De Hyofcyamo.
Hyofcyamus niger.
C a p . x x i . :‘-
H y o f c y a m u s lu teu s .
Hy o s G y a M I tres veteribus furit, niger, luteus, Si albus:'pofteriorætàs Peruuianum
quartum adinuenit.
NigerHyofcyamus folia promit àmpla, Ionga.lata, candicantia, mollia, Ianuginofa,hci-
niata ßcmarginibus conèifa :caulescraflî funt, cubitoaltiores, ramofi; quos dores continua
ferie digefti conijeftiunc,pacentibus calathis figura afïïmiles;colore fecundüm margines fub-
luteo, difcurrentibus vnà purpurafcentibus aliquot yenis; in medio verb ex obfcuriore purpura
nigricantes : calyces fuccedunt rotundi, oblongi, cralTÎ, ventrïcofi, fiiperius aculeaci ac
operculatijinquibus fèminahaudita magna,colore fordentia: radix crafla,prolixa, albicans,
iu alterum viuax antrum, quoadufque videlicet lernen perfecerit. Grauis odoris ac ingrati
tota ftirps'eft, caput aggrauans, Si lomnolentiam inducens.
Secus yias vbique terègigniturin fabulofis, & locishaud cultis.
Lutei Hyofcyami çaulis limplicior,folia indiuifà , minora, lata tapaen Si oblonga,SoIani
lethalis majora, candidiora,ac molltora: flores in çauliculorum faftigijsinconditi,luteopal*
lèntes colore,aliquanto minores quàm nigri; vafcula ferèfimilia, ftd minora ,teneriora&
fpinis carehtia: fernen pallidius, fufllauum, vt Irionis pufillum. 5
Candidus Hyofcyamus candidiflTimismolliffimifquefoliJs exit,lanuginofis videlicet,non-
nihil quoque çircumrofis acfinuaris,fed minus,ac mint ri trias quàm pruni, fiue nfm : cauli-
culi bréuiores finit. flofculi fècundüm cauliculos candidi,minores: calyces lames,fraud qtia-
quanïlpinofi : fernen candidius. ^
Duo lii pofteriores Hyofcyami rari funt, nec alibi in Belgio quàm in hortis, Si quideiu
non frequenter reperiuntur. Candidum tarnen maritima rudera afperanonrarô pnebent,
pracfercim vbi Rhodanus in Natbonenfi Gallia mari induit.
Æftiuis menfibus Si non raro in mulcu Autumnum omnes florcnrilcme intereà perficicur*
' Graeci vocno'a/^ii : Latini Apollinarem Si Fabam fuillam: Arabes, vt Plinius ait,Alteram
& Alpercatigenum vocant. AlijSjVeluti inter ipurias voces referturjc/ioo-jtva^ç fiue louis Fa-
ba,7nM\iiovya<faiMVTyi,àS'âii&fiov,Ù7rva)m})v ipf4g.n1;, i'&pgv J)diapè£for, à Pythagora Si alijsff
Äiar ; Zoroàfti Tyfctiy/ov aut vjifa'iiov : Latinis, vt Apuleius lcribit, Inlàna, Alterculum, Sjtn-
•••>’? . pho-
Hyofcyamus albus. phoniaca, Calycularis, Dentaria : Phrygibus Remenia
: Tufcis Fabulonid, dut, vt aliud exemplar
habet, Faba Lupina: Gâllis Bellintmtia ; Mat-
frjWt&ifàâb&Sÿ/SI thaeo SiluattcoDens caballmus, Milimandrum,
SjgJj __ Catfilago;lacoboà Manlijs Herbapinulaun Of-
WK ficinis lulquiamus: Italis Hyofquutmo : Hifpanis
yelenno, Meimendro : Germanis fSilftn haut /
S8tl(|amfn/ àîeuffelu tmgen : noftris ©ilfett trupt:
Gallis Han«ebane,ScÉndort»ie. Herculi aflcriptum
efle Hyofcyamum, Plinius ait.
Primus à floris higricante colore tA^gc, Si niger:
alter Si hinc luteus , tertius candidus, cum à Ho-
JÊM ^ rumytuni &foliorum totiufque herb*candore
S'odl ■fjlflf albicante colore dicitur.In léminibus colorum
difcrimennon adeômagnum eft. ,
In Plmianis codicibus candidus pro quarto,
luteus pro tertio defcribitur , errore manifefto:
huius tranflcriptoribus oacafionem præbuiffe po- 8
tuerunt antecedentia, acceflione luperfluorum
« S s rW r c r deprauata. Legitimam leclionem taleïn elfe eimÿUui
oportet, lib. xxv. cap. 1 ni. Plura eius .genèrài"l,'?"‘
vnumnigro fèmine, floribus pænèpurpureis,fpi-'?r*,,,,‘
nofum : vulgare autem eft fruticofius & altius
Papauere. Secundilèmen Irionis leinini fimile:
ambo.infaniam gignentig capitifque vertigines.
Tertium genus molle, lanuginofum ,&c.
■ Temperarriento autem omnis Hyofcyamus
omnibus fuis parciculis vehementer Si quarco
guident ordine refrigeranseft.foporirerus item.fic Ü*
dnlores omnes fedans ; aduerfus acres calidafque defluxiones oculorum aliarumque par- , t
Ëum proficitifanguinis eruptiones Si muliebria cpmpefcit profluuia.-ad teftium aliarumque
teartium inflanimationesiiqhihetur,
fProfuntfubindevelfola impoficafolia,quandoque eademcataplafmatis permilcentur.
jEft Si feminis folius nonnumquam vfus:additur vero Si antidotis dolorem fapientibusnadix '
Icommanfa aut in aceto decoifta dentium dolores finire poteft. Breuiter. Hyofcyamus fimi-
lem Opio ac Meconio Facultate m habet : imminet quoque Si ab ipfo, quod ab illis peric u-
lum. Teftatur Diofcorides, folia in olere fumpta mentis emotionem façere. Plinius etiam
ttolijsmente.m corrumpi ait, fi plura quàm quatuor bibantur.
i Mitiorautem habetur candidus,quemmedici,Diofcoridesinquit,recepêre;deinde luteus
; nigeryt deterrimus improbatur.
ï Galenus nigrum etiam infaniam acfoporem afferre affirmât:hujeque flauum fiue luteum.
Ptopinquam obtinere facultatem ; fugiendum vtrumque vt inutilem ac venenolum : can-
Bidum ad fanationes maxime idoneum elfe.
f OfficinçtarnenpaffimpharmacopoeoruminGermaniaquidemacBelgio,nigrovtuntur:
jluteoSc albovtplurimùm defideratis. y
De Hyafcyamo Veruuiano. « C a p . x x J i.
J I jhrvv 1 anvs Hyofcyamusaltioreftnonmodonigro,fed&luteo,cauleseiusadtrès
1 ~ ve) plures cubitos non rarô attolluntur, ramis nonnullis brachiati; qui folijs conueftiun-
■ tur litis,oblongis, acuminatis,maioribus quàm lutei Hyofcyami,Oxylapatlii ferè fimihbus,
1 edtamen latioribus,mollibus,dilute virentibus,tenuiterque lurfutis,quæ quandoque cauli
1 c Mhærent, vt ipfum quodammodè amplecti videantur : aliàs verô è pediculo non exiguo
ipromincnt, flores oblongioris formae,intus concaui, maiores patentiorefqy quàm Hyofcya-
^uutei,ambitu quinquanguläres, colore dilute purpurei,& ad marginem propemodum ally
antes; vafcula Si femina qualia lu teo : radix crafliufcula in multos ram ulos finditur.
t „ x America;, quam Occidentalcm Indiam voçant, prouincijs, inter quas regio Peru, eft,
1 . uropam primùm venit,vbi in hortis fatus féliciter adolefcit, vno anno ad abfolutionem
B«neniens.
l i l » .
■ f l i l l 1
feilINII 1, I l I 11
i f f !
H
HJ 11
P 4 Seritur