R»m Stitt Prater verb hanc Sc aliam in Rore Solis fignaturam effeaiunt,quiTheophraftum Paracel-
****. ^,m præcepcorem agnofount, colorem videlicet liquoris per organa, quæ Alembica vulgb
diçuntur, exllillati ; qui ex luteo pallcc, cum aliarum Irerbanun llillatitij liquores, aquas colorera
référant : Sccoloreinquidemliurieexeo adeffe affirmant, qüôd falem ( vt ipii lo-
quuntur) volatilem liquor file contineat : ac proptereà çonlèruandi genitalis humons habere
facultatem ,ac phthilicis in primis vtiiiflimum.
Rationem addunt,quod iale condita diunllimc' conlerliari qneanc. Sale lane mortuorura
corpora Sc carnes conhmantur , led minime viuorum : viuentibus exiguus & moderatus
vlus vtilis ell, led nimius vàldè nocet : phdiificis verb vel maximè. Sal omnia corpora exténuât,
Sc validilfitne humotes ablbrbenao deficcat : phthili autem laboraiites, non reliccan
fed refici ac nutriri citnis qpiis habent. Iam & faille ex capite deililkciones ,'pulmonem non
cpnleruant, led exulcerant ac corru mpunt.
Nec igitur quod vel rore,ælluante Sole.madens reperiatur;vel quôd falem (vt illorum verbis
vtamur) volatilem contineat, ingenicu m ac naturale humidum conferuat vel augeraut
, phthilicis vtilis Ros Solicit : fed alia ex caulk hoc ei ineffe necelTum ell S ft modo conférât,
quod haud verifimile. Nâ cum acris & exulcerans fit, nulla fu bell ratio, quare vel humidum
conleruare , vel phthilicis prodelle queat. Atque his & fimilibus de caulis quàm dubiom
Sc incertum lit de facultatibus ftirpium ex xapax.T>ipiaixoïç hué fignationibus aut fignatais,
y t appellant,îudicium-.abundé manitèftum. Non défunt tamen qui veteres harum etiam ra-
uonem habuifle opinenturiatqueidcircb Orchies omnes ad venerem exeftandam commen-
datos,quia.radicum hbris duo globuh inllar tefticulorum adhæreant : Mercürialem Sc Phyl-
lon mares,ad malcülorum:feminas,ad feminarum procreationem conferentes haberfiqubd
In lexus in leniinibus ac noribus euidenter apparere videantur.
Et fieri hauddubiô potuit, vt veterum iiuttnuili quandoque'fignationum rationem ac
confiderationem habueymt; fedpræcipuèilli, quiÆgyptiorum acaliorum praftigiatorum
fuerunt fedatores quale? mendaeijs ac nugis Medicam materiam contaminalle teftatur
a lenus: ,. ianc ° ° c1au^am Pamm quoque,aut nihil deferendum. Quôd ii verb &: for-
tuito cafu vires quandqquefignatutis refpondeant, non tamen idcircb tutovcertô.àut perpe-
tuo eXijs,quæpro fignatutis habentur, facilitates cognofd aut manifeftas fieri conlequens
eft: fepenumero^facultatesmulrum différentes, fignaruris repugnant,vt i'uperioribus exem-
phsfatis clilucideoftenfum. Atque ideirco quoque fignatiiris nullatenus fidendum eft, nifi
experientia adftipuleçur : per quam de facultatibus medicamentorum iudicium cercius de-
promitur ; vt lupenore capite quoquefictipfimus. • -
ju d d e r pit experientim medic ment or urn jimpliciumfouîmes
. çognofçendx. C A p. x i i. '
T^\E experientia veto fuperell vtpaucisagatur. Hæc autem de nonnullis facultatibus fola
W m m m quldem ludl01nmfacit : de aliarum verb virtute decernit. Theriacorum
fiquidem, Alexipharmacorum, pc Catharticomm hue purgantium vis, per folam experieh-
nam cogmta ell. . Expenenna autem dicitur, eius quod frequenter eodem mod0Pvifunï '
eft, comprehenho atque memoria : hue, Notio quæ ex crebra funilitim euentuum oblèrual
conehabetur. - Noneteiumquodfemeldumtaxat,fedquodfrequenteracfimiliter;ea-
dem rerum omnium concurfîone/æpidseuenerit, experientiam gignit.Vt etenimex multis
e peiimentis ais conflatur, &c Theoremata comparanmr : ita lingula expérimenta èx multis
obferuanombus conftarit. IUud autem de quo experimentumfaciendum,fimplex elfe
debere ,non milium, Galenus docet : &in ijs periculum faciendum, qui inculpatalhnitate '
m m Z ' i r ini)S’ quoadfier‘llcet> maximèfimplicibus tenenturmorbis. Alio-
n em reT v h 1 admiXC'° “e>vmus a ^uius vis atque potentia facile ita retunditur,vt cognofci
nequeat. Vbi autem affeeftus complures vnum ægrotum torquent, ac male habent, cui lrialo
medicamentum profilent ludicare, difficile eft. ’
Iam Sc hoc ipfum medicamentum ,f cuius periculum faciendum, fcquod experimento
exammandum, omms aliens qualitatis expers fit necefle ell : aliéna fiquidem hributum
non ita facile aut cito vim hum exerit: veluti enim (exempli gratia) fi Mandraoora U M H
muSjautCicutavehementercalefaâaeorporiadmoueantu^ ipfum non refrieerarelèdexcalkcere
ac propemodum vrere fentientur : qus alioqui refiigerant & r t u p e S t .
Diftmguendumveroeft&illud quedex accidente,abeoquod primarioacperfeeffici-
intendit'sienimqUæ,natui a fua refngeranseft, nonnumquam calorenareuocando, ipfum
k habens^mulra tis tempore luuenis bene carnofus ex dillentione neruorum raale
habens, mulra aqua fngida perfundatur, calore reuocato naturali, fanitatem conlequitur,
vtHipp.
vtHipp. Aph.-xxi. lib. v. teftatur. Veriimhoc frigida non fua vipraftataqtia, fed ex accidente
tantummodb, calorem videlicet reuocando &c intendendo.
■- Simili modo Sc calidorum nimius vfus quandoque réfrigérât ; excalfacientem videlicet
humorem digerendo:quo refoluto,corpus refrigeratum effeminacur, aliaque confequuntur,
qüæ'Hipp. Aph. xvi.einfdemlib. refert. Et hæc quidem de ratione, qua experimento
vis ac facilitas ciiiufque medicamenti inquirenda ac inuenienda. Quod fi verb ratio etiam
adftipuletur, tanto experientia certior habenda. Nam llcut experientia de ratione inuento-
rum virtute decernit, ita experientia à confentiente rationenon exiguum ornamentum ac
firmum ftabilimentum accipit,\fi modb accedere queat.Sed læpè talis eft facultas, vt rationis
examen non admictat ; veluti fubllantiæ elfentiam confequentes, quæ folo experimento
(vt priiis ditlum ) cognolcuntur, nec rationem admittunt. ^
De facultatibus dimentorum. C a p . x i i i .
Po steaq_vam de facultatibus medicamentorum êgimus,conlèntaneum eftalimen-
torum vires explicari; vt videlicecenumerates corpus nollrum alterantibus,eæ quoq; de-
feribatur, quæ ad alimenti materia faciunt, quas ex ftirpium facultatibus altéras elfe cap. in.
oftendimus. Eft autem alimentum qilod corporis fubftantiam alit Sc auget, hoc videli- Alimttum,
cet,qqod deftuxit, rellaurando. Inperpetuo enim fluoré noftra, turn Sc viuentium omnium,
corpora flint : lemper iplis aliquid decedit, quod cibo potuque refici reltaurarique de bet : id
liifi fiat, vniuerfum corpus tandem extenuatum dilfipatur ; vt videre eft in tabelcentibus.
3 Simile autem quodâmodo alimentum noftri corporis fubllantiæ, in quam conuertendum
, eft Jdoc autem h tale fuerit,vt nulla aliéna qualitate infigniter alficiat,proprie, fimpliciter,&:
abfolutè alimentum eft. At 11 exuperante qualitate corpus immutet, alimentum eft medica-
mentolhm,non fimplex:vt hint quæ vnà cum didcedihè acidam,acerbam, amara,aut acrem
qualitarem adiunctii habentried cimen &hæc alimenta generaliter appellantur. Apque hinc
alimentorum differentiæ alfignantur : quçdam enim funt quæ in bonum ac laudabilem fuc-
cum conuertuntur,in prauum aha. Iam Sc crallum nonnulla fuccum præbent, tenuem verb
pleraque. Sunt item quæ citb ac facile concoquantur,8i econtrà,quædilficilicer ac tardé.
Boni fucci alimenca G r æ c i s fapore dulcia,ori grata,odore haud iniucunda : item &■
pinguia,& quædam ex à-mtàv generibus.Referuntur in hune ordinem,lac,oua;prç(èrrim gallinatum
; carnes volucrium & animahum quadrupedumI præfertim quæ non in cloacis aut
locis fordibus infeeftis vidbtantjpifces faxatües,& qui in alto mari capiunturqjanis ex optimo
trifico, vmum odoratum, boni fuauifque' gullus,& potiftimiiffl dulce.
Cacochyma, liue praui fucci huit,quæcumque prater dulcedinem aliam aliquam qualita- Cacochj-
tem permixtam habent,veluti acredinem,amaritudinem, fidledinem, acerbitatem, acidita-
tem 11u1r.au 1: foetida item omnia,odoreque ingrata,ac quæcumque corrupta funt.
Mali fucci olera, præfertim agreftia,omnia fiabentur, excepta tamen Ladtuca & Iutybo,
quæ inter boni fucci eduliaadmittuntur: item fruiftus horei & cucumerarij,frumentum cor-
ruptum,animalium in luto Sc cceno viuentium (pratqr porcorum)carnes,pifeium magna ex
parte omnium,vina crafla,auftera,acidà; ceruifia è rnalis frugibus co£la,8£ id genus fimilia.
Quædam autem horum frigidum, pituitofum, crudumque ingeneranc fuccum,vt fruclus
horei,cucumeraria, olera frigida: alia verb calidum ac biliolum,vt quæcumque aefimoniam
liabent, Allium,Cepe, Porrum,Arum,Nafturtium,Sinapi,Eruca: .nomiulla Verb etiam me-
lancholicum, veluti legumina,& præfertim Lens, & ex oleribus Bralfica, turn Sc carnes cer-
uorum, hircorum, boum, præfertim laie conditorujri, aut fumo rêficcatorum.
Craflum autem ingenerant fuccum, valentem ac diiram habentia fubftantiam, vt panes cmjp/aui
fubcineritij,vel abfque ferméto omnia ex farinis apparâta,fafeh, fafeoli, prçfertim fricb’,car- aimmta..
nés bubulæ,cëruiuæ, caprmæ,liircinæ janimalium illorum, turn Sc aliorum iocinora, renes,
glandulohe partes,See. loligines, fepiæ,polypodes: omnia teftacea,vt oftrea, pectines, pinnæ,
mituli, cancri, calèus omnis;caftaneæ, glandes, tubera, fungi; vina cralfa, dulcia Sc nigra, Sc
ceruiliæ : iam Sc quæcumque vifeida ac glutinofà etiam inter cralli fucci alimenta numeran- ffo s -
tur, qualia funt animalium pedes, aures, extremæque partes : quæ tamçn fi à ventricule beT
né fùerint concocta, boni fucci lànguinem producunt, fed lienem & iecur facile obllruunt.
Vitandus autem omnibus cibus cralfi fucci in otio viuentibus, Si ijs qui ante cibum exerce-
ri nequeunt. Laudatifllmi autem omnes cibi funt inter incraflantes & atténuantes medij.
Tenuem fuccum fubminiftrant ac ingenerant, non lenta, non vifeida, nec valentem lub‘- remis fuc-
ftantiam obtinentia,fed tenuem ac friabüem, preferrim fi acrimonie,aliqua coniuncra fit; vt ‘‘ «Imenta
Allium,Cepe,Porrum,Hyflbpus,Origanu, Satureia,Radicula,& alia eiufmodi: T riticei panes
benè fermétati, ac prçcipuè bifcotli: Amygdala amara,Piffacia: animantes calidioris iici
B 4 ciorifque