IrisbifloraLufitanica. o Iris minor*
rofque candidos. alios pallidos, nonnullos luteos,quofdam purpureos, in Exam ine fimpli-
ciqm fcriptum reliquit. .
Différant vero 1 rides, non modo fions colore,fod Sc ftirpis magnitudine:quædam ecenim
maiores ac proceriores, alik humiliores ac minores fontlrides.
Folia maîoribus oblonga,eniîs aurgladij limilitudine: caules rotundi, tëretes, glabri, la-
ues, cubicaleSjVel alriores; in quorum iummo flores 7n*çcji?OwXQi, iîue alcerno orcbne politi,
terni,quaEemive,odorati.Confiant flores fenis potiffimùm foliolis,quorum triadeorfomre-
pànda arcus modo reflefibntur,alià tria forfom & contra fe mutuo curuantur. Color Candida:
per rotunl quidem florem candidus eft; luteæj luteüs ; cæruleæ flue, nigræ in faturataa-
rulea purpura nitet, pù?&nov flue Violæ nigræ colorem referens, purpureæ vero in cæruleo
purpureus, fed eius tamen qüæ Belgio vulgaris eft, non in omnibus foliolis, neque abomni
parte fimilis;furfom etenim reflexa,pallidiora font Sc colore dilutiore,præfortim vnius,cuius
hæc pallidiiïima Sc ad aquæ xuavtov colorem accedunt, deôrfom curuata iriferipre parte pal-
lenfouperiore vero pulcherrimum purpureæ flue nigræ Violæ dilutum colorem proximèex-
prim une, intermixtis interim lineis candi dis, quæ ab ipit) folij exortu ac veluti bafo, tuni&
ab ipfà,fiaua fimbria exorientia, gratam coloris mixturam 5c varietatem efficiüt. Oritur fimbria
ab ipfainferiorum fojiorumin fingulis floribus parte, qua calyci inhærent,5c inde fur-
fo m ad medium producitur,multis, tenuibus, breuibus,luteolis,rariflimè candidis,veluti pi*
lis concrete, humani fore fupercilij, aut Erucæ birfotæ fimilitudine. Præter fex autem ha,
quæ propriè folia, font 5c tria alia obIonga,angufta foliola,extrema fommaque parte bifida,
quæ fimbriam illam quodammodô contegunt: fobhisfingulaftamina. Radices Iridi fubia-
cent longæ,iolidæ, nodofæ, ac veluti geniculatæ, digitali aut ampliori craffitudine, fubinde
in plures propagines,ipfis ex lateribusadnafcentés diftributæ, Sc lumnaa terra hærentes.intus
candidæ: quibus adhuc rècentibus& nondum refîccatis,nonnihilineft feruentioris iâporis,
, ftui tamen non ftatim, fed paulô poft quam marifæ font, depreheriditur : tune ëtenim fauctr
5c linguæ radicem impetens,igneæ qualitatis veftigium,ac 7ivççp'nç$\> ti, quodnon facile clui-
tur, ipfis imprimit: ficcæ vero' gratiore font odore,& qualitate guftabili minus acri-
Ivlinoriï
îviinores Iridés, foliis s flôribus Siradicibus aliislimilesj fod folia tantrïm dodranta-
Ilia latiora tamen quàm Chamæiridis, aut Iridis minoris tenuifoliæ: flos eiufdem cum I aliarum forma, fed minor paulà ; colore vel è luteo lariguefeentè s vel cæruleô ; eoque
i une faturato , alias diluto. Poft florès filiquæ foccedunc craflæ, triangulares, in quibus I fernen fubluteum, rotundo oblongius, Oehro minus ;quod reficcaEumrugascontrahens
l'nigrefcit.g .
I Nafcitur Iris in Illyrico, Macedonia, Africa ; 5c iri cotnplurimis Europæ prouinciis. In
I Belgio,Purpurea quædani familiariffinja eft, & non modô in hortis, fed 5c quibufdam palu-
I ftribus loeis fpontè exit,præfertim cuius flores dilutiorem purpuram,S£aquæcyaneum colo-
f rem referunt : Candida horcenfis. tantum eft, veluti & Cærulea..
f Sunt & minores Irides Belgio hortenfes. LuteamapudHifpanosetiam in paluftribus. re-
[ periri accepimüs. ;>
Optima'Iris apud Illyricosprouenit,&: meliorquàmin Macedonia, non tamen parte
[, maritima, fed mediterraneà,magisque ad Septemtrionem lïta; vt Theophraftus ait .Plinius
I Illyricam reliquis quoque præfert, Sc quidem non in maritimis, led in paluftribus (exempta-
[lia, ferèfilueftribus, minus reètèhabent) Drylonis Sc Naronænatam : quam etiam Nican-
I der in Theriacis comroendat,ficferibens:,
ï'çjcy 3 ' ï)v tûpi'J.i bpvAon tyq oy6n; Id eft,
Iridem quam aluit Drylon dr Naronis ripa.
[ Sunt autem hi fluuij Ptolomæo in Dalmatia prouincia Illyrico vicina. Nicandri verb fcho-
[ Jiaftes, Drylonem fluuium elfe ait- Illyriorum&Narorum;quiIllyricos &C Liburnos fegre-
Igat; vbi Cadmus & Harmonia habitarunt,in ferpentes transfbrmatir
Diofcorides inter Illyriças Sc Macedonicas præftantiflimam Iridem efle ait, quæ radice
left denfa,minuta,frangi contumace, fobrutfo colore, multûm odôrata,guftu feruido, odore
|integro,non:fitum redolens, Sc fternutamenta, dum tunditur, mouens- i
f Proxima bonicate, Plinioauftore, Macedonicaeft, quæ ajiud Galenum lib.7. Æ/» : in
lacopo quodam Afclepiadis recipitur,cùm tamen in aliis compofitionibus Ulyricafcrè ad-
Imilceatur.
I Tertio loco Africana eft, quam Galenus lib. primo Deantidotis, nmlto inferiorem Illy.
Iricateftacur. Nam foinquit, conféras eam quæ ex magna Libya Romani copioftflîma ad-
r fertur, tantum ab Illyrica âjbeft,quantum mortuum corpusà viuo.
1' Quæ in frigidioribus reperiuntur regionibus,détériorés ac viribus infirmiorès font.Theo-
rpllraftus has Omnino abfque odote efle «dftiinauit. In Thracia, mquic, ceterifque frigidio-
I ribus locis, àc minus ciicliiræ idoneis,odore Iris penitus caret ; quod tamen non abfolutè ve-
[rumeft. Nam&Belgica Iris reiîccata, non omnino abfque odore eft; licet tamen odore
[quàm Italicâ inferior ; quæ hac ætate ih Germania Sc alibi,reliquis præfertur, Sc Florentina
lecignominatür.
f IridisfloresmenfeMaioprodeunt:fbha ferè femper virent:radices diuturnæ,vixvlla
|hiemisiniuria oftenduntur ;mfi fortaffisexternarum,quarumnimiohiemis rigore fubinde
E radices in Belgio intermoriuntur.
[ Eft tamen Sc inter Irides, Sc quidem maiores, quædam ex Lufitania Belgis aduena,non
Imodô Vtre, fed Sc Autumno florem producens,quam idcircô rectè Bifloram Clufius appel-
fiat, ac in Obferuationibus fois Hifpaniçis latè deforibit.
|‘ Iris GræcisTgaç appellatùr: Athenæus Sc Theophraftus '/sgiç legunt,quafi Confocratrixjquo
inomine etiam Latinis dicitur: nonnullis radix Marica, vel potidscadix Naronica,à Narone
» T n-C*rta <îüem Ppbma Sc copiofilfima,vt diximus,nafcitur. Item 8e»rioe,Cæleftis,ab areu
|cælefti,& ab eadem occafione $Kv/<ÿ!s-àç,admirabilis; Suv/agiviiaii enim arcum cæleftem Poë-
te ahquando vocant Nominatur Sc SïAotSd aut S a À - s - f purgans,03vpTeiT05. Phi-
junus Iridis flores id eft, Lupos vocari tradit, quod deorfom arcus modo curuata, la-
I tiiorum Lupi fpeciem quamdam reddant. Germani ©ilgm/ @c§U.'«£cl: Noftris HrfcDouct
• Gallis Flambe : Italis Giglio Sc Iride3 Iris nominatur.
[ , , ndisïpecies flore candidoolim inOfEcinis gignendicafo Græco i'eioçnuncupabatur:
j umani ibipteiirç / ®u([{ Ç8iotolil| : Noftn îDit üilV!} : û.tili Flambe blanche appellant.
I nrU-!i- re*i<îuis Pr*ferunt, S c odoratiorem eius radicem affirmant..
U . , Speeles, Iridis nomenclaturam retinet; plerifque tamen Lilialis, Sc in Apulia
L - 7 a> Francifcanæ familiæfratresAngelusPalea&BarptolomseusabVrbeVeterum
feSî UIJL; Giglio azurrOjSc Giglio celeßecHiCpwiFiliaCardenotGçcmamjUMW ©ilgtn/
f @cljU’atcl : Brabanti, ©(auU) 3Lffcfj oucc jee, Huius fpeciem, quæ
|. 'e düutiore, plerique filueftrem Iridem nominant, ad diftèrentiam candidæ, cum al-
X 5 terius