.quce lévia funt, parérti animurn gerani: pro viñoria fatis jam pugnatimi,
reliquos labores pro prceda fore. Tarnen interim transfugas,
et alios obportunos, Jugurtha ubi gentium, aut quid agitaret,
cum paucis ne effet, an exercitum haberet, ut fefe virius gere-
ret, exploratum mißt. A t ille fefe in loca faltuofa, et natura
munita receperat: ibique cogebat exercitum numero hominum
ampliorem, fed hebetem, infirmumque, agri ac pecoris magis,
quam belli, cultorem. Id ea gratia eveniebat, quod praeter regios
equites nemo omnium Numidarum ex fuga regem fequitur:
quo cujufque animus fert, eo difcedunt : neque id flagitium
militiae ducitur : ita fe mores habent. Igitur Metellus, ubi videt
animum regis etiam tum ferocem elfe; bellum renovari, quod
nifi ex illius lubidine geri non polfet; praeterea inimicum certamen
libi cum hofiibus : minore detrimento illos vinci, quam
fuos vincere: fiatuit non prceliis, neque acie, fed alio more bellum
gerundum. Itaque in Numidiae loca opulentiffima pergit:
agros vafiat : multa cafiella, et oppida, temere munita, aut fine
praefidio, capit, incenditque, púberes interfici jubet : alia omnia
mili tum-praedam elfe. Ea formidine multi mortales Romanis
dediti obfides : frumentum,et alia, quae ufui forent, affatim prae-
bita : ubicumque res poilulabat, praefidium inpofitum. Quae
negotia multo magis, quam prcelium male pugnatum ab fuis,' regem
terrebant. Quippe cujus fpes omnis in fuga fita- erat, fe-
qui cogebatur; et qui fua loca defendere nequiverat, in alienis
bellum gerere. Tarnen ex inopia, quod optumum videbatur,
confilium capit : exercitum plerumque in eifdem locis opperiri
jubet: ipfe cum deleriis equitibus Metellum fequitur: noriur-
nis et aviis itineribus ignoratus, Romanos palantis repente ad-
greditur. Eorum plerique inermes cadunt, multi capiuntur:
nemo omnium intarius profugit ; et Numidas, prius quam ex
caftris fubveniretur, ficuti juifi erant, in proxumos collis difcedunt.
\ ' LIX. Irr-
LIX. Interim Romae gaudium ingens ortum cognitis Metelli
rebus: ut feque, et exercitum more majorum gereret; in ad-
vorfo loco virior tarnen virtute fuilfet; hoftium agro potiretur;
Jugurtham, magnificum ex Auli focordia, fpem falutis in foli-
tudine, aut fuga coegiffet habere. Itaque Senatus, ob eafeliciter
aña, Düs inmortalibus fupplicia decernere’: civitas trepida antea, et
folicita de belli eventu, laeta agere : de Metello fama prasclara
elfe. Igitur eo intentior ad virioriam niti : omnibus modis fef-
tinare: cavere tarnen, necubi hofli obportunus fieret: memi-
niffe, poll gloriam invidiam fequi. Ita, quo clarior, eo magis
anxius erat: neque poft infidias Jugurthae effufo exercitu pras-
dari. Ubi frumento, aut pabulo opus erat, cohortes cum omni
equitatu praefidium agitabant: exercitus partem ipfe, reliquos
Marius ducebat. Sed igni magis, quam praeda, ager vaftaBatur.
Duobus locis haud longe inter fe caftra faciebant. Ubi vi opus
erat, cunrii aderant: ceterum, quo fuga, atque formido latius
crefceret, divorfi agebant. Eo tempore Jugurtha per colies fequi:
tempus, aut locum pugnae quaerere: qua vepturumhoftem
audierat, pabulum, et aquarum fontes, quorum paenuria erat,
corrumpere : modo fe Metello, interdum Mario Ollendere: pof-
tremos in agmine tentare, ac ftatim in collis regredì: rurfus aliis,
pofi aliis minitari : neque prcelium facere, neque otium pati ;
tantummodo hofiem ab inccepto retinere.
LX. Romanus Imperator ubi fe dolis fatigari videt, neque ab
hofie copiam pugnandi fieri ; urbem magnam, et in ea parte,
qua fita erat, arcem regni, nomine Zamam, fiatuit ob pugnare;
ratus id, quod negotium pofcebat, Jugurtham laborantibus fuis
auxilio venturum, ibique prcelium fore. A t ille, quas paraban-
tur, a perfugis edorins, magnis itineribus Metellum antevenit:
oppidanos hortatur, moenia defendant, additis auxilio perfugis ;
quod