ra.
Afdeel.
V.
Hoofd»
STUK»
Zoutpnnnen.
gelyk aan de Kusten van Engeland en Schotland
, ja in de Oostzee of zelfs Noordelyker
plaats kan hebben ; mids men flegts de Zout-
bedden befchutte voor den Regen, gelyk dit
door middel van opflaande Planken of Zeildoek
gefchiedt.
Op zeer veele plaatfen, zelfs aan de Kusten
van Portugal by St. Ubes en elders, maar
inzonderheid in ’t Noorden, Iaat men ’t niet
alleen op de uitdamping door de Zonnefchyn
aankomen. De Pekel, ’t zy reeds ten deele
verfterkt of zo als dezelve diep uit de Zee
gehaald wordt, kookt men in zekere Zmtpan-
wen. De Boeren van Oofter - Botbnie , in
■ S we eden , graaven Putten aan den Oever,
waar in z y het Zeewater verzamelen, en ver*
volgens in Yzeren Pannen brengen , daar het
ter bekwaamer dikte, om Kryftalleh te fchie-
ten, in verkookt wordt. Ook in verfcheide
Frovintiën van Engeland , waar overvloed is
,van Steenkolen , gelyk in Northumberland ,
wordt de Pekel, die door de Zon ten deele
verdikt is , in Zoutpannen verder gekookt.
Even zo gefchiedt het in de Westelyke dee*
len van Engeland en Schotland. Maar, wan*
neer uit enkel Zee-Water, van den beginne
af, het Zout gekoókt wordt, dan noemt men
het Gradeerhuizen of Gradeerwerken , wegens
de Trapswyze verfterking van de Pekel. Zodanig
één is *er te Wallöe in Noorwegen
aan*
ÏJESZELFS KRYSTALLEfT. 'tCk
aangelegd. Men brengt aldaar het Zee-Wa-
ter, door Pompen, vyfenveertig Voeten hoog,
en laat het dan door Geuten op Matten val- stuk.
len, die van Teen gevlogten zyn,'waar het
door heen loopt in Bakken, van zes Verdiepingen.
■ Wanneer het in den zesden Bak
gekomen i s , dan acht men het genoegzaam
gegradeerd te zyn, en laat het in de Pannen
ïoopen, waar men het in twaalf Uureft koo*
kens, de Pan tweemaal aangevuld zynde, tot
Kryftalfchieting brengt. Jaarlyks worden aldaar
, op deeze manier , ongevaar duizend
Tonnen Zouts vervaardigd (o).
Door klaaring en zuivering, tot welke eenig
Wit van Eijeren gebruikt wordt, bekomt men,
op deeze manier , een zeer zuiver wit en
fyn Zout; daar het gene men door enkele
uitdamping van de Zonnefchyn erlangt, gelyk
Zout-
1 keete».
het Franfche, grofkorrelig is en onzuiver,
•moetende ten gebruike door fmelting in Water,
door kook en, fchuimen en wat dies meer
is , gezuiverd worden. Zelfs dat Zout , t
welk, van Kadix en St. Ubes komende, hier
by züike groote Partyen verkogt wordt, ver-
eifcht een dergelyke behandeling in de Zout-
keeten , hier te Lande zo bekend (pj . Aldaar
k
(o) Stockh. Verhani. XXX. Band. 1768. p-58-
(jpj Zie de omftandlge befchryving daar van door dea
Heer Berkhev • Nat. Mist. van Holland. II. Deel, biadz.
88« , enz.
G 3
IWi
\ 1
tv
I