Zvtor. -
fov'&f«
5 0 4 R. D O D O .N A E I S T I R P I V M H I S T O R I A E
Qualiratem habet ficcam quidem Hordei mtenfiorem , frigidam verb mulch remilT
Tern; przfertim quod igniscalore toftum ac reficcatum eft. nam ipnTvpdi/^, quod illi ab^t
Tatione diurinaque toftione inhzret, ficcitacem eius intend»,ac frigidam non folum tem'
tic,fed & q’ualitacemquamdamcalidamciimprirmc. Quod verb zftiuis caloribus relic*"
turn,minus quidem calet,tarnen Sc ipfum Hordeo calidius vel fola germinacione redditun*
qüz abfque leui quadam putrefaiftione, ob alienam humiditatem, non fuccedit. Putref'1
ctione auccm caliditatem multis accedere, ficis notum,
Galenus lib.De aliment.facult.Hördeum ait,quoquo modo quis eo vtatur,fiue pcifMa
coxenc, line polencara fecerit, vim quamdam refrigerantem retinere, verum id de M dt
non videcur incelligendum.quod velgerminatione fola, deinde Sc toftione,li acceflerit nla°
gisanacura fuareceftit.quam polenta, quae vel ex crudo nondumque maturo Hordeo vel
in aqua maceräto tantum, vt diximus jConficitur.
! Abftergit przcereaScMaltumHordeo potentiüs,minuslentorishabet,cum,quiafarint
minus, filiquarum veto plus habeac,quäm crudum Hordeum, tum ab inhzrente illi non
ftullo calore; partim ä leui ilia corruptione, partim ab empyreumate,qui abfterfionem con
iundam habet. Ventristorminibus aliifque fimilibus exirigida caufla doloribus Malcum
fübuenit, toftum feruenfque in iacculo appofitum.
Cataplafma exBynes farina tumoribus hydropicorum vtiliter, Aetio teile, imponitur,
De SerafiueCcruifit. C ap. xx i i.
R era ex Malto Sc Lupuli fali&arij conis modo proportioneque certis', aqua; dulci per-
MJ mixtiS; coquitur: Sc fimpliciffima quidem ac propriiflima falis eft.Proxima, qua Tiiti.
cum,Zeam,ahafvefrugcs,vna cum Malto Hordeaceo admittit. Q u a verb prater fruaes
herbas, femiha, (lores, aromaca,auc aha huiufmodi caput implentia, ac ebrietatem induccii!
tia, a frugum natura aliena,permixta habent, compoiiczquadam Beta, fiue Ceruiliafunt
ac medicatz,ab Hordeacea T riciceave Bera Sc fapore Sc qualitace diffidences.
Nominant autem huiufmodi ex frugibuspotum cum Germaniomnes.tum Btitannire.
liquzq; Septemtriorii fubiacentes genres, communi quidem ac patria voce, Totere fiue St«/
Latina autem paffim Ccruifiam. Veteres verhex Hordeo potum variis nominibus appella-
runt: Sc 01m quidem x&Sim, id eft, Vinum hordeaceum, omnem ex Hordeo compoiitum
Graeci. Eumdem Ariftoteles, Athenzo teile,™™ dixit: alij ßpv'ym, veluti Sophocles inTri-
ptolemo,& Hecaczus in Europz periodo,vbi Pzonas Spuiov ait bibere ex HordeojroSbaSlfc
verb ex Milio Sc Conyza. Hellamcus tarnen non folum ex Hordeo,fed Sc ex radicibus fieri
GpvTvv afterit: Bibunt, mquit, ex radicibus ßpviov, veluti Thraces ex Hordeo.
aEgypcij Hordeaceam potionem fy'Sm’ tiuctySw, Theophraftus ait,appellant. Idem te-
ftatur Plinius lib.xx 11. Ex frugibus,inquit,potus,Zy thum in aEgypto, Celia Sc Ceria.in Hi-
fpania, Ceruifia Sc plura genera in Gallia, aliisque prouinciis. Quos hb. x 1111. liominibos
quidem aliis, led ratione eadem confici tradit.
Diodorus Siculus,Zythum non in aEgypto folum,led Sc in Galatia quoque fieri affirmat.
Tanta eft (inquit,de Galatia fcriben$) aens frigidicas.vt neque vinum ea regio, neque oleum
producatjquare coacli homines potum fibi ex Hordeo componunt,que appellant Zythum.
f Diofcorides vnum Hordeacei potus genus Zythum, alterum Curmi nomine
Simeon Zethij ex pofterioris ztacis Grzciy, huiufmpdi potionem Arabico nomine ftl-
vocat,ahj ipökdoftor, fiue tpazaJiov: Arabibus tarnen, Phoucasnon ex Hordeo tantum potus
eftifed etiami-veluti Rhafis fcriptum reliquit, ex pane Heueri,hoc eft,Similaginco,Men-
tha, ac Apio cornpofitus: ac,vt Hali Abbasceftatur, quzdam etiaift Phbucas ex pigmentis,
autex Maloiu mpunicorum fiicco conficicur.
Hzcautem omnia fiue fimilia fine genera diuerfis appellata nominibus, fiue proprietäre
aliqua difcrepancia,cum BerafiueCeruifia noftra in eo conucnirc polTunt, quod ex Hordeo
przparacionis; tarnen modo, vel alia qualitate aliqua ab ea forral-
Zythum,vt Galenus ait, lib. De facultat. fimplic. medicament, ex pa-
tredine proueniat,aut ex frugibus fiat aqua madefaftis, donee reloluanturinliquorem Vino
veliltiHermolaus Barbarus in Corollariis leribit: ac acre maliqj fuccilit,renes&
pefqp^ feHtet,quz a Diofpotideac Galeno: quoque ei attnbuuntar, cum Bera fiue t c uli
noftra nequaquam conuenire poteft. Nam Bera ex fruge non fit putrefeente, multb minus
cx ea inliquorcm relbluta, led ex hordeaceo Malto, vt diximus, coquitur, ab omnipnaoflinealferuato.
Eft& Bera per lefuauis,dulcis,ac boniomnino fucci.Quzcerte BeramaZp
thOjcum c-ojjpjjiendi mpdo,tum facultatediffidere ollendunt. Sin autem Zythum noneoi i
quo Galenus aut Hermolaus tradunt, conficicur modo, fed ex Hordeo ac Tritico fiat I«jH
P E M P T A D I S Q V A R T A E LIB. I. 5 0 J
terrantuitt putrefadisjac a natura fua commutatis,vtTheophraftus feribit, Zythum Sc Beta
iimillima funt. Nam Hordeum in Maltum tranfiens,leuicer quodammodo computrefcit
gjinacurafuarecedit. Verum tunc Galeiius; Diofcorides, Sc qui deincepseoru fencentiam
acdoftrinam infequuti funt, minusrebleZythifacultaces eognouifle videbuntur. Propter
leuemhancetenim putrefaiftionem fiue mutationem, Hordeum,aut ex eo potus,mali fuc-
ci ftatim fieri.non poceft, non minus quam Polenta,quz ex non recente Hordeo, fed ex maturo
SC ficco in aqua macerato conficitur.Siquidem &tunc leuicer quodammodb Hordeum
computrefcit,humoremq; alienumimbibit, velutidum Maltum futurum eft.Polentam ta-
jnen hanc ob caulfam neque Galenusipfe,neque veterum quifquam,mah fucci fore afleruic,
fed contra pmriemboniodoris,fuaueolentemqueefle,ficuti& Maltum rite confedum eft.
Zythum aUtem,fiue. £ri9pc,ex Hordeo & Tritico confici leuiter putrefadis,Theophraftus
lib.De cauffis fexto, vbi de, faporibus agit,his verbis tradidit: Nonnullos verb, ait, naturam
commurantesi& leuiter putrefaciences, in fuccos cogimus,ad bibendum idoneos,veluti qui
vinum ex Hordeo.ac Tritico conficiunt, quodinZEgypto appellatur.
Ceterumvt ad temperiem Berzveniamus,pendetea exqualitatibus eorum, exquibus
componitur. At maceriesgius,Vt diximus, funt aqua, Malcum Hordeaceum,fubindeTriti-
icum aut Zea,& Lupuli falidarij coni. Aqua quidem fimplex, cuiuftnodi ad Berz decodio-
nem fumitur,frigida eft &.humida: Malcum cum exigua caliditate rbficcat Sc abftergit: Tri-
ticum ac Zea temperate calida ficcaque funt:Lupuli conifecundo ordine calefaciunt refic-
[cantque,caput tencant,vrinas mouent,abftergendi quoque acaperiendi potetiaprzditi.Fa-
|ciunt hi ad Berz cu faporem,tum diuturnitate;fruges verbalimetimateriam fubminiftrant.
| Exhorum autem varia Scinzquali miftura, diuerfa Berarum genera,diffimilibus quali-
Itacibus przdita,fiunt. T enues quzdam,potences aliz,rubicundz fiue nigrz hz,candidz illz,
(amarzplerzque,dulciores nonnullz. Q u z frugum plurimum admiferunc,potentiores funt:
[cuz minus tenuiqres, mininium tenuiffima:. Ex Hordeaceo Malto,diutitis tofto, rubicun-
Idzi&c przfertim, fi diuturnior decodio accelferit: przeipua autem parte ex Zea ac Tritico
confedz candidz funt, fenefcentefque tenue Sc aquofum vinum fubftantiz tenuitate quo-
[ilammodb referunf: amariores capucque citius tentantes, Lupuli coni copiofius incodi effi-
[ciunt; dulciores eorum parfimonia. fruges enim ex fe dulcedinem conferunt.
I Inter has teriuiffima,frigidaquidem eft Sc humida, fuperance in ea aquz qualitate ac fub-
|llantia,nontamen alicuius caliditatis expers.
I Potenciores caloris plus habec,cuius etia vi atq-, potentia,in vafa conditz non feeds ac mu-
fftu fluduat ac effetuelcut,minus tame qua mediocre vinu calidf ,a quo non folu ceperamen-
Iti caliditate,fed 8i tenuitate lubftantiqfuperacur.Calefadiofiquide Berzclemes mitifqj eft.
Alimentum autem przftant-illzquidem exiguum,aut nullum; hz verb copiofius,copio-
[fiffimum potenciores: ornnes probi lucci,fi ex bonis frugibus Sc bene decodz fuerinc. Craft
[fores circa przeordia aliquancifper hzrent,tardeque delcendunt: candidz, tenuiores Sc ci-
[tius digeruntur: amarz, abfterfione aluum leniunt: mediz, medio fe modo habent.
I Compofitz Berz, quz videlicet przter fruges ac Lupulu m, Sc alias quafdam herbas, vel
pores,femina,frudus,arornata,fimiliaverecipiunt,pro qualitate eorum quz admifeentur,
wrias qualitates ac facilitates obtinent, fubinae etiam noxias.
'Recens Bera quz nondum fubfedit,non feeds ac muftum,vicia complura gignit: inflatio-
pem parit, aluum conturbat,calculum procreat, acvrinzfepenumero ftillicidium excicat:
foristamen admota,neruofarumpartium dolores fopit, fi dulci ealeneequeea foueantur:
|>rzftat ad hocrecentiffima, Sc cui nondum Lupulus incodusell, ac inter omnes pocentior.
Acida neruos Sc renes centat,vencriculum conturbat,ac vitiofum in corpore fuccu gignit-
, Acetum quod ex Bera conficicur, Vini aceto minus acre, minufque pocens eft, nec par-
dam adebtenuium. -
M De CMilio. C a p . x x i i i .
ilivm myltiplici fruticat culmo,geniculato: folia habet ampla, arundinacea: fummo
caule,non fpicam fed effufam promit mba,fiue<po€Au,deor(um reflexam,flaui vt plu-
proumcoloris,fubinde nigricantem,in qua feme gigniturparuu,durum,fplendenfque,pau-
Ps Knuibus tunicis conueftitu, h quibus facillime excidit: radice nititur numerola, alcaque.
L Leuetn folucamque humum defiderat, nec in fabulofo folum, fed Sc in arenofo quoque
Fouenit, modb vel humido czlo,vel riguo folo: nam ficcum crecofumque reformidat,Co-
| “wella ait. Milio Plinius Campaniam przeipue gaudere tradit: ante Ver commode feri
f°?Poteft> teporibus maximelztatur. |
I Milium,Theophraftus ait,ficcitatefua diuturnum efle, plus centum annis feruari pofle, fi
| Uo v™tus Sc aer non perueniunt, vt auiftor quoque eft V arro, condatur.
v Grzcis