5 1 4 R. D O D O N A E I S T I RP IV 3V1 H 1S T O RI AE
quido oftendunt,que de Fabæforma Si magnitudine apud veteres fparfim reperiuntur,»
parum admodu automnino nihil cum Bmia.pra'icrum eiusfrudu,conueniunt. NamPjCj
quidé frudus rorûdus eft,& paruus,Bo>ne veto longus,latus,8i Fabæcomparatione magnjs I
Rotûndam aucem effe Fabam , multorum rotundorum Si fruduum Si aliorum ad eaml
collationes oftendunt .Theophraftus Terebinthi fernen magnitudine Fabæ effe fcribinfj
militer & Loti rotundum frudum,quem Diofcorides Pipere maiorem facit : Tili* iteJ
frudumjSiacinos Vitis Idxæ(paffulas Cotinthiacas nominant) quod Hederæ acinisfitniy
etiam perhibet : Taxidenique frudum Faba minorera affirmât. Diofcor. Xyridis rotub.1
dum (emen Fabæ fimile afferit. Plinius Tithymali Paralij frudtum, magnitudine Fabæ ellij
ait. Galenusiib. xi. De lira plie, medicament, facul. Onifcosquifub hydriis nal'cunturjeciaJ
met/vû’ hoceft,Fabas appellari refert : quod vbifefein globum conuoluerint,efculentisFaJ
bis funt perflmiles.Libro veto De aliment.facul.çap.de Aphace 8i Vicia,Horum feminum
inquit,'figura non eft rotunda, veluti Fabarum. Cornelius Celfus,acrochordones thymos]
epinydtidas, rotunda Si exigua tubercula Fabis fimilia facit.
Q_uæ omnes fimilitudines & çomparationes, non foliîm Fabæ rotunditatem, fed & pJr.l
uameam effe,e.uidenter commonftrant. Omnia enim ipfis comparata non folùm rotunda,I
fed Si exigua quoque funt.
Paruitatem porro earum præter ilia Si hoc fimiliter confirmât, quod Diofcorides Ægy.l
ptiam Fabam, vulgarem Græcorum magnitudine fuperare tradat: quæ tarnen Si ipfaparual
eft, Bomaque longe minor.Pendet enim ÆgyptiaFaba,auctore Galeno lib.De ponderibusj
femiobolum tantiim: Borna verb femidrachmam (vti fcripllmus) id elt,obolos intègres tics,I
fæpè complet. Idem ollendunt, quæ apud veteres nonnullis logis reperiuntur Si alia, vcludl
apud Galenum 8i alios eius ætatis feriptores, huiufcemodi capituli aïicuius titulus: Si calcu-|
lus aut Faba aut confimile quidpiam in auditorium meatum illapfum fuerit.Item quodLu.l
cianus in àtol/m Mycillum adducac obiieientem gallo quèd Fabas fublegiffet : ac in Icarô-I
■ menippo formicam fingat Fabæ tunicam apportantem, Si alia fimilia paffim occurrentkl
ficuti Si quod Ariftoteleslibro De animalium hiftoriâfexto,pullorum gallinaceommoai-l
los,decimo ab incubitu die, Fabis maiores eflè feribit, qui tarnen in exclufis non admoduml
magni funt: Decimo iamdie, inquit,pullustotus perfpicuus eft, Simembraomniapatenta]
caput grandius toto corpore eft :oculicapitegrandiores hærent,quippe qui Fabis maiorcsl
per id tempus emineant.
Ex quibus omnibus euidentiffimum manifeftiffimumque,veras Fabas rotundas ac paruasl
elTejmultoque ipfis Bomis minores,quæ omnibus iis quæ Fabis comparantur,longé funcuia-l
iores,8i ea de cauffa a Fabis differentes. Vt interim prætereamus,Fabam fubftantiam habe-|
re,vti Galenus ait,raram Si laxam, Bomaro verb reficcatam cornu modo folidam.iam &F1-I
bam,eodem audore,minus âlere quàm ciceres, B«nam autem Ciceribus gratiorem, aeali-|
mentum corpori humano copiofius præftare; Si fi quæ alia funt eiufmodi argumenta, quai
Fabarum Si Bomarum diffimilitudinem aliquo modo oftendunt.
Borna igitur non Faba, fed omnino alterius nominis legumen. Ciim autem apud veteres*
nullum ahudreperiaturquod Boinæ fimiliuseffequeat,quamFafelus,Boinam eamdemaimj
Fafelo effeconfequi videtur : quem Græcorum complurimi çaojiÀo», Diofcorides fadMM
SimeonSethij (pàtmuAov nominauit.
Habet enim in primis Borna frudum Dolichis forma fimilem, at maiorem quæ maiorl
eft, cuiufmodi Faleli elle Dolichus innuit, diminutiua voce-, à fimilitudine FafèliçtpacrkAoç,j
nuncupates.
Iam Si Boina alta proceraque eft, qualem Falëlum elfe Columella teftatur lib.x.
Et grauis at tnflici conjurgit longa F a f e lu s .
Vulgarem item olim per Italiam fuifle Fafelum,ex libris Columellæ,Palladij,Virgilij n8,l
tiflimumeft, fationis enim eius Si tempus Si modusin hisdocetur: Boina verb hacætateoji
bil familiarius.
His accedit, qubd minoris Boinæ frudus, Sparti fruticis flue Spartij lobum magiiiw^®I
ac forma, Si non rarb colore, proximè referatiat Spartij Aoëaç<»azre/J
Diofcorides tradit, id eft, lobos veluti Phafiolos.
Si enim minores Boinæ Phafiolifiue Piiaiclifunt, vtfitis exdiclis apparet, maioresIB
næhaud alterius generiseffe poffunt. cauleliquidem ,fpliis , floribus,iiliquis, acnot.iB>|
fummo frudus nigra, minores referunt, Si fola quantitate maiore ab ipfis différant.
Phafioli autem, quibus Sparti fruticis lobi à Diofcoride fünftes perhibentur, iidena lu®I
cum Phafelis, à Galeno in lib.De aliment.facult. appellatis. Differentem etenim <pacfoAi»' t
Smilace hortenû, qui alias JoA/^oç,Diofcorides facit : tertium autem fimilis nomenclaw^l
1 menj nufquam deferiptum repcritur,quam ob rationem, quadrifyllabus «fiWoAotperia-
J^ecunda fyllaba, d trifyllabo tpaariAa per difterre nequit.
^Facere verb Si hue p,oteft,quod Galenus lib j . De alimentorum facult,inter ea femlna,quf
a eoufque dum radices egerint macerata eduntur, Phafelos quoque numeret: Si no- lac state vulgares Fabx fiue Bomse, in aqua etiam maceratx edantur; & quidom a reli-
^(ismontis Athou, vc Bellonius Smgularium lib.primo cap. x xx vm . SixLvm. refert.
“uos verifiable hanc confuetudinem a veteribus retinuifle, fic vt 8i hinc colligendum vi-
feur.olim Phafelos didos fuiffe, quas noftra xtas perperam Fabas ,Germani Bomas vo-'
*ant. Semina autem quas in aqua macerata eduntur, reference Galeno func, Focnogrcci,
frliafelis Emilias Si Lupini. Horum aucem nullum cum Boma conuenire poteft,excepto folo
fhafelojqaa fteCaufla 8i Boinam.Phafelum effe fatis manifefteconfequicun
I lam Si Simeon Zethi maiorem Boinani fatis manifefte etiam fub. <faaouA.au nomine (ita
■ nim®aojfAoi'VOCat) propofuiffevidecur: duosrefereiis, vnum rubentem,alterumalbidum,
luales vtique maiores Boinas lunt.
[ Reperiuhturpoftrembin-Bomafacultates eae, quasipaoiaAoiDiofcorides tribuit: nam re-
SensBoinanondumqiie matura efitaca, Si inflationem paric, Si tarn asgre difficulterque con-
bquitur j vt fepe vnaoum excrementis alui, non permutata defeendat, aluum quoqj com-
'ouet ac non rarb cityqux Diofcorides Phafiolo tribuit: Phafioli, inquit, intlanc, flatus
'aouentj tegre concoquuntur, virides cibo aluum emolliunt,ad vomitiones autem idonei.
f Qua omnia paricer ae fimul tam manifefte innuunt, oftendunt atque demonftrant,Boi-
^amfjermanicedidam,veterumGrqcorum Si Latinorum <faa>lAofjacDiofcoridis qaaloAor
!ffe vtdubicandi nullus locus fupereffe videatur: nihil enim de Phafelo alicubi occurrit,
^od non cum Boina cbnueniat.
lEft autem Boina,fine Phafelus,quodad facultates eius attinet.inalimetorum numero non
bflreoio loco, arida, vt cetera legumina,decodaSiin cibis affumpta: nam recens quidem
Kjj & flatus, veluti modb feripfimus, gignit. At reficcata 6i arida,probeque deinde coda,
Linusaut parum admodumllaculentaeft,corpori alftnentummediocre,8iillud medio-
fcriterconfert: defcendicautem cum putaminibus quidem,net omnino facile,nec omnino
'arde;abfquehis.aucem aluum conftringit, Si potentius quidem, qua? rubra eft.
1 Farina Boinarum, cataplafmacis preiertim reficcantibus , deficiente Fabarum, eius loco
lacmte admifeetur, 8i non inutiliter quidem . Sicuti enim temperies eius parum a medio
■ ecefTic, ita ad mulcavtilis eft .Xaliafiquidem medicamenta, audore Galeno, multis aliis
Ufcentur, ecu materix quxdam. Abftergendi aucem facultatem Fabaceas farinx, Boina-
51m non habet.
Galenus lib. 1. De aliment.facult. Phafelus,ait,medium qu odammodb locum obtinet in-
Weaqux fuecum bonum Si prauum generant: interconcodu facilia'&difficilia, tarde Si
*eleriter tranfeuncia, flatulenta Si flatus expertia, parum Simultum nutrientia. Nullam
aim aftedrieem habec qualitateminftarquorumdam, qua acres, auc aufteros,autacerbos,
jiutfalfos,autamaros,auc dulceshabentfapores. 1 *
De Balia fiue Fafelo minore. C a p . i i .
Minor Boina caule, foliis,flbribus,acfiliquis,maiori fimilis eft, fingulis tamen mino*
ribus,8i foliis pluribus, multoque crebrioribus) ex quorum alis flores in fingulis paruis
fediculis, vt plurimum feni,fpicatim digefti prodeunt,quos totidem fere fuccedunt filiqux,
forofiores minorefque quam alcerius: frudus quoque minor eft, vertim non omnino latus
pequecompreffuSjfcd teretis quodammodo figurx, acin rotunditate oblongus; colore alias
Siibalbicans aut fubflauus, alias niger, qui 8i vmbilicum fuperiore parte paruum ac nigrum
pabet. Putamen huius duriufculum quoque eft, interior autem medulla miqusdenfa aut
Para, fed rarior 8i laxior. Fcecundum admodum legumen, quod maiorem Bomam non fo-
liim multitudine foliorum, fed Si florum filiquarumque numero fuperat.
I Seritur in agris, Sifrequentius apud Zelandos,equorum iumeutorumque pabulo. Medium
quoddam genus eft,inter maiorem,ac filueftrem rotundam Boinam; maioribus fiqui-
i ' l|1i minor Si rotuadiorj filueftribus verb maior ac longior.
FBrabanti vnacum Flandris,Hollandis,Zelandis,ac aliis finitimis vulgofbcertSBoonfii/lioc
B liBanam equinam,8i Clcpn SoouiieniS/id eft, paruas Boinas,appellant; plerique etiam 2 cciw
i^i^auiifiens/ fiue Zelandicas Boinas.
T Eft verb hxc Boina, 8i Phafelus fiue Phafiolus quidam,8i potiflimum ille, quem Diofco-
jFJdes videtur folum nouifle; file cerce, cum cuius frudu Sparti lobum comparauit, qui
| r lc frudui 8i forma Si maenitudine tam fimilis eft, vt fublaco eo, quo ftirpiadhxret ac
“ adnafei