4 « R. D O D O ' N Ä E I S T I R P I V M Hl S T O RI AE
i. Priori Lufitanis rerun crina dicitur: plerique Iuam mofchatam nominant. Sc fimilis quidem
Iaæ moichatx iiue Aiugx, quam diximus Xa/^mkuM appcllari fed tarnen haudqua-
Amhm, quam Chamxpitys,velodorefolo (qui ingratus & grauis eft) repugnance. ScdAnthyllis eil
»lim. altera,quam Dioicorides Aiugx foliis ra'mulifque Umileiü, refert, ied huiutionbus, breuioribus
ac afperioribus, flore purpureo | odore admodum graui | qualem hanc effe icripümus.
Haud perperàm idcirco à nomiullis Anthyllis Chamxpityides noniinatur, ad difterentiam
P11Dux^remmapud Diofcoridem Anthyllides. vna Lenti fimilia habet folia, altera, Aiugx
fimiliS' qualis eil modo à nobis defcripta. Non eil autem hxc, nec Kali, nec eius aliqua Ipe-
cies : omnes enim Kali fpecies falib humore redundant; iila verö ialiugine ommno caret.
i. Altera ad Antliyilidem alteram fortailis Sc referri poterie : fed tarnen ipunam ac Pieudochamxpityn
quoque dici quid v état? eil etenim Aiugx fimilis, non tarnen légitima.
Antliyilidem autem alteram Chamxpityos fimilitudinéni referentem, prxter alia, Diol.
ait,cumaceto mulfocpmitiales Ginare . Galenus hanc fubtiliorum eile partium, &c magis
excergere poffe,quam priorem,fcribit.
De Chelidonio maiore.
Chelidoniuiir,mains.
C ap. XXIX.
CH E i i D o N 11 duo ex veterum fententia
jenera, forma isguraque mifltiim differentia.
Vnum Maiusralterum Minus.
Maioris Chelidonij cubitales,graciles,tereres,
geniculati, ac nonnihil hirluci cauliculi m non-
nullasalas diftribuuntur: folia ex pluribus ambi-
tu crenatis cohxrent, Ranunculi hortenfis filio-
rum xmula, fed tarnen maiora, teneriora, ac lx-
uiora, eque exfio flue dilute cxruleo colore vire-
icentia: flofeuli Leucoiis iimiles,lutei; fuccedunt
fihqnx parux,anguihe,multö quam Leucoij bre-
uiores: femina in his exigua, fublutea. radix bre-
uis,incus forisque croci colore, fibras concolores
dimittit.T ota herba graueolens eil, & quacumq;
. partel^faautvulnerata,luteicolonsiuccüacrem
— mordacemque, ac nonnihil amaricanté fundit.
Locis gignitur incultis, fecus vias, in vepribus;
circaveteres müros, in vmbrpfis citiüs quairi in
apricis. ■ ' . . - .
I Toto anno viret;ab Aprili menfe in multam
Jfh ALftatem floret: filiqux intereä perficiuntur,
XeAiS'ouw /Ayi Grxcis.;Latihis Chelidonium
■ lä maius.ae Hirundinaria maioriOificinisChelido-
niadicitur; a quibufdam perperäm Celidonium:
1 Italis Cehdonia. Hifpanis Celiduenha, Terua de las
golundrinhas : Germanis fe!uo|]e ©cljeinninjf
CchrifraiU/0cfnralbtnfraiit/@olDuxH(itJ: Gallis
Efdere,ou Efclayre: Belgis <6oiüne/ ^itincben&e
s «©ouine / jpgitüjojrclc: Anglis Cetonöitir: Bohemis
QCfltDen. Inter nothas voces Scrreumüi,
i9&rm,&C Fabiumdicireperitur.Oribafius Synop.lib.iii. Othonnam etiamdiciait. Diof-
corides quofdam Othonnam Chelidonij eile fuccum opinatos fuiffe refert. Aliam tarnen
-Qthdnnam aChelidonio differentem deferibit, foliis. Erucx forammofis, de qua Pempta-
de altera in floris Äfricani deferiptione. Athenxus Sc a quibufdam Anemonem.dici auilor
•eil, mulnijn tarnen vera Anemone a Chelidonio differens.
■ ' Auicennacap. Chelidonium appellat Cauc)iun,&: änonnullis quoque Memiran
-did teftatut:adait,pleröfque Minus Chelidonium,Memiran;Maius vero,Aluardachuleime
Alexardahune appellare: cap. verö 48^.Ncmiren lignüeffeait,veluti nodos ad nigredinem
f declinans;i«utiüSquam filitvenxtin&orujfacis oilendens Memiren a Chelidoniodifterre.
Mawfai.' Mcmimt Mamirx 8c Paulus yEgineta, &c Mamiran ceu radiculam quamdam eile aitcuiufdam
herbx veluti nodos frequentes habentem* Sc quidem alio quam de Chelidonio lo-
. co: quodSC Chelidonij ac Mamirx diferimen oftendit.
Di&um
Diflum autem ômv iftud, non quod a d u e n cu b ia p id efl hirundinüm, demum
oroueniat, aut abeuntibus illis pereat ; nam, vti diximus, coto anno reperiri potett : ied quia
excxcaris pullis hac herba matres reftituere vifum in opinione fit, fed tamen vana, à veri-
tate alierïa * Lxfàm fiquidem extrinfecus pullorum nonnullorum auium oculorum aciem,
interpofito temporefpontè reftitui, & creberrimè hirundiriis.teilatur Cornel. Celfus lib. 6.
cap / Vnde (vt idem inquit) locus tabulx per parentes id rellitui herba,quod per ie fanéfcit.
Affirmât idem Ariftoteles De hiiloria animahum lib. 6.Pulloru hirundinis, aic,adhuc recen-
tium oculijfi quis ilimulo èos vexâuerit,renafcuntur,& cernendi vim poileà plané recipiunt.
Chelidoniiim autem maius euidenter calefacit, deficcat,& ordine quidem tertio, atquè
Sncc.iis herbx ad vifum acuéndum vtffisxft ; abllergit envm & difcutit craffa,. quæ circa
OT,1ï f njillam toiâ caciem obtundentià : SC quidem, vt Diof.ait, in xreo vaie cum melle
deCp ^?vRftriomorbomedetur.&:prxfertimcitra febrjm,exfellisobilrudionenato: ape-
ril emmÂZab infarau feT&C iecur libérât. Manducataeademfidixdehtium dolores fedafe
r. nrntTëil &c vlceu bus Tcrpeatib us cum-vmo^ , ,
"T u e cu s l foiïis^âuIe7radiceque,ineunteÆ£late,mquitDiof.extrahendus; acque mvmbra
ficcatus, înpaftillos digeritur.
De Chelidonio minore.
Chelidoaiam minus. \
C ap. XXX.
[ IN v s Chelidonium foliis viret fubro-
] \ 'Atundis, lxuibus yglabris, ac refplendenti-
i bus; quam hedèrx minöribus. tenues, breues,
humique plurima parte procumbentes cauliculi
flofeulos prömunt luteos, quales Ranunculi,
quibus &C veluti huius exiguum ex ieminibus
(congeftum capitulum fuccedit; verum minus,
radix è tenuibus fibris conllat, quibus adhftrent
aliquot protuberantia veluti grana, triticeis ma-'
gnitudine fimilia.' ^
Nafcitur in pratis,fecus vias,ad ferobes foffaf-
' düe , locis riguisac humentibus paifim vulgare.
‘ - Circa Martij Kalendas exit,paulö poll floret;
■ Aprili-deficere incipit;Maio integre petit; poll
difficile fuerit -yel radiculam eius reperire.
: '-X«Aifoiuor /nxesriLatinisChelidoniu minus,&C
Hirundinaria minor appellatur: in Officmis,ac
a nomiullis Scrophularia minor, Ficaria minor:
Serapioni Memiren: Italis Fauojcello: Germanis
• Jrigipiirtjèfraiit/SSiatmifrauh Jitcpn ftbwalbtn^
frauf/pfaffcnhöDlm/ TJlciicnfram. Gallis Efclere,
fe tit Baßinet: Belgis ^ipemttupt, Cltpn sjöiiuie.
Poteil iftud ab Hirundinibus nomen inuenif-
fe fuum,nam circa ipfarum hirundinum aduen-
tumapparereincipit, fed tamen prius quamip-
fx recedant, iam diu éuanuit.
Calidam quoque ac ficcä facultatem & iftud
Chelidonium obtinet,ipfo etiarn maiore acrius-
ac calidius; Ranunculis potentia proxiriium. .
Gutemceleriter, vt Gal.ac Diof. aiunt, exulcerat 1 feabros vngues eiicit.Succus radicum
per naresattraftus, aut ipfisimpofitus, caput per ipfasnaresexpurgat. £ • '
* Pofterior xtas ad hxmorrhoiaes radicibus vna cum adhxrentibus granulis vncui, quij huius
fucco, cum vino, aut laborantis vrina permixto fxpms ablutxcontrahunmr,ac dolore
fopito reficcantur. Sunt etiam qui exiftiment,vel geilatam folummodo herbam prodeffe
aduerfus earumdem dolores poffe.
De Scrophularia. C a p . x x x i .
C c r o p h VL AR i A, qux Maiorcognominatur,quadi‘angularibus,ac fubindecubitoal-
^ . -I rr ... ..___i:L.___ 1—« nnrnnra ni(rrirantibus.interius vaciiis. fo