4 2 0 R. D O D O N A E 1 S T I R P I V M H 1S TO R- IA E
mores pervrinam educit, fudores promouet, fanguinem ingenerat puriorem, bonum I
poliscolorem efficit,ac prauuminmeliorem commutât. Ex morbo emaciatis, & quibUs I
corpus refici opus eft (modo nonfebricitent ,Gal.vii.;Mcthod.)conducit, vires omnium
maximè ac celeriter réparai, hilaritatem ac lætitiam confert: metus, curas, ac folicitudines
trifticiamque depellit : voluptates paru ,fomnum clementer conciliât.
Atque hæc quidem, moderatum vmi confcquuntur vfum. .
Immodjcaverô vini potatio, contraria omnia plané adfert. Temulenti animo turbantùr
defipiuntj.grauiorique fo'mno premuntur,acdeinde apoplexi, articulorum doloribus,vc|- I
orrinino aliis grauiflimis drcumueniuntur malis: cerebro, iocinore,pulmone aût alio aliqug I
ex internis vifceribus, largioris vini frequentiore potatione vitiatis.
Àuxilio prxtereà vinum eft contra Cicutam aflumptam,aut Coriandrum recens,Meco.
nium>Acbnfta,Fungos,aliaquefrigidaperniciofa;tum & aduerfus ferpentemmorfus,o®.
auumque,i£tus,quæ refrigprando nocenc ac necanc.
Fiacit quo,que vinum addiuturnas præcordiorum «^iftentiones, inflation«,.cachexiam,
bydropifin,omnefque generaliter frigidiores ventriculi, iocinoris, lienis,ac etiam vteri
affectais. . . . . . -V . •
Ceterùni vinum colore ac fubftantia aquæ fîmile, pellucidum, fplendens ; purum, cotiii.
ftentia tenue, quod album appellatur,infirmifllmum eft, eoque fi aqua diluatur, exiguum
ômnino ferç vnde 6c ?b,Hippocrate çAtyo$oe9i>, id eft, paqçiferun>,diàum.
Minus, iftudquam aliacaput fent, àut neruos offendit ; ventricule interim haudingra-
tum facile aç cité in membpa diftribuitur s longé minore çùm periculo quàntaliud quoduis
febriçitantibus côceditur (nifi phlegmonis fufpicio adfit) nonraro in intermittentibus vtili-
ter admitticur ; concoclionem tiquidem, vt Galen, y n i. Method, adiuuàt, femicrudos ho,
rnotesconçoquit, vrinas 8e fudores mouet : laborantibus peruigiliis,curis,triftitia,açdc.
; fatigatisvtiie.
Nigrum autem,intend videlicet ruboris,craflum,non facilè digeritur,aut ad veficam per-
rneat;cere,brum citô tentât, ac ebrietatem facit; concoélu difficiliùs,circa præcordia diuciùs
hærec; iecur liene'm ve facilè obftruitj aluum ferè adftringiC; fed tamen plus alit, fanguinque
generando acçom modatiffivnum; carne citiùs quàm alia corpus replet.
Quod verô diluto ac vermiculo colore ruber, ori vt plurimûm gratius eft, ventriculo vti-
lius, minus tardé ac difficulter digeritur, minus caput rerit, minus circa præcordia hærct,fa-
ciliufquequàm nigrum ad veficam defcendit; adftringit tamen 8e aluum,ü modo maturuin
fit,nam eiufmodi crudaSeauftera fæpenumerô debilem yentriculum perturbant, Se aluum
commouenr,
Kf/)/5<wfiue fuluum vinum in medio effe apparet, tenuis Si craflæ confiftentiæ ; alioqui inter
omnia calidiflimum : ab Hippocratehanc ob cauffam ôiKMljdppellatur, Si taie quidem
non oAiyoÿogfv, fed multam aquam fibi admifceri fuftinet.
Huius generis quad ætate vêtus, fubftantia tenue, Si boni odoris, omnibus quos fyncope
malèhabet vtilillimum ; etiam fi ex bile flaua os ventriculi infeftante accidat; üaleno
xii. Methodi auftore.
Dulce vinum quantum à caliditate abeft,eô Secaput minus tentât,aut mentem offendiq
meliùs verô Si per aluum fecedit, ipfam fubindeemolliens : per vriuas verô non ita facile
defcendit.
Quô verô Si confiftentià craflius, tantô etiam difficiliùs ac tardiùs permeat .Pulmoni
confert, tuffientibus vtile; crudos in thorace hærentes humores ad maturitatem perducit,
Sicum fputo, vt faciliùseiiciantur, procurât. Sediocinori minuscommodum: cui,vbivel
inflammatione vel fcirrho detinetur,infigniter: aut cüm obftrudione laborat,non exiguum
nocet : lienem etiam offendit; circa præcordia hæret; haudcommodum iis, quiamarao
coaceruant bilem : ex huiufmodi enim vino, præfertim craffiore,citiffimè flaua ipfis bilisgi-
gnitur;reliquis verôÿni bénè concoclum fuérit,alimenti copiam adauget.
Aufterum, quodavsvgjr Græci fimiliter nominant, tenuius alit : Si iiquidem tenue Sial-1
bum vrinæ ciendæ non ineptum,caput minds tentât,ad digeftionem in corpus non feltah
quô magisinànimi defectu fugiendum,vt x i i . Methodi Galenus ait.
Craflius verô in hypochondriis quoque hæret, ægrids diftribuitur, non tamen diu ac iu-
grum,aut dulce in vifceribus permanet.
Si verô Si vnà ni'ppov fine fuluum fuerit, mentem conturbatampliùs quàm nigrum ; <lu0'
niam Si eo calidius.
Acerbumautem vinum, quod Græcis rpu/pm, quantum à maturitate abeft, tantum a
omphacitis vini qualitates accedit, haud obicuræ adftriélionis particeps. Ventric1“ 1®
f .. mcpnfirmac,gtauidarum xfmifme malaciæ refiftit,alui fluorés"cohibet, fed 8i in
g fteribushqret; iocinoris ac lienis obftruchones fouet ; per vrinas tardiùs defcendit; caput
I if Uâirvinmn, quod quidem per vetuftatem acre faâum,non modo capiti moleftum, fed
I muos lædit,ventriculo.ac internis vifceribus aduerfatur, corpus atténuât. -i -
r Nouum ac hornum vinum facilè hypochondria diftendit,flatufque ingenerat, infomnia
I ^jora'parit, præfertim quod non intégré repurgatum, autcraffum , autadmodum dulce
J^iHaliafiqu'dem citius.quàm-alia in vifceribus hærent. Reliquâ vina, vel colore, vel coufi-
Ifl Ha velguftu, vel ætate in horum medio, vti viribus 8i præftantiaab extremis de'ficiunt; -
|! e"c0’qUeaviriis & incommodiseotumdem, fimiliter abfunt : facijltatibus autem ad ea,
i bus proximè vel colore,vel fapore, vel cÂiftentia,vél etiam odore, vel ætate accedunt.
|fiUy tij jfimum autem vinum natura ftigidis.ficcifque item & fenibus,vt Galen. De fanitate
I lib.V.Nani membra eorum calfacit,& fanguinis.fi quod eft ferum.per vrinas expur-
K r Præftantex flauis vinis,quæpinguis funtfubftantiæ. Hæcenim & fanguinem augent, Si
K mus nutriunt;quorum vtrumque lènibus confert,præfertim eo tempore quo fcrofam hu-
fciditatem in venis non habent, & liberalids nutriri defiderant. Contingit autem, vt quan-
ïbquein ipforum corporibus aquofum excrementum abundet, atqui tune iis vinis maximè
indigent, quæ vrinas ciunt.
f Senibus verô fleuri aptiffunum vinum,ita puetis eft alieniffimum; quippe quod hauftum
L h e f t e t nimiùta & calfaciat, turn halitu caput repleac ; iis qui humido calidoque funt
Kniperamento ; aut quorum corpus omnis exceflus medium : quos quàm diutiffimè ne gu-
Éarequidem vinum Galenus primo De fanitate tuenda fuadet . Neqtie enim his caput
lepleri eft vtile,nec ipfos füprà quàmpareft, humidoscalidofqùé fieri ; quoniam eô ma
laloris humorifque peruenerunt,vt fi paululùm vtramuis qualicàtem auxeris, iam modum'
ixcefferint. .
Cùm autem fit omnis exceflus fugiendus,maxime hune fugere expédie, ex quo non côr-
Iboriuiodô, verùm & aninvo damnum accedit. .......... _
* Quare neque iam adultis vinum,nifi modicè fumptum exiftimandum eft vtile efleyquoa
ideEcet Id iram 8e libidinem præcipites facial, Sc partem ammVratiônalein hebétem, tuf-
idàmque reddat. 1
D i Cra.fi fine ttmperaturt vini. C ap. x x x i t.
Temperar.1 autem vina & aqua mifeeri apud veteres longa SS antiquà confuetudb
nereceptum,veluti non tnodô ex Hippocratis, verùm Se aliorum veterum feripris eui-
jdens manifeftumqu&.Sanitatis autem ac fàlubritatis çaufa, vino- aqua primum nSifceri eoe-
a . Nam vt Hippocrates in lib. De veten medicina, vinum meracum multum potum ho-
binem aliquo modo debilem reddit. Quô videtur Se refpexifle Ouidius fie fcribens:
f t Venus eneruat vires,fie cofia vini
: Et Untat greffus , débilitât/fi fedes.
I lain 8c fuauius,vt Athenæus aie,vinum eftaqua infufa; laudatur Se ab Homero quod ido>
pMinaccepic miftionem. Amphiftyonemautem AthenienfiumRegem,Pniloéharusfre-
P?nteAthe.næo) fçribit, primumomnium vinum mifcuifle,quippe quimiftioneiri àDioîbyûo
didiçiflèt, quare reétè homines fehabuiffe ait ità bibences pdtts merO: refoluns;
Jo^oribus fledebantur. * ’ a . ...
t Crafeos autem fiueoemperaturæ non vnus fuit modus. Subinde fiquideiü ad viâm vim,‘
jduæ;aliàs très, vel etiam quatuor aquæ portiones affundebantur, aut ad duas vini,aquæ très.-
IMMacjorfuit ex vini ;8e aquæ æquàlibus partibus, quam 'Imutrfi appellare foliri foêf e.
B. facere verô hanç veluti meraèioremad infaniam veteres exilninabanc Çomici, inter
i l u°s Mnelitheus, cuiusfiæc apud Achenæum extant vérba:
h‘a.v é )güv lotà tdgycr<(*pn]t(&viite Tretet,
Infaniam dat aqua vis aque addita.
Hi
ippocrates lib. v u . Aphonf huiufcemodi potionem ex æquàlibus vini Se aquæ portio-
^permiftatn,.veluti ebrietatem leuiorem excitantetn,Se voluptatemadferente.m,anxjèr , 1. ..ia - r v w v o i ) u e u i ip ia i c iu .a c u ju ie iu .c j^ iM a u .u .y » .
paiiium^ofcitationum ac horrorum quâfi remedium effe ait. a’avW ,xd<stt‘UJA&nUuy otvot
flnibu:
uoç,Av'et rbuSooi'. Anxietudinem,ofcitationem, horrorem, vinum æquale
Kfladipotiim, fôluitægritudinem. Atque huiufcemodi mifcellampptentiffima patiuntuï
vina, quæ ob earn cauflkm, vt diximus, oWJb appellator. Tenma verô Se aquofa oAiyo<poest,
P'guu,™m-a-■qu•æil admittunt. “ Talia