Atbmu *oe ^e^ooren de Slotwerken niet uit Aders
xv. maar uit vlakke Laagen van Erts beftaan, dik-
g®^FB“ wils eenige Vademen breed. Zyn die Laagen
dun, dan noemt menze Gejchutten. Buiten*
dien zyn ’er Stockwerken , beftaande eigentlyk
uit eenige Klompen Erts , welke ongeregeld
famengehoopt zyn ; zo dat men ’er geen Dak!
noch Vloer, geen Hangende noch Leggende,
geen^ Ryzen of Vallen in waarneemen kan<*
Deeze worden gezegd uhGefchieben tê beftaan,
dat is uit Brokken en Steenen, welke onmid*
delyk onder de Teel-Aarde, en fomtyds ook
wel geheel bloot in de Lugt, dat men am Ta-
ge noemt, gelegen zyn. Men noemtze Stock-
fnyder, wanneer zy tusfchen Saalbanden zyn
« Seifen- vervat. De Wafch- o f Spoel-Werken* zyn zo-
wtrke danigen , daar het Metaal met,Aarde of Zand
en Steenen als famengehoopt is, waar uit het
door fpoelen of wasfchen met Water bekomen
wordt. Veele Tin-Mynen in Saxen en Corn-
wall, als ook in Oostindie, en veele Goud-
mynen,.zyn van deezen aart.
EcaBerg- Een Bergwerk is dan zodanig een Tóeftel,
fchreeven.daar men den Grond opgewroet hebbende oiii
Metaal-Ertfen te vinden, ’t welk met Hou-
weelen, als ook met Bytels, Wiggen en Hamers
jdikwils door een groote diepte van Steen,
gefchiedende, Schurfen genoemd wordt: voorts
een Ader vindende van Metaal-Erts, naar dezelve
als Putten, nederwaards delft,
en
en van den bodem derzelven op zyde wederom Ar^ Lt
Stollen, dat eigentlyk Waterloopen en Lugt- ^XV.^
gaten zyn , uitbrengt, aan den kant van het STUK.
Gebergte. Uit zulke Mynen beftaan de Bergwerken
, met oneindige veranderingen, naar
den loop van de Aders of Gangen, die de Metaal
* Erts in het Gebergte maakt, en naar de
gelegenheid der plaats.
Zodanige Bergwerken, nu , vindt men in^VerfAil-
de Bergachtige Landen , inzonderheid aan de 'en.
kanten van de zogenaamde Berg-Rivieren, dat
langwerpige Valeijen zyn , tusfchen evenwy-
dige Gebergten. Want in ’t midden van een
Gebergte, daar men geen gelegenheid h3dom
het Water te ontlasten of Lucht te geeven ,
is zulks met diepe Mynen ondoenlyk. Sommigen
leveren meest eenerley Soort van Metaal
E r ts ; anderen verfcheiderley u it , en
deeze worden dikwilsmaar om de edelfte Soort
gebouwd. Immers het bewerken der Mynen ,
daar een Bergwerk uit b e fta a tw o rd t, even
als de Landbouw , een Bergbouw geheten. Ik
zal hier eenige Byzonderheden daar van a.an-
voeren.
Op den Haarts is het eerfte Bergwerk, in ’ t Op de*
jaar 968, in, ftand gebragt. Hedendaags ko- Haarts*
men te St. Andriesberg, aldaar, goede Mynen
voor, van Lood, waar in gedeegen Zilver en
Rood Gulden Erts, het Centner van tagtigtot
honderd Mark Zilver houdende, gebroken
Z 3 wordt.