h i
N A T U
U R K U ISJ D E.
DAc de Tyden veranderd worden, en wy,
en onze Konften en wecenrchappen mec
dezelve , toond de Krjgs-bouwkimde , en die
zoo wel de aanvallende , als de vev^eerende.
ßeide zederd de uitvinding van hetBuspoeder
geheel byna van gene veranderd. Toe ßorftweering
waren oudscyds de Schildpaddcn {ecne
wenigtefch'dden by ecu^evoegd , 'waar ondar
de zoldam zieh beveiligden voor de p)kn en
ßeetien van boven de tnuuren nederßortetidc')
de Muuren wierden omvergeworpcn. en de Poorten
door ftorm-raramen opgeraraeid: pylenafgeichooten,
fteenen door zeer groote werkcuigen
weggeworpen. Nu wordenalledingenverriebt
door Gefcliut en VüurroerSi de aannaderingen
, dewelke nu op de wyze van gragcen
uitgegraven zyn , waren verheven boven de
Grond, zoo datwydeaanvallendeBouwkunde
ten eenemaal omgekeerd zicn. Ten voorbeclde
kan verñrekken de belegering van Abel Beth
Maacha y weike òfad Joab omgeven had met
eene wal , Chiii welk wcord eenen u-al beter
tekennengeefd, à,2.nmutiicw, verfterking, gelyk
hec Le Clercj heefc. Van deze tz-al nu
moet een klaardenkbeeldgevormd werden. De
aarde wierd op eene hoop by een gebracht, dewelke
al hooger en hooger wierd , maar ook
nader aan de belegerde Stad , de Aarde tegen
dezelve aangerold zynde: dus eindelyk de wallen
aangehoogd, tot op dezelve hoogtemetde
muuren zelve , ja tegens de muuren zelve aangebracht.
Doch gelykerwyze de belegenden
niet blood ftonden opdemuuren, enoveralren
doel gefteld, maar in den omgang der muuren
hare infnydingen liadden of in de muur uirgekerfde
fchietgaten, welke men nochdoorgaans
kan zien in de oude Steeden en Kafteelen, zoo
leerdde de Rede den ßelcgeraars ook op de
hoogile aanval-wallen ßorihveeringen op te
rechten , en dezelve , op dat ik zoo fpreeke,
beweegbare, of de eene hooger dan de andere,
cn nader aan de Stad. Deze manier van oorlogen
is ook by den Romeinen bekend en in gebruik
gewecfl:. Ten voorbeeide diend de belegering
van Orl'ans , by Cefar m zyne Gedenkboeken
van den Franfcben Oorlog hec V l I . ßoek, 24.
kap. Binnen XXV. dagen hebbcn zy eene dyk
breed CCCXXX. hoogLXXX. voeten opgeworpen.
Als deze den mnur der vyanden by
na aamaaktte. En hedendaags kan deze manier
van belegereri plaats vinden , voornaamentlyk
in eene moeraiTige grond. Ten Proefftuk
komc re voorfchyn de Grensvefting ylzo^h in
het jaar 1695. belcgerd door den Grootmachtigften
Czaar van Moskovie Pieter , welke op
dat tot de overgave zoude worden gedwongen,
de zecr ervaren opperfte Veldheer van het Le«
ger van den Czaar Gordon , van geboorte eem
Schorsman, gelait heefcdoorgaans hooge dyken
op een te ftapelen , van welke niet alleen een
gemakkclyk gezicht was tot in de binnenfte werken
van de Vefting , maar eene gemakkelyke
gelegendheid om de belegerden te ilaan : deze
dyken wierden aangevoerd door eene geduurige
afrollinge van aarde , aan de wallen van het
Fort rot zo verre binnen 14 dagen cyds , dat
de afft-and niet verder is geweeft dan van eene
halve musket-fchoot, en dehoogte der muuren
zelve van de Stad te boven ging, en eindelyk
de beleegerde plaats door hetgedurigvuurvan
het Gefchut tot overgàvé is genootzaakt geworden.
Zi e Temßaat Van Moskovie^ bl: 132.
2. Sam: XXI . vers \6.
'Ende IsU Benoh^ die van des Rapha kinder en luai^ ende het gemchte ^ynerjpleffe
drie hondert geivichte kopersy ende hj was aangegordmet eeiiiñeuwKjÁJaard: de%e
dachte David te flaan.
De Oorfpronkelyke Text hecft fcbelofcb
ff'^othmijchkal, drie honderá gc^uchts -y namcnclyk
Sikelsy gelyk ook na de LXX onze Lalynfche
heeft ; gene triakoofmn Jikloon. Duiílerdcr
onze moederlandfche drey hundert Ge-
"u-icht Ertz. Deze 300. Sikels nu maken uyc
14 ^ oncen met een half vierendeel loods;
oí Zeven gemeene Ponden , een Pond gerekcnt
op 3Û. lood, en 34. looden met een
half lüüd.
P R I N T B L A D CGCCXIII.
Doe daverde ende hecfde de aarde-, de fondamemen des hemeIsheroerdenzig^ ende
daverden, om dat hy omfkehen was.
Rook ging op van zyne neufe, ende cen vnur uit zyien 7mnd verteerde, kolen mrden
daar van aangeftekcn.
Ende hy hoog den hemel ^ ende daa/de neder, ende donherheid was onderzpe voeten.
Ende hy voer op eenen Cheriib, ende vloog: ende •werdgexjen op de vleugeien des winds.
Ende hy zettede duiftermjje rontomzicb tot tentcn: eme t^ zamenbmdin^e dcr ivatereny
wölken des hemels.
Van
liiih
B m S m
ilt