« t t B. <2 Y R IL L I A R C H IE
ç tf y jv , Xj tty ècmy t '^Q'trt&voficv. vgyr&Lâ,-
Otyà, CùÇZtyUu ^gy /VA /wfyj é^JTE TV'n)* TOJA
3^0 iwjtns g^tecT^ev ; iWüst^ J.\v\%\cü;
cootiw'rt KgLfimi. 'Qri ' 3 *) {jMgs7ri7à\cL<r}J.Z-
ÿvL voy\TcS; C4> X^cçry, yt^ wj /uersçtu^djji/db),
•I /î^ ü <Z/!07fhcun\<i Em lwix%çziç t (tAn%ictf
*@t7ytartv., ziç ÇoùL o ctyiautt ttA/J*
tzüv i$ïmrvïçjç X&t#cF. oi yt /xtu) cao <zéèx-
TO/JJjÇ zii OfCtÀV)*^tV fjüxfyfjpf' éJoL ffyiéfa, <t?)
€lÿ^V0T>J7a ^gt7f 61 A$, Ope 67ÎT9^TîJ7TOV g^OÜ -
3' cCTSƒ7^6$ , cAcf&iA'Kdvcniç 3 /xaMov t5V
'RV&J/AXL'iiXJlS Z) èj'ZHfi'T\ÇtVTüV '\jSTrp-
%i Si v/iMviteimvoii t tb ^ 7rvdjfÀCLTtç
cddsÿpvneiv c*> X ^ L ^ d vrAo?maa.<flv. ô-
fASiCùçyUo tvÎç lovfaj&v MjüLoiç'èTn&Ari'nçTt
«yï} co/Grfejtftocnt, v izsr tuïïsiç iS} Qu'moi ycl-
£J&. ^ tstsj^ tJop ybyd(ÏÇtutfyiç <&^L X&c-
S9o%emajtx«Lm.f(su!'Tii'm, <J>»rai,
W * x A ^ /u î , t/ m iffo ori C&c i p y d fâ ÇfrJi syj$
y f t& ï j 4 A .iyvv T zJ TTttTC*, i l fyvYloiç-, ^ 7V
fMITÇjiyTÏ fifirififi iyd /i3p yb,Cpna}yraieL/Mf-
Kpcfozq ßovASjC&f ftfÇjç 7BL ci/utfvM * • 1 cut<x-
vrhcLrcc] ( ts ç jç to ß z A i i a 2 ^ fy v r io ia ç von-
*PIÇ , 7T&PT&Ç J* 7n>y TVS «Ti’ ÜS&TDÇ TE ^ 7ivéjl~
fWTQÇ- AVvA 7D/$ g/XÔ/Ç OKZ/UfXcLOlV doUùlTtilç
'etrii'GrgßO’Tjt'n. dp* ôcioi7ti'jîjbtJjoii<primv,o 7m -
frsÇTcSX.Sçcf.fiUl 7T9TB, Cà$^tgp tIuJ TZygOVß
Qp6 6^<>V7?, S cJ$ OPt- jÉfipI 7il'0t.^ç>)/§7roj' e%«.-
fxoj>tycJcm{S6 » ffiw v . M l o jtyoov Ti^p io i-
to3a/, ^t|0t, /JJ) 7TiSfflV f&çj07iyx.')4 TtSiSÏcû 7TCL-
2Î7K 7T5t>$ 7nrAsi 0Vx
i t y /A w , è c b c oA<*>s
i s c . à l e x a n d r ;
amarc & diligcrc. Arauit cnim | vc
dixi, non vt ioi acquiefccretis : quæ
enim indc eft vtilitas ? fed vt vcricatis
fruâus proferatis . Quoniam autem
transformati &c transfigurati fumus ih-
tclligibilitcr in Chrifto, alii ab errôre
Græco , ad veritatis agnitionem , 6c
ad fan&am vitam , per omnium no-
ftrum feruatorem Chriftum : alii à
eircuncifione ad recipiendum inftiruta
ac difciplinam Euangelicam, & ad no-
uitacem cultus, non iam deformitatem
figurarum habentis, fed potius fpiri-
B tualidccentiffimapulchrirudinc cnire-
feentis : contigit autem hoc nobis 6c
illis , regeneradone per aquam & fpi-
ritum in Chrifto dicatis : fimiliter etiam
poftquam hanc fuam gratiam Iudaicus
populus reiecit nec rccepit, ( teftite-
runt enim, vt dixi, Chriftivaticiniis,)
hinc ait : Nunquid dieet lutum figulo,
quid facis, quod non operaris, neque
manushabcs ? Væquidicit patri, quid
gencrabis ? 6c matri, quid parturies?
_ Ego ehim, inquit, reformare volo ad
meliora, 6c velut refingere ad potiora
per generàtionem intelligibilem, earn
îcilicet omnino qux fît per aquam 6C
fpiritum. Sed meis decretis impru-
denter refîftttis. Num , inquit, ali—
quando lutum reprehendic figulum,
quafi manum artifîciofam non habere
t ? aut quafi nefeiret quemadmo-
dum fprmare, quod præ manibus eft,
oporteat ? Sed 6c nafeendus, inquit,
nunquid adduxit fuo patri, vnde ge-
neraret,? Iam vos quafi lutum in ma-
D nibus figuli, 6c omnino ignari, quem*
admodum regeneratio mentis 6c in-
telligcntiæ veftræ fit futura, quomo-
do non veriti eftis contendere ?. eut
non potius nouiftis ei vt artifici & patri
7ÏV<t^7rej» Jî yo«TW O/JÜOL^ eticL^Vnolç îÇOfy
Girtk 2 ÿef',tt<piA$v{xtlVj J6) iSi/^Mov te-
X /in i t # 'jn.TÇjL Z ottos <\u ^ô om ^ 6^7)
^>/>|v gycô>(5tTE. «7Î 3^ 0' itplfovz'iüouo Iovbxjoi
TDiS TV TOT^yS A953/S. 0/ ytyivcLOlV oUrrcS
OüTGe'V,^Àg7roV<^yfc'j'0Z^6»/XfclV. g(pW yb'f&ÇjÇ
phyjbvi/MV, cl/jA u, ZfjiZuj ^iyco vjuiv, gW /U4/-
TÎS >ioV>J^ V ^0 Ç, 7n'^J/JCLfïl>Ç y V Sla/CL- •
^ ih i v rica ßcLaiAeiaf ^ 0 go(T. o‘ <TÈ td?s
po/a/ Éta&ô/gTtys '£k77n)$ù)V eti’TÀjjiça.'m Azycav.
fjjj hoecLTcq eü&zjpmç ÿpay m g<$ r koiaIcu <ß
jfiufQç tit/ti? 5^CtE^V g^A^îlV è fyvtldiujetli
f&£ßffi'nc)4 3 v$iÎ70/s, ^ gTE^tv /uvçztycoyiciAy
*7TOS^W(^T^^JTX^iedvLf-)'n oïiü (ZPÇjï'&U-
•mXçjL&Çy f i TU Çkly\(L shew I/Xi V Xa £ TTI^Etlg-
Ji, TTOsgce# g/TTO C/Mi/m i'rnv£ßivifL7rt<fri!)'mrri'f
cedere, ac ipfi producendi mo-
dum rclinquere? Nam contendifle lu-
d*os aduerfus Scruatoris .fermones
hac de re habites, videre non eft difficile.
Dixit enim Nicodemo : [ Amen, t» 10«$
amen dico vobis, nifi quis natus fue- -
g rit ex aqua & fpiritu , non poteft yi- ».
dere regnum Dei. ] Is Vero i.nfultans •
6c reçalcitrans temerè his;, quæ mente
capi non poflimt ,f oppugnat ,6ç di-
cit: Num poteft homodenex çùm fit,
in ventren> matris fux denuo intràre
6c nafci î Adiecit his etiam aliam piy-
ftagogiamiQuîpoftiint bæcfieri î Qnid
igitut ad hæc Chriftus ? [ Si. terrena di- ^
xi vobis , 6c non creaitis, qupmodo fi »
dixero vobis coeleftia, credituri fitis ?] »
Cedendum
COM M EN T . IN ES A l AM , U B , IV. O R A T IO II. 6 0 9
Gedendum ergo eft his,qux dicit Deus,
nccciTario. Ipfe enim nouit fuorüm
operum viam. Et qua: ab co fabricata
hint, ancmineetiam curipfo carpi pof-
fiint, &quxmentem fuperant, abho-
minibus noftri fimilibus indubitata fide
honorari 6c fufpici debent. Sciendum
verb , prophetam Hieremiam in
domum figuli miflum fuifte , vt ilium
fabricantcm videret : diflipato autem
luto , 6c in aliud vas refiäo, dixit ei
Deus; Nqnnevt figulushiepotero vobis
facere, domus Ifrael ? Ecee vt lutum
figuli vos eftis in manibus meis.
Quod autem trcmsformemur intelligi-
biliter in. fandam 6c optimam vitam,
declarabitPaulus:Nos,inquiens}omnes
retedafacie gloriam Domini fpeculan-
tes, ad eandem imaginem transforma-
mur, a gloria in gloriam, velut a Domini
fpiritu : per quem 6c regeneramur,
fernen habentes non amplius corruptio-
niobnoxium, fed id quod eft per vetr
bum viupntis 6c manentis Dei.
Quiafic dicit Dominus Deus fin flus
Ifraely^ui fecit Ventura. Interrogate me
defiliabus & fliis mcis>& de operibus
mxnuum me arum mandate mihi. Ego
fici terram 0*hominem in ea. Ego ma-
nu mea firmaui c<tlum- Ego omnibus
ffellts mandaui.
Superiorum verborum fenfus expofi-
tio,in his verbis apparct. Horum autem
verfuum fententia ita fe habet. Si enim,
inquit, lutumvnquam increpauit figulum,
&eiusqüi finxit manum velut rüdem
aut otiofam accufauit, fi quis de his
qua: nondum funt,vel fada funt,fcd ex-
pedantur vt fiant,curio(e feifeitatus eft,
cuiufmodiliberorü pater fuus fit futu-
rus latordnterrogatc me 6c vos,qui mihi
fuccedentibus temporibus, filii 6c filia:
critis; quomodo iftucfiat,acquemad-
modumfilii futuri fitis filix. Mandate
mihi&de operibus manuum mearum.
Mandate, inquit, pro imperate, 6c Deo
velut ignoranti rerum agendarum viam,
ne cundcmini dare confilium. Admira-
tione igitur 6c quide meritiflimo dignus
eftfapientiflimusPaulus,qui fic feripfit;
i. " [ 0 profunditJttem dipitiarum 6c fa-
pientix&cognitionKl-^c*1 quam funt
«> inferutabilia iudicia eius, & im peruefti-
- gabilcs yix eiusi] Qms enim nouit men-
temDomini?aut quis pofifiliarius eius
fuit ? Non enim vlla in re (ua vllo homi-
^ipppus habet, omnium atchit^d^ri^
Comment* in Efaiam.
ilKUV 0ÜJÜ (\JaJj(^0V o h Ajj A zyp l 0£O£. 1&70Ç o ji
S ï 'f f l ï J i v v i j i i y w t Uv o liv y
VH7U S i 7BS cçt/fif 'njgQVfiy3V/l3/JCLy W J$iV ~
Sud.ç&7n<pl ^ vçlUo oVTcty *r r\/x e £
'ù/HS^eôvLf mr*j)crv]ce\. /çtfVQ ori y ç
lifZ /M c tf z li •T oUov TV 67rÉ/*Trç7p,
TiyVOVpypiCOTU tUJTVV St&TTiOTWVli ^
TV 70)7^0 y jytj $/$ cLFynov f r ïç j v çdcL7fi'rrï\<trçr-?
/tlfaev, rïïÇjç ecuitv £Cp» 0go$. /AJ) (Sç q
fidji C&t V iïlcuiUJVf&f v/xccç y Owe
iSbo d e 7T7/A95 TV KiÇjf-fiAXM v / ^ ï ç 6«?B ç v %6f)0ï
fjs v . orl ^ ^ /ue(^ 'n A tiT jc /uôçL v o n n z f ; zU d y ç t f
T f y (c tcoSyJ^AIu) Q,(f>Uot^Azyiiii 0 J J * # *
Asç. C/ueic À tc^ptzç, ajoLKS^Aii/xfxzvcp f&gßad'ICtù
y T ^ WÇJLOU , TUà
cbOTUo zixJvcL /U€7ttfX0J»<pov/â)cL ^TTO ItfiÇvç ilç
$é£j\jtty w f a r é f y fy n x jje lq v 7rvkjtJ&TD$y
^ ai(typyà^(Ly ccooç^-y z^ vtiç Ç&cztî tyjztp*
tiw y t Ilo %!_$, fciivvis Q^cT, ^
/fy io v 7îÿ.
D tI oüTty Azy d x/j&ioe 0 O z o ç 0 ct!ytoçl(f‘?
££OjA, o TToirazo; tu tfyuai. inéfUTYiayLT^
{.{% «jUkl 'fflÿw y& rfèfU V y VU T9^*' u S jk JU^Vy
)&) 4 & e tW zj>ytov tV yj v d r n l ^ t Q i
[j$i. tyift'rn\Y\<rcL yh xiy >&j è jjS t y m y m f
Tt)ç. iya 777 zfrpzwpz 'ftf' ÇVÇtp.\>QV)
Z,yo m o i TBJ$ CLÇf>ûli QJtlTZiT&fJiUu.
<\Jcc)TEPoù Sfyt>vçic(4 ^iïiSbO lÇ ^ J-*
TU i o çy.7ct| y s fy n /iS /jn . M m q VTt^$ t9^* fftj^ V S
1 rot^. zi ybo7TV/\9$rpïf xÀ^/xziy <})MaïV,
JbUfol 7TO7E , K) COÇ ûtTBV'M 7TO$ >) ’d ^'p'jT f^ß.V 7{tV
VS^TfA<toik/ms iyçdd/tnP zi t
CZÙTV Tiç T V7TO /lS/Ü OVT&V «
VVcSrq 3 y OTniC^V T f^ e o if
Q<ÙjTV m T Y lf iÇZCf à z y p A ^ . ij’CàTVOU'tt fX$ K) ÜT
/Ufïç oi èoi/d)/joi M9V K ÿ > i\o\ t z *$vyt>-r
TifZ ç y TTOS <$ fy o ir p TVT° > è 1*V e L V/tCfT^
m tjo fi zoz<Qz /Asyy ^ fy y t'T tç y .s . d tn v A & o fc
fASi y è T e p y v v 'f f l x l p d ’v /.y i)y 'S 3
Aât«3t yCpïioiv-y aTrt TVS^TO^ctcÖE, ty d sÇ & o
zi^TÎr /zD^y-KTiwvT oSùvy /xè omirovTB Wa«
/^ ^ T Ï o z tfT tfQ i^ - ç L ^ le iy ^ Ç O Ç Pilü Kj PïpôcfyiÇ
zixoT&ç 0 7rà\/J07)(poç T lc fjjfe é Ô1S1 y z y ç c tty u ç . ci
ßsp%$ TrAOLTOV y w è yf&OïCàÇ-QèoSr
d ç è d i^ Z ^ V y \T U T U K ç ) ./A ^ T U ( l^ y K& « I z ^ ir
yn<Lçoi CU oSp] StA/fif. •TIÇ y b é y ta V0UO KUÇjLOtj j if
Tfî o vpG ouZ sS W i-ß/je-n-, SÛVU y> »Aas o ù -
& S i l y y T°r« )yt0’ ÿ l h t » ^ T w r r^ j'iT ij
HhhV