Romanus bellum Samniticum
tanquam libi geflit. Omnium non modo Italia, fed to-
to orbe terrarum, pulcherrima Campanias plaga eft. Nihil mol-
lius ccelo; denique bis floribus vCrnat. Nihil uberius folo. Ideo
Liberi Cererifque certamen dicitur. Nihil hofpitalius mari. Hie
illi nobiles portus, Cajeta, Mifenus, et tepentes fontibus Baias:
Lucrinus et Avernus, quaedam maris ocia. Hie amigli vitibus
montes, Gaufus, Falernus, Maflicus, et pulcherrimus omnium
Vefuvius, JExnxi ignis imitator. Urbes ad mare, Formiae, Curate,
Puteoli, Neapolis, Herculaneum, Pompeji, et ipfa caput ur-
bium Capua, quondam inter tres maximas, Romam, Carthagi-
nemque numerata. Pro hac urbe, his regionibus, populus Ro-
manus Samnites invafit ; Gentem, fi opulentiam quaeris, aureis
et argenteis armis, difcolori velie, ufque ad ambitum, armatam:
fi fallaciam, faltibus fere et montium fraude gralfantem : fi rabi-
em ac furorem, facratis legibus, humanifque hoftiis, in exitium
Urbis agitatam; fi pertinaciam, fexies rupto fcedere, cladibufque
ipiis animalio,rem. Hos tarnen quinquaginta annis, per Fabios
et Papirios patres, earumque liberos, ita fubegit ac domuit, ita
ruinas ipfas urbium diruit, ut hodie Samnium in ipfo Samnio
requiratur ; nec facile appareat materia quatuor et viginti trium-
phorum. Maxime tarnen nota et illuftris ex hac gente clades
apud Caudina,s furculas, Veturio Pofthumioque Confulibus, ac-
cepta eft. Glaufo enim per infidias intra eum faltum exeicitu,
unde non ^polfet evadere, ftupens occafione tanta dux hoftium
£ e Pontius,