79 2 R. DODONAEI S T Ï R P I V M HISTORIAE
M a lu s A n a r à n c ia . M a lu s A lT y r ïa .
<_Auxilium v en it, ie membris ig it atra venen*.
Ipfa ingens arbos, faciemfo ftmUlim* Lattro.
Et,finon ilium late ialiaret odorem,
Laurus erit-folia baud vlhs labentia ventte,
Flos af prima tenax, animas (fr oient ia Medi
Orafouent Ulo, érfenibus medicantur anbelts.
Arbores ift* perpetuö virent, 8c,vt Plinius inquit, omnibus horis pomifcr* funt, aliis ci-
dentibus, aliis maturefcenribus, aliis verb fubnafcentibus. -
Prior unXiaTJt&JiM: Latinis Malus Medica.ac Malus Citriadidtur.
Frudus verb wilAav inh lev « x/t&iov , Malum Medicum liue Citrium , 8c Citromaluni.
Æmylianus apud Athenæum, Iubam Mauritania: Regem refert ,de Citrio meminiffe, qui
Malum hoc apudeos Malum Hefpericum dicatnominari.Gaienus Malum Medicum am-
pliùs vocari negat.fed Citrium dici.atque eos qui Medicum appellant,hoc agere ait,vt qus
loquuntur nemo intelligat : Officin* huiufcemodi Mala Citrones vocant: Germani (£tiritl
ôplff h iîlfnnaten : Belg* «titroenen: Itali Citroni ac Cedri: Hifpani Cidras: Galli Citrons : An-
o-U citron appel : Bohemi Qtplrpnooee iablfo.
Alterum Pomi genus Limonium Malum dicitur: Officiais Limones : Gallis Limons'.
Belgis Himonen. - ...
Tertium Malum Anerantium aut Anarantium ; à quibufdam verb Aurantium : ab alut
Aurengium, abauri luteo colore: funt qui Aranfia dicivelintab Arantio Achaiæ oppido:
vel Arania à gente eius nominis in Perfia: Italis Arancio : Getmanis jAoirtetantjen : Belgis
äraengte appelen: Gallis Pommes d'Oranges: Hifoanis NaranfastüuAsemis JloitUTOtKij.
Quartujn Pomum Affyrium à quibuldam dicitur: vulgo Italorü Lomie appellatur,aqui-
bus 8c Pomi Adami nomen accepit, ex eo nempe,qubd rude vulgus huiufcemodi Pomum
faille exiûimet, de quo Adamus in Paradifo,tranfgrefTus Dei mandatu.comederic: vndeK
in illo morfus veftigia apparere aiüt. Sed alij ,non huius generis Pomu, fed illud fuiffe ferunt,
quôd Arabes Mufamfuie Mofam vocat,cuius Aufcénacap.jcjp. meminit:Iftudetenimla*
dæoru nonnulli pro eo habent,ex quoAdamus comedens peccauiqvtAnd. Theuetus
Ceterùrq ffuâusomues iftiexdilfimilibus 8c facilitate multüm differentibus battibue
çompoftti funt. païuous
Cortices odorati, amaricantcs, ficci funtaccalidr.
Caro albida frigida ac craffi ficci, præfertim Citriorum.
Interior fuccofa pùlpa fuie medulla acida, qualis Citriorum ac Limoniorum uefriireranc
eft; SC cum pamum tenuitacereliccans. , ^ ‘**gcrans
Semen verb quia amarum,excalfaciens atqiie reficcans.
Cortexaucem Citrijvenénis omnibus adueffatur,qua de caufTa & Theriacis compofitio-ciinsuaB
reddic:n^us quandoqueadmifeetur: allumptus vero 8c frigidum commanducatusorishalitumcomniendat,ventriculum roborat. 8c fuaueolentem
Caro verb albida, folida, duraque fubindeeditur/ed difficulteradmodüffl concoquitur
SCcraflurn, fngidum p.tu.tofumque füccum procréât. Galenuscumgaro & aceto ipfem
mandirefertivtlapons hebecudmemacuanc ;atque hoc modo affumptam faalius conco-
qui. 1 oftentas hanc cum facharo condire didiciciquo modo præparaca on granor, facilioris
concocfionis, & copioiions alimcnci redditur, & obftrudiombus minus obnoxia ‘
::-YeteresC,maMa}4.(vtTheophraftushiflUibi, „ I.fc„bir)nonedebant)placebantodofe
& W f veftes reponebantur,quasà tineis & blattisinoffenfis cÔferuant: contra verb venena
mortifera.quando opus, ipüs vtebantur,quo nomine vel maximè fuiffe commendata etiam
Virgiliabi verfus,quos(upraattulimus,atteftantur. Extat apud Athenæum lib.in facinoro
forum ad ferpentesdamnatorum, qui ab efu Citrij Mali libéri ac faluieuaferint hiftoria
Intenorem pulpam fuccoaqido plenam Galénusnon vefeam ait: fed noltraætas hac non
faro pro condimento vtirur,arque inter hæc alfumpta, bilem, fi ou* in ventriculo ell renri
mit, languentem appetentiam excitat,& ventriculo grata efh Facit eadem aduerfus vche-
m^esaEdenceique febres ^&omnes morbos peililençes aevenenofos, quibusàcocius fub
ftanti* prqprietate relilfit. Cor eadem roborat : réfrigérât, & limul craffa atténuât & lenta’
vifcidaquc inçidit. ’
Paratur ex hac & Serapiu m,quod de acetofitate Citri Officine nominant,ad eadem vtile
&conueniens, palato gratius.
m Conficitur verb 8c taie Serap.um ex Limoniorum acido fucco, fimilis omnino facultatis. Ä
Nam 8C Limoniorum mtenoris pulpæ hue fubflantiçfuccus acidus,Citrij fuccum turn qua- Y * * -
litate, tum facultatibus reliquis ira refert, vtvno déficiente .alter eius loco fubftituiqueat
Cortex Limomjnecinferior Citrij cortice habetur: albidam autem earnem Limonium
Malum tarn habet exiguamivtnullius cenfeatur momenti.
Aqua ex integris Limoniis per vitrea organa elicita, Vitiligines 8c maculas tollit, facieique
mtorem conciliât. Eadem pota vnnas prouocat, 8c calculoscohærentes diffolmt franvit
& expellit. 3 o ’
Malorum verb Anarantiorum cortex Citriorum ac Limoniorum facilitate fatis fimilis,
tanto tarnen calidior, quantb acrior ac amarior. Interior fuccofa pulpà fïue medulla acida Mali v‘r!1
quidem eiufdem aut non multo inferioris eft facultatis,quàm fit Citriorum aut Limonum
at dulcis non adeo réfrigérât aut relïccat,fed ad temperatum quemdam calorem 8c humidi'
tatem accedit,on grata; 8c alimenti plus quàm acida conferred idipfum tenue ac exieuum-
medij autem lapons fucco vinofo prædita, medio fe habet modo, frigidior quàm dulcis’
minds verb frigida quàm acida. Flores Anarantij odoratiab vnguentariis ad odoramentâ
paranda vfurpantur. Extrahitur verb 8c ab ipfis per vitrea organa aqua admodum odorata,
quasaiiumpuidguiunciæ pondo fudorem mouet, & febribus medetur. ^
Semen autem omnium iftorum ventris lumbricos necat & expellit : venenis quoque po- Stm‘nU A- '
tenter refillit, 8c aduerfus feorpionum idus affumptum conducitf — ’
Ou* Adami vocanturPoma, Limoniispræfertim acido fucco facultatibus refpondere
videntur, féd tarnen minus efficacia. ‘
DeOUaloPunie*. C ap. iir,
M
A L I Punie* du* funt : vna fructifera , altera fterilis.
. Vtraque humilis 8c haud magnus frutex eft, tenues aliquot ramulos promit,exieuis
paucilque aculeis fpinofos: foliola paruafunt, 8c Myrti æmula.pediculis annexa rubenti-
ous:Horesfeçunddm ramulosvnàcumftaminibus mediis acipiisquoqueCytinis elevanti
pumureo colore rubent. . °
Cytinus calyx eft oblongus, anteriore parte labor, in feptem rimulas (totidem videlicet J“* "
4 ot iiorifoliola) fatifeeus,Afari floribusmaior,cuiuSinteriorpars infrUdumac amplum
uanlit pomum; fuperior denticulata vnà cum ftaminibus ipiî medio infidet Porno: durus ac
XX quali