120 R. DODONAEI STIRPIVM HISTORIAE
Quæ verb inter filueftres ac montanas minima
eft, præ nimia foliorum tenuitate fpeciem ac formant
foliorum Rutç hortenfîs non retinet- folio-
la fiquidem tenuiflimè diuifa, color verb candi-
dior, odor autem Si fapor acerrimi: flos, capitu-
lum üci aliarum, fed minora.
Ab his diffère Harmala, quæ Si filueftris Ruta,
de qua mox fubfequente capite.
Satiua in hortis pluribus colitur ac habetur:
aprica amat Si ficca, Soliquc expofita : rudera
item, afpera, lateritiamque terram : cinere nu-
triri, vt Plinius ait, gaudet : fimum horret, vt
fertur.
Silueftres in montibus reperiuntur, Si in cali-
dis regionibus j vti Galatia, Cappadocia ,in non-
nullis Italiæ ac Hifpaniæ prouincijs, in Saluatino
Goritiæ monte, Si alibi.
Amicitia ei,inquitPlinius,cum Fiço in tantum,
vt nufquam lçtior proueniat,quàm fub hac arbore.
Creditur Si optima Ficoinfîtajinferitur autem
intra corticem, Si circumpofito luto fouetur.
Diof. Si fatiuam,quæ iuxta Ficum nafeitur, in ci-
bos magis admitti fcribit.CaufTam exprimit Plu-
tarchus Sympofiacon lib. v: fuauiorem fiquidem
fieri, Si fapore mitiorem, quôd quafi participée
quädam Fici dulcedinem,qua reftinguatur nimia
virofa Rutç qualitasmifi contra Ficus alimentum
ad fe rapiens, acrimoniam Rutæ fubtrahat.
Iulio ac Augufto florent apud Germanos, alibi citiùs,
n«jaw Græci nominant ; Si ex eo quidem,vti Plutarclius Sympofiacon i n . feribit, quôd
obficcitatemcalori mixtam fernen conftringat genitale. Latini Rutamvocant : Apuleius
Eriphion quoque appellari refert.
I, Prior fiue hortenfis Ruta Germanis OCaitfcn / & ©onraiifen : Belgis Ûttpte Si ïtëijmuptr:
Itali Latinam feruant nomenclaturam, vnà cum Officinis : Hifpanis eli Aruda : Gallis Rue
de Jardin: Anglis ßuf : Bohemis Dîauta.
11 Altera filueftris&montana wtijavov opeim uyçiot appellatur. Officinis hæc incognita.
Huius radix ptàAu opeuor, id eft:, Moly montanum appellatur, vt Diofcorides ait.
Eft autem Ruta potenter calida ac ficca in tertio vtriufque quahtàtis gradu : filueftris verô
vehementior ad quartum accedit : tenuium eft partium:flatus difeutit: traffos lentofquehu-
mores incîdit ac digerit.
Ob earn vim, vt Galenus ait, Si vrinas mouet,& cùm tenuium fit partium, flatus extin-
guit.Quare ad inflationes competit,ac Veneris appetitum cohibet, digerit4ue,atque exficcat
fané ftrenuè : eftenim ex eorurn medicamentorü numéro, quæ valenter exficcant, Diofcorides,
vrit,inqüit,calfacit,exulcerat,vrinam mouet,menftruaqi Ruta ducit : aluum fiftit pota
Si comefta. Lethalium venenorum antidotum eft, fi fernen acetabuli menfura in vino bibatur.
Folia Si per fe, Si cum nucibus Iuglandibus aridifque Ficis ante cibum fumpta inéffi-
cacla venena reddunt. QuodSi à Galeno lib. 11. de aliment, facult. refertur.
Plinius hoc Methridatis regis inuentum, & falis granum addendum feribit lib. x x i i i .
cap. v in . Infanduarijs,ait,Methridatis maximiregis deuidiCn. Pompeiusinuenitinpe-
culiari commentario ipfius manu, compofitionem antidoti, è düabus Nucibus ficcis, item
Ficis totidem Si Rutæ folijs x x. fimul tritisjaddito falis granoj 8i qui hoc ieiunus fumât,nullum
venenum nociturum illo die.
Contra ferpentes Si fimilirer Rutam,addit Diofcorides,fumere conuenit. Geniturâ tam in
cibo quàm'in potu extinguit. Coda cum Anetho tormina fedat : facit ad lateris thoracifque
(frigidos) dolores, refpirandi difficultates Si tufles, Si ad coxendicum articulorumq; cruciatus,
Si rigores circuitu redeuntes pota. Ad inflationem coli, vteri, 8i redi inteftini cum oleo
coda Si infùfa ptodeft. Ab vteri ftragulatu libérât trita cum melle, fi à genicali vfq; ad fedem
Tlteÿ hou imponatur. Plinius, valuas, inquit, aperit ,côrrigitqj conuerfàs , illitain melle toto ventre Si
T'flimM. pedine (exemplaria quçdam perperàm pedore: ) lib. xx.cap. x ni. Feruefada cum oleo lumbricos
P E M P T A D I S P R I MAP- L I B. V. 121
bricos excutit. Articulord dolöribus cum melle-iad aquam intercutem, Hypofarcam didam,
cum Ficis imporiitur. Eifdem pöta auxiliaturin vino decoda ad dimidiu, Si fi ea abftergatur.
Cruda fale condita ac comefta, vifus aciem intendit:fubuemt Si oculorum hebetudinibus_
cUjnfüccö Foeniculi fe melle adhibita: eorumdemque dolores cum polenta impofita fedat:
cum rofiiceo Si aceto capitis-doloribus fuccurrit. Teftium inflaromatioiies cum Lauri folijs
? impofita; Si exanthematfs cum cerato Si Rlyrto prodeft. Gum vino autem pipere Si nitro
i affiida,alb£ vitiligini medetur: cum ijfdem thymos Si myrmecias impofitatollit:cum melle
[ jyalumine lichenibus confert.
SuccusRutiin malicoriocalfadus,auriumdoloribusmedeturinftülatus : ignesfacros,
I herpetes, achores, cum ceruffa, aceto, Si rofaceo fanat.
Rutam verb Si fanguinis profluuia e naribus fiftere impofitam, ait Diofcorides; cui Si Pli-
jiius accedit, cum tarnen fanguinem citiüs prouocare Si fua acrimonia elicere potis fit.
Nec etiam Alliorum aut Ceparum acrimoniam mariducata domat, fed eorumdem odo-
rem tantummodö reprimit.
Valet verb Si Ruta pro antidoto folijs tritis, &ex vino fumptis, audore Plinio.
'Diofcorides femenacetabuli menfura fi in vino bibatur, lethaliu* medicamentörum
antidotum effe feribit.
Probatur autem, Plinio audore, Si contra Aconitum,Ixiam,& fungos,fiue in cibo,fiue in
potuicontra ferpentum idus: aduerfus fcorpionum,aranearum, apum,crabronum,8c vefpa- :
rum aculeos. Suceo Rune perundos hegant feriri ab his: Si ferpentes,fi vratur,nidorem eius
effugere.Muftebe contra ferpentes pugnatürat,Rutam priiis edendo fefe muuiunt.
Commendatur Si aduerfus canis rabidi morfum fuccus acetabuli menfura epotus: folijs
yero tritis cum fale Si melle , vulnerique impofitis..
Oleunrxerb &.ex Ruta conficitur cum oleo ex femine Lini. Quod nonmodb ad coli do-
lores ,inflationefq; plurimum conducit, fed etiam ad lienis tumorem omnefq; durities exi-
'mium eft ac fingulare.
Montana Ruta fiue filueftris, fi copiofius eftur, interficit: audor Diofcorides.
De Harmala. G a p . i i .
Harmala. T i armala inter Rutas filueftres numeratur
lquidem, fedtamenabipfis differens eft: ä
radice mox coplures promit-cauliculos dodran-
tales:foliacircahos virentia,varie diffeda, lögio-
, ra,anguftiora4j quam filueftris graueoletis Ruta::
p flos candidus eft,quinquefolius:frudus triägula-
G-is, maior quam faciuai Rura; in quo feme: radix
- crafla,oblonga nigricat. Grauem ädmodum hec
' Ruta odore in calidis fpirat regionibus: in frigi-
^dioribuSjVeluti Germania,fata,minus graueolet.
In Cappadocia Si Galatia, vt Diof. nafeitur,
reperitur verb Si non päucis Hifpanfie defertis ac
' incultis collibus.
Ruta filueftris,& 7rhytvov dyptw etiam dicitur:
in Galatia Si Cappadocia fr»Av,,Moly:nonnullis
Harmala: Arabibus Marmel: Syns ßefafa; Officinis
incognita ftirps..
Ceterum Harmala calida ac ficca vehementer,
Si tertio quidem ordine; tenuium item partium:
crafTos humores attenuat, deficcat, digerit,
&: vrinatn mouet, audor Galenus. ■
De Scabioja. C a p . .i i i . .
ScabiosjE folia öbloriga,lata,. hirfuta;äjateri-
bus laciniata, inftar foliorum Eruae fere: me-
dij inter hiec caules aflurgunt teretes, aliquantu-
lum ftriari, cubitaleS,& ipfi quoque hirfuti:folijs
aliquot fimilibus adnatis ,.fed fenfim minoribus
: fadisun fumrnis tenuibus virguhs,fiue apophyfi-
bus eminent flores in vno orbiculo fiue difco-, .
-eomplures fimul fardi, quorum circumambientes maiores, medij minotes, vna cum ftami-
nibus e acrulco diluto fiue exfio colore inalbicant; longa radix in altum defeendit.
L Circa
lij llljj. j
, |,f '1 ii I j Ä f
I I l ü i