4 1 4 R- D O D O N A E I S T I R P I V M H 1S TO R IA E
aivmlofa j virentia, fubinde maculofa: non arbores,non muros, aut parietes afcendit,{èdln,
roudefixa répit : fructum etiam non gignit.
, Nigra Hederain Italia, Germania,Belgio, Gallia,circa parietes & arbores frequens el) ■
Candida in Gracia reperitur. Minor paflim in iiluis Si opacis locis gignitur. Hänc ferp®^
bus <n-atiffimam, &fub hac hibernis menlibus eos latitare, Matthiolus fcribit.
' pïores Hedera fub Autumnum produisit: baccæ poll hiemis folftitium perficiuntur.
Hederam Graed jwnw S i t i e s o r . Germani Qtp§ew>: Belgæ Ccpl : Hifpani T e d r a : .GalLti*.
re appellant. Occurrunt inter fpuria,& hæc eius nomina: '■
m h tx ip v 'iA è n ^ e ^ iM la s io v td lo v û a io v , id v 3 -n e tw > ,m p0'k> M u sm , âWwoç, Siluae mater.
Maiorem Theophraftus i?4<»' P p l Latine attollentem autaflurgentem Hederam dixc-
ris; Gazaexcelfam reddit; Plinius rigentem Hederam appellare videtur. Recentiores Hede.
ram arboream, quæ arbores completiitur; muralem verb fecunddm parietes nafcentem ap.
pellant.Sunt tarnen qui velint omnem affurgentem arboream cognominari.quibulcumqjj.
tandem ilia confcendens adhærcat; ad difterentiam nempealterius per humum repentis,
. Minor 'f f r t y t i o i , xloro; vocatur: Germanis ÂlCtJrt (£pllCSU:Dicitur & differens ta-
• menmultùmab Hedera terreftrifuperiùsdefcripta. Helicen fiue clauiculam Latinènuncupatam
hanc non pauci exiftimant,(bd Theophraftus ihiKy. ab ÿhyila xiosa difterre often,
dit ; tertiam enfin inter alTurgentes Helicen facit.
CeterumHedera,ytGalenusait,excontrariis compofîta eft facultatibus; habet enim
quiddam adftringentis fubftantiæ,terrenæ Si frigid* : habetque etiam nonnihil acris, quant
calidam effe velguftuscomprobatmecdeeft tertia;aqueam uamque fubftantiam quamdam
tépidam obtinet;certè il vindis fie. Siquidem dum arefcit,hæc prima exhaler nécelle eft:ma.
net quæ terrea eft & frigida Si adftringens, & ea quæcalida ac acris.
Viridis autem, folds eius in vino decoftis, vlcera grandia conglutinat, qùæquc malisna
funt,ad fanitatem reducit; turn igné facias exulcerationes cicatrice includit. Porrô cum ace.
co cocta folia lienofis profunt. Flores autem quodammodo validiores funt, vt ad læuotoa
redacti cum'cerato arn buftis conueiiiant.
Prætereà fuccus medicamentum eft errhinpn, capiti purgando idoneum;tum vetuftas
aurium fluxionés fanât: ad hæc vlcéra vetera,tum in auribus, tum in naribus. Porro fi acrior
appareat, aut rofaceo aut dulci oleo mifeetur.
Lacryma eius lendes interimit, pilis nudat: vfque adeb calidæ poteftatis, vt obfcurè adu-
rat. Eft autem velut aqueus quidam liquor,ficut aliæ omnes laçrymæ. Hæc Galenus.
Eadem ferè Diofcorides,léd tarnen Si paulô plura habet. Nam Si acinos,ait, quinque tri-
tos,& eu rofitceo in malicorio calfaâos,& in oppofitam aurem inftillatos,dentium mitigate
dolores : denigrare item corymbos capillos, mouere mentes tritos ac fubditos: epotos veto,
tum Si horum fuccum, imbecillitatem parère^ Si mentem perturbare, fi largiüs fumantur,
Noftraætate rariffimusHederævfus,nifi foliorum, quævlcufculism cruribus, autaliis
corporis partibus procuratis (fontanellas vocant) imponuntur. Humores enfin & ichoresad
eas partes alliciunt : inflammationes verb ab iifdem arcent,recentcr quidem decerptaiion-
dumque reficcata.Sunt etiam,qui corymbos ad ciendam vrinam efficaces afférant ; & calcu-
lotis ac nephriticis ea propter exhibeaiit."
De Vite vinifera. C ap . x x v l .
H is quæ adminiculis egent, pedamentis fulciuntur,neque perfeconfiftunt, anmitnC-
rari Vitis vinifera poteft: Pertieis & pergulis fuftinetur, horumque fubfidio latè
diuagatur, Si in altum feandit : Vlmis Si Opulis fociatur : alias item arbores ampleffitur,
alioqui humi proftrata iacet.
Vitium autem quæ vinum proferunt, hæ quidem cultiuæ : alia filüeftriseft. Cultmarum
complures maiores, minor verb Si paruula etiam quædam eft.
Maiorum caudices fiue trunci fubinde craffifunt,multiplicieoqirimofb cortice conue-
ftiuntur;abhis ramiveluti brachia diffunduntur, cquibus fiirmentaS ipalmites articulati;
ex ipfis verb articulis folia Si capreoli,dependentesque vuæ compluribus acinis coaceruaKi
folia lata, fubrotunda, incifa, quinquangularia, capreoli tenues Si intorti, quibus fe vieillis
inneblit, Si veluti manibus adminicula compleâitur apprehenditque: vuæ colore Si inagai-
tudine, tum Si aliis conditionibus difterunt.
Candidi aut fului vnius vuæ acini funt : alterius Si externo folliculo, Si interiore carne ac
fuçco,faturatoruborenigricant:tertiæcæruleoautfubrubentearridét colore,carne tarnen &
fuceo veluti primæ. Vinum præbent hæ vuæ candidum mox prælo fubditæ ; rubeiis verô,»
cum folliculis calcatç relinquantur;cum quibus fi diutiùs pennanferint,color etiä intend®*
; Migruffl.
Vitis vinifera. Nigrum ac obteurerubenstecundae vinum proferunqfed
candidu'm ac fuluum priores vuee.
Vuarum item nonnull* maiores, magnisque
acinisconftant: ali* minoribus. Acini quibuf.
dam.frequentiores: rariores aliis. Vinaceum vni-
cum nonnullarum acini ferunt: plura verb alia-
rum. Vinumquardam aufteriusdant, nonnull^
dulcius. Quarumdam inueteratum melius,non
paucarum hornum vinum praftantius.
Minor fiue parua Vitis omnibus partibus mi-.
no reft, folia ei minora ac rotundiora: vu* exi-
gu*, parui acjni,colore nigri, rariffime albidi aut
fuluij fapore dulces, vinaceo fiue nucleo intends
minimo ac molli.
Silueftris Vitis caudicibus, ramis, articulatis
farmentis, foliis, clauiculis cultiuam refert, ted
vuaeius non perficitur , immatura Si auitera
permanens.
Aptum, inquit Florentinus , vitibus tblum
omnis eft terra nigra, non valde denfa, neque
glunnofa, humiditatem habens . Refert tamen,
L, Columella ait, cuius generis ,aut quo habitu
vitem pro regionis ftatu colere centeas.
Pingui Si vberi agro prudens dabit agricola
gracilem vitem, nec natura nimis foecundam:
-macro feracem, terr* denf* vehementem,mul-
taque materia frondentem-.refoluto & lato iolo,
rari farmenti: humido tciet non rebte mandari
fruftusteneri Vitem, Siamplioris acini, fedcal-
lofi, angufti, frequentifque vinacei: ficco rede
diuert* quoque natur*.
Negabat, idem ait L.Columella patruus, ftercus Vitibus ingerendum;meliorem cenfe-
int etle materiam vindemfis exuberandis,congeftitiam Si adueclam humum.
T Caloporro calido Vitis hetatur: sftuofiffimum tamen non defiderat,fngidum verb ac
glaciale non fuftinet: in calidis idcirco regionibus vber eft potentis vini prouentus: in frigi-
Jioribus tenuius eft&'oAfjotp.oej^acexiguamaquamadmittens, vel etiam omnino a/uiSv-
E,,,quale eft quod Louanij & alibi apud Brabantos,tura quod Si apud Bohemos ac Saxones,.
pccircahorum fines nafeitur.
Validiores fiquidem Si potentiores vuas Sol effieffifed Si dulciores,fi multum calefeceris:
Ivtin Geoponicis Quintilij affirmant, qui&Lunam ad maturitatem, ad dulcedinem verb
poftescon'ferreaiunt. . .
Putandas Vites,antequam furculus progerminet,Columella: Februario mente,Palladius
(ait, ft ferius putetur, lachrymans alimentum perdit.
Vindemiare Oclobri menfe commodiffimum.
Ablaqueare autem Vitis,fiquando expedit, Autumno vtiliffimumcenfeturiptiusquam
prigora inuadant.
Vitis autem Gratis dfmiXo; o«o(poe<i?,id eft,vinifera Vitis, ac d/amhoi; itftegp5,hoc eft, man-1
Ifuefa&a fiue cultiua Vitis appellatur:&bivotpoepc quidem, ad differentiam vtriufque Bryoni*
lacTami,qu* Sidfontet appellantur.
Vitis autem ex eo, quod inuitatur ad vuas pariendas, auclore Varrone dicitur.
Minor fiue parua Vicis, ld*a modb cognominatur,de qua Theophraftus lib. 111. Nafci-
|tur,inquit, Vitis ea parte Id*, quam vocant Phalacras, fruticofa eft, virgulis paruis Si ramis
Icubitalibus p*ne exporrigitur, quibus acini laterales nigri adh*rent,magnitudine fab*, dul-
jccSjquijijap^Jjj -n, id eft, vinaceis fimile quid continent.
1 Plininshanc Alexandriam lib.xn 11. capite in . facit,iifdem quibus Theophraftus ver-
Ibisipfam deferibens: Diofcorides filueftris Vitis altera ftatuitfpeciem. Nosmaluimus inter
Icultiuasretinete. In Officinis huiusexigui paffi acini,paffularu de Corintho nomine veneut.
T. Silueftris Vitis dumAo; M a Gracis, Latinis verb etiam Labrulca dicitur, vt apud Virgi-
pani in Bucolicis:
i
Mi
1 1
Silmßris raris fparftt Labrujca racemes.
m 4 Ad
ifili