Xoptyonj/
osttm
fur. Atque eo modo, inquit, Ghondrum medici ptifanæ fuîfle confeChonem «Retail; ÏJ
dam autem ex ^vJpo-nfiosctr/ic, ægrotum fuifle cibatum.
Veterum verô nonnulli,vt Diodes 8s Philotiums,b/Wa.Vliu™£»A/j, Ghondrum hoctnoJ
doapparatum appellant.Etvno quidem horum modorum, eo videlicet qui prior eft, jqaj-
cam etiam çoqui ac edi apud Romanos folitam, Martialis in Xeniis ho,c difticho oftendit-
Jlmy li fue•
udancum*
N o s H td ic am , m u l j i im p o i e r i t t ib i m itte r e d in e s - ,
S i t ib i n o ln e r i t m i t t e r e d in e s , em e .
D e T r a g o , C a p . x i i .
T r a g V s GhondrijVt Diofdorides aitjfimilicudinem ac figuram gerit,res quoque faft I
tia. Fieri eum,Galenus in lib. De alimentorum facultatibus, ex nobiliflima Olyra ait
cum vcdecetfuericexcorticata: in Commentariis verb libprimi De rariorie viâusmniot’.
bisacutis hoc eft, ex Zeis* quarum.vcique Olyra fpecies ell. Caflius DionyliJ
Tragumexfrumentoconficit Alexandrino. Plinius( lib.xvm.ex Tritici femine inCanipj.
niadumtaxat & Ægypto fieri tradit. In Ægypto autem, cuius celeberrima ciuitas AlexaiJ
dna, Olyra facilis fertihfque eiufdem lib. cap. x.
A Chondro 8s Halica 8s materia,fed potiffimdm ipfa præparatione differt : Chondrum
liquident, gypfum 8s arena perficiunt, Halicam creta emundat; Tragus fola aqua macetaJ
tus excorticatur.
Eiusconficiendimodum Caflius tertio De agricultura lib. lie docet: Frumentum Alex-
àndrinum appellatum, maceratur decorticaturque, 8s in foie calido ficcatur ; deinde idem
rurfusfit,doneeeipelliculæ 8squidquidfibrofumeft,in frumento delabatur. Appellator;
autem Tragus ifte, fubinde cognomçnto frumentaceus, ad diferimen eiufdem nominis &
animalis, Ss herbæ, non quod naturale aliquod frumenti genus fit. Namvt vetertmi au-
ctorum teftimotiiis abunde confiât, res failitia eft.
Tfago autem, Galeno audore.plerique Vtuntur, primdm eum in aqua decoquentes <jé-
indeea eft'ufa , aut vinum dulce, aut mulfum infundentes, fuperiniiciunt 8s nucesph
neasaqua præmaceratas, doneeplurimùm intumuerhjt : multo tamen minusquàmZea
Diofcorides ait,nutrit
D e A m y lo . C a P . X i i i . »
A m y i v m ex Siligine fit, vt Cato feribit ; item S i ex Zea : optimum verb ex Setanio,
auiftore Diolcoride. Fit etiam in Germania hac ætate, exeo quod 2lttHlfo!t1/ide(l,
Amyleum frumentum nuncupatur, quod veluti Zea quædam trimeftris ac Halicalhum
(vti fcripfimus ) eft.
Rationem conficiendi paucis complexus eft Cato cap. lxxxvit. Diofcorides latitis his !
verbis tradidit: Purgatum trimeftreTriticum madefeit quinquies die,8ifi fieri poteftnode.
eftm emolliri coeperit,effundatur fenfim fine agitatione aqua, quo minus,quod vtilç eil,vm
effluat. Vbi molliflimum fàéftum fuerit, eft'ufa aqua pedibus calcare oportet, deinde alluli
aquaiterum calcare,turn enat^ntes ibi furfures, cribro exc'ipiendi, reliquumque per eo-
lum traieclum, confeftim in tégulis nouis fub ardentiflimo fiole liccandum. Nam û vel
modice humidummanferit,acorem contraint.
tif/uMr autem ex eo nomqn habet, quod abl’que mola, Græcis /xvAa dibla, fiat. Officia*
corrupta voce Amydum appellant; Germani dimmed Araftmcel : Bràbanti SlmcIDoiitfc/&
quod glutine inde faSlo mulieruin pépia inalbentur, ac durentur, âtyfftl.
Tritico, inquit Galenus, cum frigidius, turn ficciuseft: læuigandi exafperatas partes vim
obtinet. Diofcorides fanguinis reiebliones potu- cohibere, contraque oculorum fluxiones,
coelotetas, puftulafque efficax efle additt quod verb ex Zea fit,nullius in medicina vfus elle,
ad alia tamen conueniens.
Galenus lib. vu j^tva romis Amyli loco, Siligine,id eft, purilfima Tritici farina vtitur.
D e i ^ i t h e r a é r YdiNvt , f i u e G lu tin e . C a p . x i t i i .
A t h e a a forbitio eft, inquit Diofcorides, ti'amp ■ no'hidy.ai tfiyg^iyd eft, veluti pulticul!
liquida. Fit ex Zea tenuiflimè molita. Apud Belgas non ex Zea tantum, fed ex quauis
etiam puriore farina coquitur; veluti Secalis, Hordei, frequentiflimè autem T ritici,cum te-
nui ceruifia vel alio liquore permixta.
E ft autem edulium,quod citô concoquitur,facileque nutrit,infantibus idcircb 8s lenibus
conueniens; intériora tamen vifeeranonnihil obllruens. Daturcapite dolentibus.extenuif-
lima Secalis, vel Hordei farina; dolorem enim fopit, & fomnum ciementerconciliât.
Athera craflius 8s folidius eft gluten, Græcis x.bAS\st, ex Similagine S c farina Tritici, quo
char*
E-harttsàlutiiinncur . Q u rdpropter earn,quam habet obftruendi vim, faneuinis excreationibuspïodeft.
UÊM
I jnvtriufque medio unoMoc,, fiue pulseft/olidior quidem ac fpiflior Athera;liquidi©r vero ,
Glutine ; &: minus Glutine, plus autem quàm Athera vifeera obftruens.
l Atherae, aut potius pultis genus eft, edulium, quod Galenus ex multa Tritici farina laifti
! perhiixta fieri feribit, quo hac ætate Belgium,ac vniuerfa inferior Germania frequentiffime
f vtitur. Cibus boni fucci 8s multi alimenti,fedeos, qui ipfo aflïduè vtuntur, oflfendens. Nam
I in hepate obftrudliones parit, &i calculos in renibus gignit, auctore Galeno.
De Rogga fine Secnli. C ap. xv .
RoggaiiueSecale. - C e c a l e folio cum prim dm prodir, rubed
feit; inde vt réliqua fruméta viretmuinerofis
culmis aflurgit) T ritici tenuioribus, logioribus,
quatuor,vt plurimùm ,genicula habentibus.
fpica in ordines & verfus digeftajbreuibus, non
acutis, fed irmocentioribus ariftis cingitur,qui
cum floret, ere chi eft ; femine verb prægnaris,J
procuhrbit ac deorfum dependet. Granum bb-
longum, nigricans, gracile, ac nudum , qüod'è
glumis facile concidit,ac fepenumerbipoiite
Éxilit. radices multæ, tenues, fibrofæ. ■
Nafcitur cum in Germania ac apud alias hai
tiones plurimas, præfertim Septèmtrioni fijbiea
bias,tum^ii Belgio omnibus ferè agris tam fteri-
libusquàm lætis, Veluti in Bràbantiæ Câpania,
quæ hoc frumentum, licet aridaac fterilis, felii.
citerprogignit.Qualicumque enim folo prouei
nit,quantumuis rigenti, gracili, aut arido.foecui
diore tamen ac lætiore melius præftantiufque.
Seritur Autumno,quod & hvtius; item Sc Ve-
re,æftiuum,altero grhcilius,paueioribus culmis,
fpica breuiore ac tenuiore, granoque leuiorei r
Germani SXocfftl / Belgæ ûogge appellant5: Jf
Hilpani Centeno : Itali SegnU : • Galli Seigle, vei.
teris Latinæ nomenclaturæ veftigia retmentès.
Plinio Secale eft, de quo lib.xvi 11. cap.xvi.
fic feribit : Rarum diclu, efle aliquid cui profit
negligencia ; id autem, quod Secale 8s Farrago
diçitur, occari tantdm defiderar. Secale Tauri-
ni mb Alpibus Afiam vocant, deterrimum (led
veriusaterrimum) 8s tantdm adarcendamfamem vtile,foecunda,fed gracili ftipula,nigritia r,i"ÿ hcM
thtle,fed pondéré præcipuum, 8s tamen fic quoque ingratiflimum ventri eft: nafcitur quail-
eumque folo cum centefimo grano., ipfumque pro letamine eft.. QuæPlinij verba fru-
nientum Dtocftn aç lîogoc diâum,c.dm Secali conuenire fatis commonllrant. 1
Dicitur autem id, vt Plinius tradit, etiam Farrago ; verdm non (ecus, quàm Far, Hor-
deum,Auena,Triticumve, fubinde Farragines nominantur, quando videlicet iumentorum
pccudumque pabulo cedunt.
Farrago fiquidem, quam Græcij^asw appellant, generale nomen eft, ad omftem viridem
Kgetuherbamiquæ pabuli caufla feratur. Seritur ea ex recrementis Farris prçdenfiqadmïxrâ
.aliquando 8s ViCja: eadem in Africa fit, exHordeo: Plinius. Atque inde Farrago, qübd tar
ht terro cæfum. aut quod primum in farracea fegete feri coeptum, VarrorieaUbfore,dicitur.
Ex Hordeo Farraginem facere docet Columella : Farraginem,ait, in reftibili fiercoratiffii
ffloloco,8salterofulco fetere conuenit. Eafit'optima cum Chanterini Hordei "decern mo-
i ans iugerum obferitur,circaæquinoâàum Autumnale,fed impendentibus plüuiis, vt confia
t ta ngataque imbribus,celeriter prodeat,8s confirmetur ante hiemis violentiam .Nam frigo-
I a. r CUm a^’a defecerint, ea bubus ceterifque pecudibus, optimè defetfa præbeturi
u depafeere fepids voles, vfque in menfem Maium fufficit. Quod fi etiam femen ex ea
I j.°.^sPel:c>pere,aCalendis Martiis pecora depellenda, 8s abomninoxadefendenda eft, vt
woneafrugibus. Similis fatioAuenæ,quæ Autumnofata,partimcæditur infoenum ,vel
P Uum, dum adhuc viret : partina femini euftoditur. -
ü lam