Sefarhoidés.
H elle bora•
(bruni.
2 .6 2 R. D O D O N A E I S T I R P I V M H I S T O R I AE
ào,&c poftera dieeadem hora.exempto. Quod&experimentis noftrxxtatis rufticoruJ
eompemflimum eft: qui Veratri nigri Vulgaris radicibus, pecorum fuorum raorbis me)w
tur.Prxftant limile 8c Veratri albi radices,vti Abfyrtus, 8C poft-euni Hierocles feribiriqui ta
men Veracri albi radiculas non in aurum.lèd fub pedoris curim infigunt. ,Quo modo etia
V egetius Renatus,Confiligine vtitur, Veterinariæ fuæ lib.r.cap. 11. De curamorbi fubeun
nei: tametfi lib.j.cap.z. De Malleo.ipfas etiam auriculae inferendas feribat. Qux fatis often]
dunt,diuerfasftirpes fimiles fubinde habere facultates;& ea de cauflà nequaquam confeqnil
Buphthalmum noftrum efle Confiliginem, quod perinde ac Coniiligo pecorum mothi’
medeatur. Quodfi ex fàcultatibus coniedura faciendaeft; Confiligo eric Veratrum album
Nam Vegetius eo omnino modo Confiligine vtitur, quo Veratro albo Abfyrtus 8c Hiero'J
clés. Auget hanc fufpicionem, quod Vegetius hanc curandi rationem à Grxcis accepiffe pu
retur. Qua de caufla,etiani plerifque nihil aliud, quàm Veratrum album,Confiligo videtur
Quod ü ita eft, multum à Confiligine prxfens Buphthalmum difterens erit : Veratro finm
dem albo nequaquam allimile eft. , • ! .■ ’'.I-i.-.v * 1
Idem vero,Sefamoidès,(iuepnmu,fiue alterü,non effe, notius eft quàm vt refelli debeat
Helleboraftrum verb & hocipfumimpropriènuncupatur:propriè etenim Hellobora]
ftrum did poteft,quod Hellebori fiue Veratri ipeciem ac fimilitudinem habet : iftud autem
Buphthalmum Veratri nullam fpeciem habet.
Qdpbm omnibus de cauflis nullam haru appellationum huic ftirpi couenire vifum eft,fed
foium Buphthalmi nomé;cum cuius defcriptione,quç apud Diofcoridem extat,quia exqui.
fitiffime hæc ftirps conuenit, proprium ac legitimu Buphthalmum elfe exiftimamus.BuplJ
thalmum fiquidem cauliculos,vt Diofcorides ait,emittd molles &tenues:folia ^
id eft,fpeciem ac fimilitudinem foliorü Foeniculi referenda: florem melinum, Anthemidel
majorera ; qualis omnino prxfens ftirps eft, qux tenuitate 8c multiplicifedioné foliorura
fpeciem îllam foliorü Foeniculi tam exquifitè expnmit, vtnulla alia,parui folij,meliùs pot
lit . ita vt citra omnem dubitationem hxc ftirps legitimum Buphthalmum elle videatur.
Nominaturautem Buphthalmum etiam Cachla, aut potiùs Caltha. Caltha autem eft
Calendula, quam flore Buphthalmum noftrum proxime referre diximus.
Sunt verb &c qui velint Buphthalmum idem cura Chryfanthemo efle, Diofcoridemque
feparatis locis,fub diuerfis nomimbus eamdem herbam tradidilfe. Sed hi fi paulo dilRétuis
Diofcoridis verba expendiflent,aliter fentirent.Licet etenim in multis vtriuique deferiptio-
nes conueniant,non abeft tamen proprietas aliqua, qux differentes elfe ftirpes oftendat.Fo-
lia Chryfànthemi woAu^/cTï.id eft, in multas partes diuifa 8c difleda traduntur: Buphthalmi
verof&estQ&nSv. Non omnia autem qux laciniofa funt, & in multas partes diffeifta, Foeniculi
foliorum fpeciem habent. Iam florem proferre Chryfanthemum Diofcoridis ita W
fm rgggggg hoc eft, m ukdm relucentem: Buphthalmi verb relucentem eflènontraditpie
que eciam eius quod a nobis pingitur,flos ita fplendet,vt multùm relucens dici queat,aut de
beat. An ne hxc euidentem Buphthalmi 8c Chryfànthemi differentiam oftendunt, &rleg
timum elfe ànobis depictum Buphthalmum confirmant ! Sentiant qui velint aliter, nobi
ita videtur ; ÔC qui Chryfanthemum idem cum Buphthalmo efle volunt, aliud Buphthal
mum,fi iftud efle negent,requirant. Nam quod 8c ab ahis 8c ànobis pro Chryfanthemo de
pingitur, legitimum Buphthalmum efle nequit: folia enim eius non lùnt qua
lia omnino legitimi Buphthalmi efle debent.
Quod vero adfacultaces attinet, Matthiolus aitjin Bohemia omnes medicos & pharma-
copoeos huius radicibus pro Veratri nigri vti.priuatim ad pecorum morbos: fed in media-
mencis radices huiiis radicum Veratri efle non affirmât. Meminiegoobieruare
meolim, à quibufdam medicis huius radices in quantitate fatis magna adiedas fuit
le dearths ad purgationem per infernaprxparatis,fednihilo plus ea aluum mouifle,quàmfî
non additx fument. Quod milii fufpicionem mouit, nulla purgandi potentia huius R H
radices donatas efle : & alia omnino facultate,quàm Helleborum,per auriculas tranfmiiTas
pecorum morbismederi. Gentianx radices orafittularumnimis angufta egremè dilatant; J
idem pofliint Ariftolochiæ&Bryoniæradices,acfpongiarum partesiquçtamexi>viribusaliis
multum inter fe diffèrent. Quamobrem licet Buphthalmi radices fimile aliquid Veratro
nigro queanc, idcirco tamen non omnia,qux illud,pofliint. Spinæ,aculei,ramenta lignoruin
& limilia, dolorem inferunt, inflammationem excitant, vicinaru m partiu m humores alli-
ciunt, fi m partem aliquam adigantur. Partem aliquam lxdi abfque dolore non contingit: is
tranimifla aut împolîta vulneri re quapiam intenditur. Fortaflè etiam fi quiduis aliud in au-
riculam perforatamimponeretur, idem qui huius ftirpisradiceimmiffa, eftèdusfubfeque-
retur. Nos nilnl hic affirmamus, curiofis, vt diligentius vires huius explorent, via aperimus.
, , , Diofco*
C h r y f a n t h em u m . Diofcorides Buphthalmi ait flores cum ce-
i;ato tritos oedemata 8c duritias difeutere ; &
dici,fi ftatim ab exitu à balneis bibatur, bonum
colorem ad aliquod tempus idericis facere.
videntur aütem hæc ex cap. de Chryfanthemo
hue tranflataab his,qui inter Buphthalmum 8C
Chryfanthemum differentiam nullam efle exi-
ftimaruntr non aliter quàm nonnullæ ex Afte-
ris Attici facultatibus ,- violx nigræ apud Pli-
niiuu acceflere: SiDolicho legumini, in Diof-
coridis exemplatibus, quxdam Smilacis læuis:
vt fuis annotauimus locis. Qux autem proprix
fint Buphthalmi vires, nondum compertum
habemus.
De Chryfanthenit).
C a s . xx.
CHRïS ASTHBMo caulesfunt baniofi,
lxues; folia oblonga, digiti ferè latitudine,
difleôta 8c multifida : flores Anthemidis, fed
majores, 8c non medio tantdm vmbilico, fed
& orbiculato ambku lutei 8c auri quodammo-
db fulgorefplendentes, odore non infuaui : radices
fibrofxi
Repentur in aruis,in hottis inter oiera,& alibi
paflim : 8c quibufdam quidem locis j foliis
magis confedis, aliis minus.
Iunio, Iulio, 8c fubinde Augufto floret.
A Germanis @ant 3 o(ian6 bllim/ 8C (ÿâtljjMii
appellatUr: à noftris vulgo ©ofiriaer/ 8c quandb-
que Vptel <6anfefilocinen. Grxciab auroflorum
fulgote^vcroipSt^iiv nuncupant. Eft tamen 8c
Chryfanthemum Anthemidis quxdam fpe-
ciesy vt fuprà fcripfimus . Batrachion etiam
^ Chryfanthemum dreitur, teftis Democritus in
" Geoponicis. Item &Elychryfiim Chryfanthemum
eft. Sed hxc Chryfanthemaabiftoprx-
fenti diffefunt.
Nominant vefô Sc iftud Chryfalithemü pleri-
que Buphthalmü 8c Calcham ;qux eius Buphthalmi
propria nomina funqquodcapite prçce-
dente deferiptum eft. Nondefuntquoque qui
Bellidis fpeciem faciant, 8c luteam Bellidem
dicanf. Eft autem Beilis alterius generis herba.
Caules autem Chryfànthemi olerum modo,
Diofcorides tradit, eduntur.
Flores cum cerato triti, fteatomata difeutere
dicuntur. Ipfa herba pota in balneis poftexi-
tum de folio, morbo Regio Correptis breui bonum
colorem inducit.
De Chryfanthenw lâtifolio.
C ap. x x i .
A n t o n v m- Chryfanthemum mox à
JL» radice folia promit oblonga, lata, virentia,
fuperiore parte aliquantulùm afpera ; inferiore
verb lxuiora, dilutiufque colorata ; inter qux
feapi exeunt tenues, cubitales, aliquantulùm
hirfuti,duobuS aut tribus geniculis articulati,à '
quorum fingulis bina côtra fe pofita folia, atque
fubinde