C A P. XIX.
HA C T E N U S Populus Romanus pulcer, egregius, pius,
fanéìus, atque magnificus : Reliqua feculi, ut grandia
ífeque, itavel magis túrbida et foeda, crefcentibus^ cum ipfa magnitudine
Imperii, vitiis: adeo ut, fi quis hanc tertiam ejus acta-
tem tranfmarinam, quam ducentorum annorum fecimus, divi-
dat ; centum hos priores, quibus Africam, Macedoniam, Siciliani,
Hifpaniam domuit, áureos (ficut Poq,tae canunt) jure meri-
toque fateatur : centum fequentes, ferreos piane, et cruentos, et
fi quid immanius : quippe qui Jugurthinis, Cimbricis, Mithri-
daticis, Parthicis, bèllis Gallicis, atque Germanicis, quibus cce-
lum ipfum gloria afcehdit ; Gracchanas, Drufianafque caedes, ad
hoc Servilia bella, mifcuerunt: et, ne. quid turpitudini defit,
Gladiatoria. Denique, in fe ipfe converfus, Marianis, atque
Syllanis; noviffime Pompeji, et Casfaris quafiper rabiem, et fu-
rorem, nefas! fernet ipfe laceravit. Quae etfi ju n fla inter fe
funt omnia, atque confufa, tamen quo melius appareant, fimul
et ne fcelera virtutibus obftrepant, feparatim proferentur: Pri-
ufque ut ecepimus, jufia illa et pia cum exteris gentibus bella
memorabimus : ut magnitudo crefcentis indies Imperii appareat:
tum ad illa civium fcelera, turpefque, et impías pugnas rever-
temur.
C A P . XX.
Bellum AJiaticum.
VI C T A adoccafum Hifpania, Populus Romanus ad Orientem
pacèm agebat; nec pacem modo, fed inufitata et incognita
quadam felicitate, relidae regiis hereditatibus opes, et tota
infilimi regna veniebant. Attalus réx Pergamenorum, regisEu-
menis filius, focii quondam commilitonifque nofiri, teftamentum
reliquit :
reliquit: Populus Romanus bonorum meorum heres ejlo. In bonis
regis hcec Juerunt. Adita igitur hereditate, provinciam Populus
Romanus non quidem bello, nec armis; fed, quod eíl aequi-
us, teílamend jure retinebat. Sed hanc, difficile didu eft, utrum
facilius amiferit, an recuperaverit. Ariftonicus, regii fanguinis
ferox juvenis, urbes, regibus parere confuétas partim facile
follicitat: paucas refiftentes, Myndum, Samon, Colophonem
v i recepit. Craffi quoque praetoris cecidit exercitum, ipfumque
cepit. Sed ille memor et familia:, et Romani nominis, cuílodem
fui barbarum virgula excaecat: in exitium fui, quod volebat,
ita concitat. Mox a Perperna domitus, et captus, et per dedi-
tionem in vinculis habitus. Aquilius Afiatici belli reliquias
confecit, mixtis (nefas!) venenó fontibus ad deditionem qua-
rundam urbium. Qua: res, ut maturam, ita infamem fecit vic-
toriam: quippe quum contra fas deum, morefque majorum,
medicaminibus impuris, in id tempus facrofanda Romana arma
violaílet.
L I B E R