Catfm.
R. DODONÀE1 STIRPIVM HIST 0 RI AE
De Cinara. C a f . vi.
Cinara. Cinaræ nulla quidemjverè genera funt:
»nnaamaculeaca&fpinola(Carduum vocant)
nonnifi degenerans Cinara eftjexeiufdem (iqui.
dem ftirpis femine vtraque tarn lpiuofa quàia
nou fpinofa enafeitur.
I Folia autem Cinarxampla, magnq, oblonga, I
I S i lata (imt, profundis inciluris ab vtroque latere
laciniata, fpinis carentia,aut omniuo paucis obii.
ta,è viridi cinemio colore candicantia: caulis cu.
bito altior, faftigio fruâum profère globoiuni,
Pini cono initio linrilem, ex multis videlicet co-
pactum fquamis, qua: kudu grandiore facto dif.
foluuntur ac (upends virent, intends verb ac m-
ferids carnofaslunt be a) bid a : pandente verb ir
k S c ipfo cono, flos prodit ftarnineus ex lubcæruko
colore éléganter purpureus: lernen oblongumj
tnaius Si craflius quàm Cardui Leucographi,
mollibus ac lanofis pilis lubeft, qdi intra truCtum
continentur:radixcrafla,mcdiocris longitudmis,
Carduus liue fpinofa Cinara à priore non dit
fert, nitiquöd foliorum httius omnes anguli, ac
coni fquamç, duris pungentibus fpinis armemur;
Vnde SC Cardui nomen meritô accepit.
Colitur autem Cinara In hortis : flercoratam
Scfolutam terram diligit, quamuis Sein pingui
poffet, melids pfouenii e.
Serènda eft circa Caleiidas Martias Luna ere-
fcente,fi fieri poteftdémina in area (patio femipo
dis difereta,non altè imprimenda lunt,fed tribus
digitis comprehélà mergantur, donee ad prinws
articulos terraperuenefit: tuncleuiter terra operiantur, Sc herbis hberentur alfidue. Cacu-
mina feminism ficonfrada fuerint,fpinis carebunt. Circa Calendas Nouembris, (vel etiam
citids in Germania,} planta deprimenda, muhfcque cinere ftercoranda : id emm genus lien
coris huic oleri videtur aptiffimum. Singulis a^jiis à caudice aufereuda: lunt plants tiu<fo-
boles,cum aliqua tarnen radicis parte vellendæ,quæ circa Autumm aequinodium difponen-
d s funt, Columella Sc Palladio audoribus.
A cuiere, quo ftercorariamat,Cinara diiäa: Galenus w a e y s i quoque Graecè appellat,fed
per * S c j prima fyllaba : Italis C a r c io ffi> A r c k io c c b i. Hilpanis A U a r r h o f a : G allis S c ilelgis Ar-
t i c h i u x : vnde & A.rticocalus,& Articoca à nonnullis nuncupacur: Germanis ©ttofiu'ixn.
Spinofa Cinara non modo vulgô, verdm SC à Palladio Carduus vOcatur: kalis Cards: Hf
fpams C a r d o s : à Gallis C h a r d o n s .Scolymum autem huuceflè Diôfcoridis.Leonharto FucliJ
fio,Sc plerifquealiis vifumfuit.Scolymusautem Diofcoridis tblio cit ChamslconisaucSpil
næalbs.caule multdm foliofo ,capite fpinofo. Cinara autem huiufcemodi nóu ett, Si nec
ilia quidem quæfpinofa. Nam cametlî caput fpinofum illi fit,caulem tarnen non habet mul-
tdm toliofum.fed fepè folds viduum, vel vno àut altéra tantumdem folio ornât.uni.
Conuenitmagis Cinaracum eoqui y u irm t, àTheophraftb ac Pliniodîcituf;tamétfipc|
terram repentes caules à radice non emittàt: folia habet lata S c fpinofaidefquamaia: luie de|
traâo corcicé, foliorum médis coftæ edules funt,6i frudus,exempta cum femme lanuginq
vefcèndus: quodque fubeft,Palms cetebrotenéritudinehaud inferius. QuS de Cacte:
Theophraftus Si Plinius referunt.
Quod autem de caulibus fcribunt.mox in terram a radice miffis, qui efui funt idonei, for
taflis toliorum funt coftx, qus fublatis vtrimque foliofis additamentis (quemadniodû Vjgü
fisinféruntur) caulem teferrepoffunt. Nili vel in Sicilia, vbi tantum TheophraftistateM’
fcebantur,Si caulesquoldam Z b j t l o i f f i u e in terram procumbentes, Sfcalium erédum qua
que proférât : pofteà verb in Italian) aut Germaniam tranflatus1 f ^ ê f Ê a t (Hos emitters dein
nat: lolum liquidem ac cslum ad ftirpium mucationem plurimum pofte, non modô Tlie°|
phtaftus audor, léd Si îpfa rerum experientia attendit. De Cado veto hæc Theophwft“5,
K«*5c in Sicilia tantum nafeitur, ftatim à radice caules interram procumbentes emittir
foliolatoatqtre fpinofo, caulesdefquamaticibo idonei funt, paululùm amaricântes, qui in
muria aïfçruàri queunt, alium vero ô c caulem producit$ quem Tdtpviqÿ. vocant, is quoque cibo
aptusj fed referuari nequit^ G%/zccp7nov fîue frudus fpinofa facie, exempeis lanuginofis fe-
ininibus, vefbendo eft,& Palmæ cerebro fîmilis t cmaX'icvj appellant, ( Plinius Afealiam legit)
Athcnæus c tm td fr r i& v . . °
Ipfîus autem Çinaræ frudus exteriorum fquamarùm vngu.es, hoc eft, inferiorcs albidæ
crâtlioresque partes, tum & ipfîus médius di(cus,cui pappofum femen infidet, & cruda cum
pipere Ô£■ fà’^e, frequenter verô cum pinguium carnium iure addito pipere décoda eduntur,
ac incer deliçias habentur,gul^que Venerifque incitamenta, Sic & toliorum mediæ fpinæ
fîue coftæ culturæ mangonio candidæ teneræque fadæ magno apparatu menlævnàcum
beJlariis inferuntur : manduntur verô fale & pipere additis veluticrudæ Cinaræ. Vtraque
autem ptàui funt fucci. ^
Cinara fîquidem fuccum in fe continet biliofum copiofîorém, fubftantiam verô babec
duriorem,adeo vt ex hac fuccüs melancbolicus, exillo verô tenais ac biliofus gignatur : au-
ftpre Galenoinlib. De^iliment. facultatibus. Præftat autem ipfam elixam mandere. Foliorum
aurem coftæ omnino durions fubftantiæ, cruc^im & melancbolicum fuccum corpori
conferunt j flatulenti multum obtinent.,
De Car du 0 Chryfiwthemo ^JiueScolymo TheophrajH.
G a p. V 11.
C a r d u u s C h r y f a n t h d i iü s . 'C a r d u i G h r y f a n th em i a lte r a ip ó rt.
CH X y S AN T h E M o Carduo caules à radice fûbinde complures efFeruntur rotundi ac
ramofi : folia autem hos conueftiunt oblonga, pulchre virentià, vtroque latere profun-
jdtàs incifa, ac fpinis per angulos horrentia : flores à foliorum alis è paruo acanaceo capitulo
Niofîprodeunt, Cichorij floribus perfimiles, fed auri colore lutei, latum, planum, palea-
pumque femen, non magnum,nulla lanugine implicitum fuccedit: radix longa, digitalis
Rffitiidinis, dulcis ac mollis, efuiquè idonea ;qua &: fues deledantur. Effluit autem ex hoc
Carduo, quacunique parte vulnerata, albidus& ladeus fuccus.
I In Belgij hortis latum cognouimus. Petrus Bellonius in Creta fmquentem elle (cribit:
TÏTtfVt^.