r \mi
ir-i
í l l í
:iiili
• '••»li'l:" Ì
Il "yü
Í më
7 9 8 G E E s T E L Y K E
Hetgroot huis nu overdekte hy met dcnnenhout : daar na ovèrtoog hy dat met goed goût
ende by maaktte daar oppamen, ende ketenxí.erk.
Hy ovèrtoog 00k het huis met koßelikke fleenen tot verckringe : het goût m ivas gout
van Parvaim. '
Daar toe overdekte hy aan het Hms de halcken ^ de poßen ende de wanden daar van y
ende de deuren daar van met gout : ende hy irraveeräe Cherulwn aan de wanden.
Voorde*- maakte hy het Huis van het Heilige der heiligen, iveiks lengte naa de hrcette van
het Huis, was tivintig eilen, ende ae breette daar van twintig eilen : ende hy ovèrtoog
dat met goed gout, tot zes bouder t talent en.
Zie I. Kofi: FI. verjj-1,2,3,20,21,22. >.X vers II.
600. Talenren gouts'om he: Alderheiligfte te vergulden gebriiykt geven 7332000.
goude Dukaten.
2. Kron. lir. vers 9.
Ende het gewichte der nagelen was tot vyftig Sïkelengoats : ende hy ovèrtoog de Opper^
zalen met gout.
gelyk mec hare kopjei: gegooten. Van deze nagelen
, en der¿elver gebriiyk , welke wy hea
t'jcwyzen , ihat het heilig getuvgenis i Kon:
V I . i l . vajeabber berattikoth zabab, degeme«
ne LatynÎche heefr hec wel vertaald & ajjîxit
laminas davis avreis. en hy heefr de platen met
goude Ipykers vaft gehegt : Her Hebreeuwfch
vajeabber betekend eigentlyk, gelyk dat ./Ímí
o o k o v e r z e t , en hy heeft gevoerd, alwaaromwy
het brengen tot de grendels , klinken , overtrekkende
de grendels nKt gout. Daar is 00k inderdaad
niet aan te twyfelen, of de grendels zyn
00k gouden geweeft. Een doorluchciggetuygenis
hebben wy i. Kon. VIL fo. alwaar opgeteld
zynde de heilige Gereetfchappen , vermeld
worden de herrén der deUren -Van het hin*
nenfiehuys, van het Heilige der Heiligen, ende
de deuren van het Huys des Tempels, van gout.
Geloof Word aan de gezegde zaken bygezet,
indien wy overwcgen het ongeloofFelyfc geral
van fchooteis , kandelaars , maten , 01 andere
goude en zilvere gereedfchappen, dewelke gy
in eene lange lyfte vind opgeteld by Jofefns
Ondh. VIH. Boek , kap, Inmiddels worde
gelezen Fillalpandvs Uytlegg: over Ezechiel ^ I i .
btuk, II. Deel , 4.1. kap.
Z i e daar inde«<i^e/e«, welkeonderdealdergeringfte
deelen van etn gebouwopgereld worden,
een nicuw bewyseener Kcninkiykekollclyklieid!
aan dcwclke veelafgaac, byaldiengy
met Le Ckrcq , deze 50. Siklen gonts ot 25.
Komcinfche oncen zoud aanzienvoorde gehcle
zomme van al het gour aan de nagelen betleed.
Maar het is meer vuegende en aan het gehele
gebüuw des Tempels , en aan de dikte der goude
plaaten door nagels moetende aangeflagen
worden, dat elke nagel 50. fikels heeft gewogen.
Eitpolemus by Eufehius zet ons ligt by.
üy heeft den Tempel van binnen metgoudenplaatjes
van vyf eilen gegooten ii^erk verguld-, ende
met vier zilvere nagelen vercierd , van een talent
gewichts , in Order op de -wyze van borßtepcls
gefchikt : welk laatftc de reede gemakkelyker
toeftaat, dan zilvere nagels, dan derzelvergewicht
tue een talent opklimmende. Kopere
nagels, door lofwerken van bloemen en bladeren
rouw, hebben de kopere deuren gehad van den
Tempel aan den H Adrianus, eertyds aan Sanirnus
toegewyd: insgelyks der Heiligen Cosmusen
Damianus, oudstydsvan CaftorenPollux
: de deuren van hec Pantheon zelve. En
daar is geen twyfel aan, of deze nagelen zyn te
2. Kron. III. vers 10 — 13.
Ook maake hy in het Hais van het Heilige der Heiligen tivee CheruVm 'van ttttirehken*
de toerk: ende hy overtoog die met gout.
Aangaande de vleugelen der Chernbim, hare lengte was twintig eilen: des eenen vleu~
gel was van vyf eilen, rakende aan den wand van het Huis: ende de andere vleuget
'was van vyf eilen, rciahende aan den vleugel des anderen Cherubs.
hisgelyks was de vleugel des anderen Cherubs van vyf eilen, rakende aan den wand van
het Ullis, ede de ander vleugel van vyf eilen, hievende aan den vleugel des anderen
Cherubs.
De
N A T U U R K U N D E. 79 9
De vleugelen dezer Cherubim fprcydden haar uit twintig eilen: endezyflondenop hare
VQCten, ende hare aangezichten waren ten huyzewaard.
Zie I Kon. VI. vers 23. enz>
1. Kron: Iii. vers 15. 16.
Nog maakie hy voor het Huis twee Vitaren van vyf en dertig eilen in lengte: ende het
kapiteel dat op derzelver hoofd was , was van vyf eilen.
Ook maakte hy ketenen als in de Aanjpraakplautje, ende hy zettenze op de hoofden der
pilaren^ daar toe maakte by honderdgranaat-appelen^ende zetteze tujjchen de ketenen,
Zie I. Kon: VII vers 15,16,18,20.
i . Kron. IV. vers r.
Hy maakte ook eenen koperen alt aar., van twintig eilen in zyne lengte ^ ende twintig
eilen in zyne breedte: ende tien eilen in zyne hoogte.
Z o o op ietSjZoo kondende oogen weiden op het
gebouw van den Koperen Altaar , op de open
plaats mec prächtigepaleizenrondoinomringd,
lang en breed 53. l 'aryfchevocren, 4. duymen,
4. lynen: of Zurichfche 35. duymen. 6. hoog
Paryfchcvoeten 16. duym: 6. lynen 8. Zurichfche
17. duymen 8. ik verltaa den Altaar,
welke de Koning Salomo gelaft heeft dat geboüwd
en opgerecht zoude worden in plaacs van
dien altaar der brandofferen, dewelke behoord
heeft tot den Tabernakel , van welke gehandeld
is op Exod. XXVI I . 1. envolgende. Dezelve
ftond 24.. eilen vandepoortcdesingangs
tegen het Ooften, maar meer Zuydwaartrs, namenrlyk
op die plaacs, hec welk niemand liehtelyk
dan een befneede Jode zalgeloven, in
welke Adam is gefchapen , en niet alleen hy,
maar waar op ook Kain en Abel hare ofterhanden
G ü D IC opgeoffcrd hebben, ja ook Noach
uyt de Arke gegaan , waar op ook Izaak
van zynen Vader Abraham moell opgeofierd
.worden.
Daar zynonder de j o d e n , dewelke voorgeeven,
dat dit bouwgeftel van fteen geweelt is,
niec van koper: tegen den letterlyken zin van
onzen Text , en ook i. Kon. VIl i .6^. . i.Kren.
V I I . 7. ülwaar die de kopere altaar word genaamd.
Of nu dezelveuyt eene gehele klomp
beftaan hebbe, het welk Villalpandiisichyndze
willen, die aan dezelvc een gewicht coeichryfd
van 20000. honderden ponden , of , hec welk
behaagd aan Cmwiis in het II. Boek over hec
Joodfche Gemenebeft kap. s- van hout, van
binnen en v.in biiycen mec koper bcflagen , is
nochonbedift. Die laatilegevoelen, hecwelk
ik zoude verkiezcn, word gegrondopdcovereenkomit
met de altaar van IVlozcs, en ookop
de reden. Want hoe dat die, zelfs maaraangenuikt
zoude können worden, doorhecgediiurige
vuur der brandc>fteren byna geheel doorgloeid,
kaniknieczien. Dochbyaldieniemand
de holte in plaats van hout raet lleenen vullen
wil met Lyranus, hy doe zulks, ik daar niet
tegenfpreekende.
Aangaande de 20. eilen in onzen Text toegefchreeven
zoo àan de lengte als aan de breedt
e , oordeeld R. Jofe in Middothkap. 3. fneede
X, dat die verftaan moeten worden van de haardileede,
of bovenfte opene vlakte , en dat het
benedente voetiluk van 28. eilen is geweeft in
de lengte en breedte , en eene eile hoog : dat
er op dit voetftuk boven op is gezet geweeft
een evenwydig van vyf eilen in de hoogte ,
maar eene eile meer ingetrokken, bygevoigzó.
eilen breed. Maar dat deze pilaar van eene
evenwydige gedaance niet op de wyze van een
net doorboord is g ewe e f t , gelykinde draagbare
Altaar van Mozcs. Dat op deze pilaar boven
op hceftgelcgeneeneanderej.ellenhoog, wederoni
eene eile ingetrokken , by gevolg 24.
eilen breed en lang'^, en dat de inknmping van
cene eile gediend heeft in plaats van een wan.
delgang voor de Pneftcrs, waar längs zyrondom
den Alcaar konden gaan. Dat 'er hoornen
uyt de hoeken dezer pilaar van cene elle lang
en breed zyn te vocrfchyn gekomen , zoo dac
de tuilchenruymte tuilchen de hoornen zoude
geweeft zyn van 22. eilen Dat 'er tuffchen
de hoornen is geweeft eene andere ruymce van
eene eile, welke geraakt zoude hebben rot de
haartflede zelve, zoo dat dezuyverezoolengte
als hoogte des Altaars gebleevcn is van 20.
eilen. V an dewelkeonze Text.
In den Text oncbreekc cenebyzonderderbefchryving
van den alcaar, gelyk ook vandeallengskcns
opgaande hoogte , längs welke toc
deh altaar wierd opgegaan, miiTchien van fteen,
alwaarom wy de Afbeelding bewaren tot aan
E z e c l r X L l l I . i;.enz:
De noddlorcenvandczcn Alraarvan Salomon
meld de Schriftiiiir niec. Zekerishet, datdie
gcftaan hebbe tot op de tyden van dcnGodlozen
Mchaz, die niec alleen de kopere zeeheeft
wcggedaan van de runderen, ende kopere pot-
T t t t c c c t ten
1 i