fto ad tertiam parcem redudo, defrutum ad dimidiattf. Sirarum,inquit lib.xni i . cap.xVUi
quodalijHw»nol1:rifaPlm appellant, ingenij non natura: opus, mufto ad tertiam pattem
menfure decode: quodvbi fadum ad dimidium, defrutum vocamus,
Palladius his Caranum adiicit.quocfait fieri cum tertia perdita, dus partes remanfetinL
Leontius in Geoponicis hepfema ex mufti partibus octo ,& vim centum, ad tertiasdc. I
codis conficiendum refert. ,
Galenustamen^n^tfsjefle muftum plurimumdecodumteftatur; recentioreshepfemi |
fiue lapam, vinum codum appellant. . q
Vim fapa habet calfaciendi, nontamen asque vt vinum ; hoc autem craffior eft, mi. I
nus facile diftribuicur,tardiufque per vrinas defcendic,per vencrem vero fubinde ciciiis, nam I
hunc modice fubducit. ^
Nutrit autem valenter, & corpus cito implet j in ventriculo tamen propter craffitiem ali.
quantifper hatret.ac ipcinori autheni minus idonea: concoquic etiam fapa crudos humor«,
pedori ac pulmoni inhaerentes, eorumque citampurgatiopem procurat. TuifiidcircoK
refpirandi difficultatiauxiliatur. Galenuslibro m . Denied, lecundum loca,fapaaunum I
etiamdoloresleniritradit.
Refert veto non parum, ex cuiufmodi mufto fapa confeda fuerit. Nam exoptimiafl
generofi uni mufto haud dubio preftantior eft, atque ad omnia fupraferipta efficacior: a
tenuis verb ac oligophpri vini mufto,imbecillior& minus efficax.
Belgij 3c prefertim Zelandiat oenopola: ex fapa & vino vtrifque Hifpanienfibus certa pro.
portione permixtis vinum componunc milcellaneum, quod pro Cretico, vulgo Majuatico
nuncupato, fubftituunt ac venum exponunt.
Pliuiusfapaminadulterium mellisexcogitatamaitlib. x in i.cap.rx.
De Vino. C ap, x xx i .
V v a r v m fuccus, quern diximus recenter expreffum, ac muftum nominari,
vbi fordes fieculentaque refederint, lamque purus nitidufque apparuerit, pJpo'c Guccis, I
Latinis vinum appellatur; Sc quidem proprie. Nam alij quidam fucciacliquores, vrimalo.l
rum punicorum,cotoneorum, pyrorum, mefpilorum, lorborumve, vel qui aliunde veilin' I
exhordeoac frugibusconfiunt, haudquaquam fimpliciter, fed addito nomine eius ex quo ]
conficiuntur vina dicuntur. Ira vinum Rhoites ex punicorum malorum acihis expedite,
Cydbnites ex malis cotoneis, Apyites ex pyris; oli’os x«37«>?'fiue vinum hordeaceum, quod I
& zythum, ex hordeo compofitum. Cognomina tamen Sc alia quaidam, Sc quidem a Sir-1
pibus in iis maceratis vina accepere, qua: ex Vite tamen vina funt; vt abfynthites, myriinites, I
hyifopites; faditia autem hsec dicuntur.
Proprie veto acfimpliciter vinum appellatur, quod ex Vitis vuis expreffum eft,acnullius I
alterius mifturam admifit.
Eft autem huiufmodi vini iion vna natura, non vna fibi fimilis facultas,aut potentia-, vfr
rum differences quamplurima:. Eftfiquidem ipforum ynain guftatu differentia,alterainco-1
lore, tertia ad confiftentiam fiue vini fubftantiam refertur, quarta in virtute ac potentiafita, j
eft. Addit Galenus earn,quae in odore reperitur,qua: vini virtutein ac potentiam cofequitur; 1
Accedere poteft 3c ea, quae aetatem refpicit; xtate fiquidem Sc calidiora fiiacriora vina I
redduntur, atque vna Sc colorem faepe, Sc fubftantiam, Sc odorem mutant.
Guftatu autem quaedam dulciavina liint,aliaauftera, acerba nonnulla, pleraqueetiam
fatis acria: nec defunt media, vel ad vnam vel ad aliam qualitatem inclinantia.
Colore verb aut albidum vinum,aut flauum, aut rubrum, aut laturato rubore nigricans,
quodnigrum appellatur, aut medio aliquo inter hare colore.
At confiftentia quodda omnino tenueialiud craffum,pingue: intermedia quoq; no pan»
Virtute hoc quidem potens,illud infirmum eft: aquofum iftud Sc oA/j/^poepmUminatufi
illud verb vinofum. funt Sc inter haec medio fe modo habentia complurima.
Ineft. autem omnivino quantumcumque debili, vinofa quaedam fubftantia tenuis at
calida: funt Sc aquofe partes, ac nonnulla: quoque terreft.res. Neque enim fimilarium pan
uum vinum eft, fed, vti Galenus lib. i h i . Defimplic. medic, facult.teftatur, exdiutruswj
cultate partibus confiftit.;
Ex varia harum fubftantiarum inter fe mixtura ac proportione, diuerfae ac differentes **•
ni pfoueniunt facilitates.,, ah' jG'a V , . ,
Optimum autem eftac generofiffunum, in quo calida ac vinofa: plurimiim fuperanct(‘
nuiffimum verb, inqubaqueacnimium redundant.
Terreftris fubftantia copiofior permifta vinum redditaufterum , veluti cruda acerbu®;
fubfidet terreftris fubftantia,temporifque fpario fecreta deorfumfertur, fitquélpfa vini fiex.’
blon tamen femper intégréfècernitur, remanente in ipfo vino huius fubftantia: & fapore, Sc
aliis qualitadbus. ^
Caliditatem autem'omne vinum partim à propria Vitis naturaf:ac ingenitocalido habet:
artiffl à Sole accepit.Nam non modb vuas,ftd Sc reliquos frudlus maturanS duplex, vt Ga-
r jenusquoq; teftatur, caliditas eft. Vna propria cuique naturalis, altera à Sole.aéquifita^quæ û
Liicubijin vuis certè matufandis manifeftè cognofcitur,percipiturque,& maxinaè reqmritür.
‘ A Sole fiquidem calot procédons, vuas vuæque fuecum percoquens,ad màturitàtempo-
tiflimtîfri pferducit.ingehitum naturalem^ue vini calorem ëxcita'hs atque intèodens, qui Ce*
cùs& ctudarum Sc aquofarum partium copia ita obruiturjVt confopitus SC nullüs propeino-
.■dum appareat. ■' '
phfi enim proprib ac ingenito calore calidu-m vinüm effet:, vr Solls ita ëxcdqüi'vua nori
IpoffetjVtcalidum reddereturviaumjpori minùsquàm limita alia’tbta natura"frigida jquæ
'tametiî'viialoreque Sblis'&: perficiantiar..& matHrenturqiugehitam tamefimarlifaih non
[amitniht!'VelutfMandragoræ,Solàni,'Gicutæ,Pàpaueris, ahorum^ùe-'iiWifiàtej&ifruclus
:ÿ£fucciautfèmina,quxfi;igidam fuam qualitatem etiam perfeâa ac maturàretinentf ; P*
L Quandoquidem igitur Sohscaloreplurimapartéad proprium fîbicdlorem Vinum per-
Lducitjar, huius alité fièrubr ac vis omnibus te rri regjonibüs aut IbbiS-'haudiquaquaiifi' æqualis,-
[ideireb pro regionû loçormhq; diuerficarejvina haud parû'difficultât'é‘differe‘ntiégi|hunturi-
[ In càlidis regionibûs ac Soli exfiofitis locisgë^nerôfiusnàfcicür^îfifri^idioribus vérb pro-
suinciiSj&iadSeptëmtrionespatentibustraûibus, crudius ac imbecillitÂprouehité ‘ 1 j:
fi Æftas feruidiot génetofius vinum efficit, remiffior aut llumidior:rfiinùs mâtrftiim epriie-*
[dit, facit tamen non modo creli Sölisque cohditiöaddifferenfe's'ViniqualifateSJfe'd&ipfe'
matalisfoligenius plurimü Sc eo confettitum &• Vitis vüârumqj pfopriâ béibgêiïftâ fàculéaf.;
J Terrç ûquidé fpecié ac fapor Sc aliæ vini qualitates,vt Sc Diophanesteftatur,éôhfeqùûfûr.-
[. Proviiaru verb diuerfitate,vini alium non modb colorem,fed Sc guftüm effeÿnbriffimtim.
I Eli autem vinum, Galeno auâbre, exfecundoordineexcalfaciëntiumJ fèd‘qlàbSd:dmôi*
[dum vêtus, ex tertio;, nan um verb éx primo, qusede medio intet pbtentiflîmà ;‘3d‘aqiiofifIi-
[oea vericatem præcipuè obtinenc. Nam vinofiffima& p'otentiffuna etiamnum horhayfidpe-;
[numéro fecundo ordine excalfaciunt. tenuiffima verb ac aquofifllmà V thinètfl vefera,pri-
fmum ordinem fubinde non excedunt.
!• Caliditativerb proportione refpbndet (inquit Galenus inlibiBe'finip;mbd:)-ïïccicas.
linlibrisautem De lauitate tiienda, Vinum non modo excalfacere, fëd Sc hiimeftare corpus ’
rnoftrumreferc,acquidquidimmodicèficcatum,idhume£tareacnutrire. ■ •
f Vericatem autem vtraque fententia habet. .
i ‘ Ali* enim vini func,vt medicamentum; aliæ vt alimentum, facultfites, Qubd Galenus iri
{lib.in.Dpalimentorum faculcatibus,apercéoftendit,afferens eàs vini vires,quas-Hippocra-
[tesin lib. Deratione vidbus referc, àuy açrgpçïïf id èftf non vt
[alimenti,ifed magis vt medifcamenti effeVtienim medicamentum,'éüidenterâcrnanifeftb
ivmum reficcat; præfcrtim foris adbibitum: vbicùm nulla eius inàlendoaut nurriendo cor-
[pore (entitur facultas, ficcitas eUidentiüs ac manifeftius appafet ac peteipirur.
I Vlceri quatenus viens optimum medicamentum vinum eft: vlcéris verb,qua viens eft,fa-
[natio,mediocris eft reliccacio, auftore Galeno Methodi lib. quarto. ,
l : Hippocrates quoq; vioera madefacere quçcumqueeafuerint,nifi vino non oporcere, feriÿtum
reliquit. Nam ficcum,Galenus addit, fano vicinius eft: hùmidum verb non fano.
b Quôdautem potenfia fiue faculcate vinum quidem ficcum, non autem lKpj.eia,fiue aétu, <
manitëftum. Nam a&u quidem bumidum liquidumque vinum eft',ac frigidum qùoque; fi-
,tim ea de cauffa etiam fedacN,quç frigidi humidique appetétia. Atque hae ipfà aâuali ( y c fie
poquamur),humiditate non medicamentum., fed alimentum, fi quan^k) aflumitur, exiftit.
[Kuttitenim,ac fanguinis copiant humiditate fuaadauget, adauctoqu^limento corpus bu-
meftat; nifi fortafîis vêtus, potens admodum ; iamque præ vetuftate âcrefafhim ; talé fiqui-
dem non modb excalefacit, verùm etiam corpus excenuac acque reticcar ; vtpote non ali-
|ioenti, fed ad medicamentinaturamaccedens. J ' 1
I Quodvero vetuftate nec acre nec raedicamencofum faftum eft,nutrit,hume£lat,confe-
aens videlicet ad alien en ti fanguinifque copiam;ampliùs nempe actuali fua humidicate alen-
po,nutriendo,fouendoque corpore humeclans.quàm potentia reficcare valeat. -
I Genuinum autem ac nacuralem calorem vinum refocillat,ventriculo prodeft, tumad ci-
Ibi appetentiam inuiLat,concoctioncm ciborum promöuer, alimentuniq; per corporismem-
jpn deducit, robur molemque corporis adaugec, pituitam extenuat, biliofos ac lerofos humores