3 9 0 R. D 0 D 0 NAEI S T I R P . H 1ST. PE M P T . III . L IB . H,
Nam Sc ab illo tcporenonnullis lociscorrupca ac deprauata foiffe Diofcondis exemplar g
non aliunde,vel ex IblaOrchios defcriptione manifeftu,apud omnes pofterioreSiqualisap^
Diofcoridem,extans scorrupta videlicet ac deprauata ivtcap.de Orchi in florum hjflL
Pemptade fccunda oftendimus.V ccumq; autem eft Ponticu Rha,non eft odore deftitutUa.
Fluininis autem Rha iibi nonienadoptauit, in cuius fuperciliis, vt Ammianus Marcelli
nils ait, nafeitur. Oritur Rha ex Hyperboreis Septemtrionis montibus ,8c per Afiaticam Sa,
matiam.defluens, in Calpium flue Hifcaniumlabitur mare.
Miftam aute Rheon Sc fubftantia,Sc temperaturam ac Facultatem obtinet.Sunt eius paj,
tes quxdam terreftres,adftringentes Sc reficcancesialix tenuiores,aerex,calide Sc purgatory
. LaudaturaDiofcoridead inflationes, ftomachi imbecillitatem, & omnes eius dolores
eonuulii,lienofos,hepaticos,nephnticos,tormina,vefica; Sc thoracis vicia,prxcordiorui»if,
tenfiones, vteri affedtiones,coxendicum dolores, fanguinisfputationes, refpirationesdifli.
ciles, (iugultus, dyfenterias,coeliacaspaffiones, circuitus febriles,Sc venenatorum morfus.
tollere ,etiam liuida Sc impetigines cum aceto illitum ait. Galenits etiam ruptis,conuulfis 8c
orthopnoexprodeffe,fanguinemque Ipuentibus conferreferibit.
De expurgatoria autem lacultate neucer quidquam feripfit. Non fuit Rhei ad purgatio.
nes illo fxculovfus.. Quod in eo tenue ac aereum, intendere eius adftringendi potential»
Galenusexiftimauit. Nec enim, inquit,reludtaturterreftrifTigido, tenue aereum, imö to
quöd-deducat, Scinaltum perducat, valentioris cffectus caulla exiftit: cum tarnen hocip.
fum aereum ac tenue,purgatoriam, ac obltrudtiones adaperiendi vim obtineat.
Paulus Asgineta primus videtur Rhei expurgatoriam facultatem exploratam habuiffe.
lib.enipa primp,cap. xl i i i .vbi T erebinthinam inter ea,quq fanis aluum liibducunt, enume-
rat. At.cummagis,ait fubducere cam cogitamus,Rhei momentum admifcens. Subfecud
Arabes ad vlteriorem ipfum medicinx vfum perduxere,per quos quoque illud,quodeSina.
rum aduehiturregione,receptum. Prxftantiusiftud eft, Pnnrirnm line T nrrinim debiliiis,
nou tameq purgandi videftitutum. Reperitur Sc quoddam in Tartarix vrbe Samarcandar.
fed miprobum, Scnonnih iumentorum purgationibus vtile, ait,Garcias ab Orta.
. Optimum autem eft recens, aceredinibusnon exefum,8c decodbonem non experhim,
V tenim Galenus, Auicenna, Sc Mefues, decoquitur recensi& exprelfo fucco, iterum relic.
catur. Talepurgamriafacultateomni aut quali deftitutum eft, Sc magis adftringit. Sep
rantur.emm maceration? ac decodlione huius facultates.
Calida, tenuis, purgatoria, Sc aperiens in humorem transfertur, remanente reliqua terre-
ftriadftringence ftibftatia,Denfmsquoddeco61um autmaceratueft, Crocinon, autparum
inficit colore; Sc amifla eius varietate,fubnigro fordet: facileque a teredinibus perforacur.
Expurgat autem Rheon per inferna bilem flauam, Sc quandoque pituitam in proxirnii
viis hxrentem.
.Ytilisaccommoda exeopurgatio omnibus quos bilisflaua infeftac, vtlaborantibus&
acutis sc tertianis febribus,i£tericis, hepaticis; confeit in pleuritide, peripneumonia,angina,
inferua, furore, renum,velicx 8c omnium internarum partium inflammationibus,8c pralen
tim eryfipelaceis affectiombus, tam extends quam internis.
Vtiiiiümü certe Rheon iecinori 8c belli laborantibus malequeaftedlisiprxtereniinqudd
biliofos präuofque expurget humores,8c ab obltructionibus meatus expediat,robur quoque
maximü lplis vifceribu&cqnfert: ita vt haud temerè Rheon vita hepatis a nonnullis didum
videatur.Commodiffimaenim ac vtililftma talia efle iecinori medicam éta, Galenusxi.Me-
thodi alleritiqux videlicet mixta habent cü expurgandi Sc aperiendi, adftringendi pocentiä.
Modus exhibitioiiis a drachma vna ad duas: macerati veto ab vna cum media ad tres.Ds-
tur aut maceracurinealidioribus quidem morbis cum Gichorij, Iritybi,autalterius naturi
fimilis,diluto,aut ftillatitio liquore,vsl etiä la<äis fern: ii verb calor abeft,ex vino dan poteft.
-Exhib?tur quandoque 8C toftum, fed ita vt nulla eius pars vel minimum fentiataduftio-
nis: tale dyfeutericis 8ccceliacis aoxiliare ä expurgatisliquidem vicioüs humoribus.aluuui
deinde reprimit ac cobibet.
Siftit idem, eodem toftum modo, 8c fuperfluentes menfes, fanguinisque vndequaque
fluoresr pKfettim per,yeficam, fe.d in exigua quantitate, 8c cum aftringenti aliquo per-
mixtum. Innoxium, inquit Mefues, Rha medicamencum, omni tempore,,om»i xcaaft-
lubrei.atquepueris 8cgrauidis.
STIR?
J T I R H V M H I S T O R I Æ
P E M P T A D I S T E R T I AE
L I B E R T E R T I V S ,
Î 9 r
D E C O N V O L V V L I S . E T IIS
ALUS INNrTVNTVR STIRPIBVS.
P R Æ F A T I O .
Q J Æ
in VROXUAVUÏ Purgd/itibui oriinem JpeBant viclnts fefe im itiu n tts ,&
tntfleicu viuentcs.Sunt enim inter hat mult* furgatoru v i ‘vàld'e efficaces.Sunt
& alia non tales, fed quia incitcumuoluendofcandendo^fimiles, tills ceniun-
1 genda erant, exe ipk tamen leguminibus dr cucumerarils, vel adfiugum, v el ad
r olerum hiHoriamprtinentibui. Tertius igitur hic liberfines haktadminiculte
tîntes yVtdnis fefe implicates, autpfopi adstantibus innitentes.
D E S C A M M O N I O.
C i r y r P R i MVM.
Sc a m m o n i o multi ab vna tadice exeiint
1
Scammonium.
Hongi tenues Sc viticulofi cauliculi, quibus
vicinos frutices, pedamentâve iuxtà pofita con-
fcenditjac multis circumuoiutionibus ample-
cbtunfoliaeius lata Sc acuminata, lxuis Smila-
cis æmula: flores fimiles, Calathi quoq; forma,
candicantes, paulö minores: radix fubeft loo-a,
crafla, Candida interids, ex qua fuccus colligi-
ftur,qui denfatus ad medicinx vfus feruit.
In calidispiiigiti exit folo, veluti in Alia:
; Myflq, Syria, aliifque fimilibus. Reperitur Sc in
Creta inlula, Bellonio telle.
Venlîmileeft,vbi lux fpontis eft,cirô Scplu-
rima deinde xftatis parte florere: nam Sc in
Belgio ^ftiuis'menlibus fubinde cum flore vi-
dëri poteft. .
Grxd ma/j.fsatitte, Latiniferè ScatftthOnium
nominant ,ita appellantes non modô ftifpem
ipfarn j fed & denfatum concretumq; fuccum.
Dicitur Sc a nonnullis trxafs&atja plÇa ,*ib aliis
xoAoipaW. Officinx fuccum crudum quidem
Scamoneam :in Cotoneo verb Malo'deço&d,
Diagridium vocant : quafi JknpJiov s id ell, }a-
chryululam. :
Purgat autem hiclqccusper inferiorem ventrem
vehementer, nulli aliorum purgantium
medicamentorum potentia cedens. N ulla enim
parte, vt Oribafius ait, luperatur ab iis qux agi-
, , ■ — - . tant Sccommouent.
I ftàn ■ Clt non vehementer aliqua calida facultate, fed alia quadam latente totius fub-
Icu^Praprietate. Nam guftuquidem nulla in ep calons vellementia deprehenditur. Cui-
liquoriaut rei permifeeatur, nullam ei vel amaritudinem.vel acrimoniäm,
l “oinmgratum faborem communicat ; quamqbfem nee iufêtcàlidiflima, vt\>lerifque
I gtur>,'ed inter moderatids^xalida Sc ficcahabpidum. • 1
autclP ^educit potillnnum bilem flauam, ferqlositem tenuefq; humores, 8c
ftradit noH-e ?ltUo am,VeUtricvl° Camen magiscluim reliqûâpmnia médicamenta,vt Paulus
I Verum &XlUnfieft Scammonium. Mefuës verb non modô vétriculö graue dtqüe moleftum,
I uiteftina ipfum abradere; interna vifeera erodere, venarum ora dilatare, totiusque
E 4 lux
i i