quod frigidum effe, cüiuS aqüofa videlicet eft fübftantia. Ö id mum alitent quæ nutriunt,
communis dulcedo : quidquid enim nutrit, aut plus,aut minus dulce.
Pinguis fine vnctuolus, Xtutteyc, , fipor, linguam orifque partes lentore quodam oblinit,
eUidentis caloris expers, obfcuræ dulcedinis lubinde particeps :in fubftantia confiftit inter
tenuem Sc-craffam mediocri; Sc hurnida quidem,non aquea tarnen, fed aërea, in adore fri-
goteque’teinpefata. Pinguem faporem référant nonmodô adipesScôleaquædam,fed
Sc Maillai Althæa,Lacryma tragacantliæ,Sc fimilia. Pinguia àutem omnia relaxant,emol-
liunt, humeélat, exafperata leniunt, oblinunt,ac in fuum ftatum reducunt,8c melius quant
diilcià: ad quorum remifliflimum g'radum pertinent.
. -aV o/oç, id eft,qualitatisexpers,inlipidus,ac(vt nonnullisplacet) eXqualis,non tarnfapor,
qu-àmfepotisomnis'priuatio, nulla qualitate guftum afficit: inuenitur innónullisfruétibus,.
vt Peponibus &C CucurbitiS; item Sc in Farris ac Tritici generibus. Materia huius craffa,
non tame terrena,autficcaadftringens,fedhumore quodam perfufa:quæquoniam emplaftica
eft,meatus omnes infarcit ac obftruit, exafperata lenit,8c diffolutaynit ac conglutinat.
Sunt vero Sc AVoia dulcibuS affinia, fed materia ipforum paulo craffior Sc crudior eft.
■ Et totidein quidem fimplices fapores, ex quibus de ftirpis aut alterius medicamenti tem-
peratura ac fiibftâtiæ effentia iudicatur, atqueex his deinde, quibus id Secundis ac fubinde
Terfijs facultatibus fit prçditum,côgnofcitur : quod,vbi vnicam tatiim qualitatem guftabi-
lem poffidet, haud difficile. Quod fi plures fapores fentiantur, ex omnibus miftam medi-
camentum facultatem Sc aétionem edet : veluti Abfinthium , quod præter amaritudinem,
Sc adftri6lionem habet, vnde Sc diuerfæ fùbftantiæ Sc facilitates ei mfunt : ab amaritudine
extergendi ; àb altera adftringendi ac corroborandi. Sunt autem differentes fapores, quan-
doque itainter fe confufi, vt nequeant certo medicamenti vim ac facultateni exprimere.
Atqui tunc quidem experientia fuccurrit, qua fola etiam, citra faporum dignotionem, medicamenti
cuiufuisfacultasreperiripoteft. Quametiamfemper adhibereconuenit,etiamlt
guftu aut ratione facqltas cognita videatur aut perfpeäa. Quandoqueliquidem j quæratio
probauic 1 . expr erien,t ia redaroeu it. . r r - -- . —
De churnctenjmis jiue fignaturis. L ap. x i.
EX chara&eribus liuefignis quç in ftirpibus aut earum partibus obferuari contingit,ipfa-
rum cognofei facültates pofte,à probatis inter veteres Auclonbus traditum non reperi-
tur : nonnullorum pofterioris ætatis, & noftri feculi recentiorum hæc inuenta, auc verms
commenta funt ; qui naturam quodlibetà fe procreatum fuis peculiaribus fignaturis mani-
feftiffiinê notaffe exiftimant ac docent; per quas vires Sc facultates, præfertim occultæ Sc latentes,
certö cognofeantur : haud aliter (vt aiunt) quàm ex infpeâione vultus Sc nonnulla-
rum corporis partium <S>umo-yva>iJiia mores Sc affedus hominum percipit : fed Phyfiognomia
ab Atiftotele ac alijs veteribus Philofophis probatur : dodrina vero de fignaturis ftirpium,
à nullo alicuiùs æftifnationis veterum teftimoniùm accepit : deinde tam ftiixa Sc incerta eft,
vt pro-fcientia aut dodrina nullatenus liabenda videatur.
' Pro fignaturis autem fîue charadérifmis habentur vel ipfàrum ftirpium, aut alicuius eius
partis fôfmafîgurave, vel etiam color; &; non modo alicuius partis,velutifloris,frudus,aut
radicis, vëram Sc fucci : non rarô verô & aliæ proprietäres . Ab huiufmodi autem notis de
ftirpium facultatibus iudicium depromereaut facere, abomni prorfiis ratione alienum,
acvaniffimum eft; veluti nonnullis exemplis apertè oftendi poteft.
Scrofulari* herbæ nodofæ radices extuberantia tubercula habentùdcircô aduerfus fero-
-fulaSjideftjglandularum duro’s tumöres , qui quandoque in collo, alis, autinguinibus fen-
tiuntur,Gnecis J^,tam vtiles & efficaces affi rmantur ,vt etiam vel geftatç fold m fquod
vaniffimum)prodeffe queant. Nec folüm ad fcrofulas,fed ad hæmorrhoïdum dolores eaf.
dem commendant. Et quidem aduerfus ■jatçy.êa.c, Sc hämorrhoides, fi imponantur, benè
faciunt, quia calidi SC ficci temperamenti, ac digerendi vim habent, non quia nodofæ fcro-
fulas référant. Si enim proptereà conferrent, quôd nodofie Sc inæquales, confequens foret,
8c alias fimilis figura: fimiliter fcrofulis Sc hæmorrhoïdiblts mederi : vt finit Telephij radices,
nodos quoque adnatos habentes : item Sc Polygonati, quæ tuberculis nodofis fcrofulas
referre pofliint : neutra tarnen iftarum herbarum vel ad fcrofulas, vel ad hämorrhoides
commendatur vel confère.
Chelidonij minoris radicibus veluti oblonga grana adhærent,inftar hæmorrhoïdum foras
prominentium;&: reficcat ipfa cum radicibus herba hæmorrhoides. An îdcircô Ranun-
culum Illyricum radicibus fîmilem,hæmorrhoïdibus quifquam adhibere audebit !
Nucum nucleus concegiturlignofb cortice, veluti cerebrum offeo craneo : ergo omnes
nuces cerebro ûmilitudine fubftantiæ ac effentiæ prodeffe,malè conféquitur. N uces tarnen
myrimyrifticæ
cerebro Sc capiti conférant ; fed nuces iuglandes aut auellanae nullam capiti vtili-
tatem præbent, imô non raro offendiint, præcipue dum ventriculum grauant.
In tollicuhs velicas refetentibus gignitur Halicacabi fruiftus, veficæ commodus, Sc vrinas
ciens. Alçea veficaria,Solanum fomnifentm, Colutea,Nux veficaria,quorumvelffu£tusvel
femina in folliculis inftar veficarum gignuntur, nihil tale præftant.
Maioris Hëliotropij coma, Sc femen Scorpioïdis refleCtuntur vt feorpionum cauda, per-
hibentur à veteribus remedioeffe aduerfus feorpiones. Calendula: lemen recuruumeft,
Ornithopodij filiquæ exiguæ caudam feorpionis referunt: quis autem tandem liinc affirma-
re volet, has feorpionibus quoque aduerfàri ?
Lutea aduerfus morbum Regium facere, ex coloris fimiiitudine perfuafum fibi liabent,
qui fignaculis addiifti funt. Et funt quædam quæ profunt, multa verb etiam quorum nullus
vel non tutus vfus. Rhabarbarum quidem luteumeft,& Regium morbum,vitiofos humores
per aluum expurgando curat : idem verb poteft Sc Agaricus totus candidus, qui&fùbinde
ytilior, pituitofos videlicet craffos humores expurgans, meatus fellis obftruentes. Curant
verb Sc multa alia vacuando hune morbum, quæ nequaquam lutea funt. Aduerfus verô Sc
iftum Chelidonij maioris luteæ radices valenqverùra non purgando, fed meatus aperiendo.
Commendantur Sc Conyza,Chryfanthemum,Sc Buphthalmum,quorum lutei flores. Sunr
autem Sc aliæ multæ, quarum flores lutei, quæ tamen ad Régi) morbi curationem non ex-
petuntur,vt Calendula, Verbafcum,Virgaaurea,Pentaphyllon,Tormentilla,Lyfimachion,
Elichryfum,Chryfocoine, Agératum,Afteris Attici fpecies,flore toto luteo, Santolina, Bal-
. famita,Sc ipfa Lutum herba,tota lutea. Nonniillarum verô haud tutus videtur vfus:Ranun-
culum fiquidem, cuius flores auri luteo relucerit colore, nemo facile îflerico propinauerit :
, nec Armeniaça lutea mala, aut cerea pruna admiferit, nrulpo verô etiam minqs Mandra-
goræ luteos frudus. ..
Simile eft de rubente colore,qui Sc inter fignationes non poftremo loco habetur. Superio-
ribus temporibus perfuafum nonnulli habuerunt, omnia rubra calida effe, proptereà quôd
colorem viderentur referre ignis, qui rubensapparet : verùm horum errorem reaarguit Ga-
lenusdefimp. med-facult. lib- n . Noftraætate exiftimantur quæcumque rubra fiant,ad-
ftringere, Sc lànguinis fluorés vndequaque reprimere: nec défunt quidem taies plurimæ vt
Rofa rubra, Balauftium, Oxyacanthæ acidæ,vulgô Berberis,rubéns fradus : item Sc Corna,
SandaU rubentes, Sanguis draconis, Biftortæ Sc Tormentillæ radices,Sc pleræque aliæ huius
eolqris, quæ adftringendi ac reprimendi fanguinis fluoris vi pollent. Verunreamen Sc alia re-
periuntür rubra aut rubro fucco prçdita,diffimilis fâcultatis. Hyperici, Afcyri, Rutæque hy-
pericoïdis fuccus,qui è folijs attritu exprimitur, fanguinis inftar rubet,fanguinem tamen lue
herbæ non fupprimunt, fed ecôntrà eumdem per menftrua pellunt. Agrifôlij vero, ex cuius
cortice Vifctim paràtur, frudus rubentes, non modo non adftringunt, fed per aluum valen-
ter deiedionem moliuntur.
Laduca fuccum præbet vulnerata diluto ladi fimilem, Sc quandoque lac promouet.
Effluit quoq; ex Tithymalis aliqua parte lçfis fuccus câdidus ladis inftar ; an proptereà Ti-
thymali aflumpti lac augebunt ? hoc certè nemo prudes affirmauerit. Tithymali liquidé calidi
ac ficci, purgado Sc ventriculü infigniter perturbàdo, ladis generationi ômnüio refiftüt.
Manat verô 8c ex Papaueris capitibus ladeus liquor: hic autem non purgans , nec lac
generans, fed Narcoticus 8c fomniferus.
N ec ergo Laduca proptereà ad ladis generationem facit, quôd ladi aliquatenus fimilem
fuccum continuât, fedpotiùs, quôd exceffumcalorisScûccitatis contemperet. Namca-
lidis ac natura ficcis bihofifque mulieribus ad ladis generationem potiffimiim conducit:
temperamento verô frigidis citiiis nocuerit.
Eufrafia herba oculis affumpta prodeft,8c videndi aciem intendit: huius facultatis fignatu-
ram in flore reperiri aiunt , qui varietate colorum, oculi colorem referat.Haud diffimrlis coloris
varieras in tricolore Viola, ilia nempe quæ plurima parte Candida ( nam in floris colore
diuerfitas ) reperitur, non tamen ad oculorum morbos à quoquam commendata.
Roris Solis herbæ fignatura fertur effe humor, qui ipfa mendie, Sc etiam ferais foliolis ad-
hærere comperitur: adeô enim tenax humoris hæc herbaapparet,vt etiam fub feruentiffimo
Solis ardore hune non dimittat : vnde Sc humidum quoque homini ingenitum ac naturale
conferuare ac augere poffe,infertur quidem,fed non rede.Nam quôd rore madida æftuante
Sc vigente Sole, non ex ipfius herbæ humoris tenace proprietate euenit, fed à loci natura, in
quo nafeitur, accedit : in mufeo etenim prôuenit, cui aqua fiibefL Cùm autem ex hac affi-
duè vapores efferantur, non modo huic exiguæ herbæ, fed 8c ipli mufeo humor adhæret :
eodem fiquidem tempore, quo rorem Ros Solis retinet, Sc mufeus humidus eft.
B ^ P rætcr