Gabinium arceffit, quo major audoritas fermoni ineflet: eo
prsfente conjurationem aperit : nominai focios, prsterea mul-
tos cujufque generis innoxios, quolegatis animus amplior eflet.
dein eos, pollicitos operam fuam, domum dimittit.
X L II. Sed Allobroges diu in incerto habuere, quidnam con-
filii caperent. In altera parte erat s s alienum, ftudium belli,
magna merces in fp e v id o r is : at in altera majores opes, tuta
confilia; prò incerta fpe, certa prsmia. H s c illis volventibus,
tandem vicit Fortuna Reipublics. Itaque Q. Fabio Sangs,
c u j u s patrocinio civitas plurimum utebatur ; rem omnem, uti
cognoverant, aperiunt. Cicero, per Sangam confilio cognito,
legatis prscipit, ut ftudium conjurationis vehementer fimulent;
ceteros adeant; bene polliceantur; dentque operam, uti eos
quam maxume manifeflos habeant.
X LIII. Iifdem fere temporibus, in Gallia citeriore atque u lteriore,
item in agro Piceno, Bruttio, Apulia, motus erat.
Nam illi, quos Catilina antea dimiferat, inconfulte, ac veluti
per dementiam cunda fimul agebant: nodurnis confiliis, armo-
rum atque telorum portationibus, feftinando, agitando omnia,
plus timoris, quam periculi effecerant. Ex eo numero com-
pluris, Q Metellus Celer Prstor, ex SC. cauffa cognita, in vin-
cula conjecerat, item in citeriore Gallia C. Murena, qui ei pro-
v in c is legatùs prserat.
X L IV . A t Roms Lentulus cum csteris, qui principes con-
jurationis erant, paratis, ut videbatur, magnis copiis, conflitu-
erat, uti, cum Catilina in agrum Fsfulanum cum exercitu ve-
niffet, L. Beftia, tribunus plebis, concione-habita, quereretur
de adionibus Ciceronis, bellique graviffumi invidiam optumo
Confidi inponeret; eo figno, proxuma node cetera multitudo
conjuconjurationis
fuum quifque negotium exfequeretur. Sed ea
divifa hoc modo dicebantur: Statiliuset Gabiniusuti cum magna
manu duodecim fimul opportuna loca Urbis incenderent,
quo tumultu facilior aditus ad Confulem, ceterofque, guibus in-
iidis parabantur, fieret: Cethegus Ciceronis januam obfideret,
eumque vi adgrederetur, alius autem alium; fed filii familiarum,
quorum ex nobilitate maxuma pars erat, parentes interficerent;
fimul, csde, et incendio perculiìs omnibus, ad Catilinam erum-
perent. Inter h s c parata, atque decreta, Cethegus femper
querebatur de ignavia fociorum: illos, dubitando, et dies prolatando,
magnas opportunitates corrumpere ; faBo, non confitto, in tali periculo
opus effe; Jeque, fipauci adjuvarent, languentibus aliis; inpetum in cu-
riamfaBurum. Natura ferox, vehemens, manu promtus erat:
maxumum bonum in celeritate putabat.
X LV . Sed Allobroges ex prscepto Ciceronis per Gabinium
ceteros conveniunt: ab Lentulo, Cethego, Statilio, item Caffio
poftulant jusjurandum, quod fignatum ad civis perferant: aliter
haud facile eos ad tantum negotium inpelli poffe. Ceteri nihil
fufpicantes dant : Caffius fernet eo brevi venturum pollicetur,
ac paullo ante legatos ex Urbe proficifcitur. Lentulus cumiis T .
Volturcium quemdam Crotonienfem mittit; ut Allobroges,
prius quam domum pergerent cum Catilina, data atque accepta
fide, focietatem confirmarent. Ipfe Volturcio litteras ad Catilinam
dat: quarum exemplum infra fcriptum eft :
Quis firn ex eo, quem ad te miß, cognofces. Fac cogites, in quanta
calamitate fis; et memineris, te virum effe; confideres, quid tua rationes
pofiulent: auxilium petas ab omnibus, etiam ab infimis. Ad hoc, mandata
verbis dat : Cum ab Senatu hofiisjudicatus fit, quo con/ilio fervi-
tia repudiet? in Urbe parata effe, qua jufferit: ne cuniletur ipfe propius
adcedere.
D XLVI. His