WBSÊÊm
■ IRVUrI
I H i aoB D e Ü A R N S T E Ë f t E N
lil.
AFDEEL.
XI. Hoofdstuk.
I fit
veel Zee-Mos aan Strand dry ven, vooraas-
melylc in de Inhammen der Zee, wel vyftig
honderd en meer Schreeden in ’t Water, eii
houdt dan zyne Netjes tegen de Baaren en
Brandingen, om den infpoelende Barnfteen te
ontvangen ( g)* Op de meefte pjaatfen zyn
zy met een Westen , op anderen met een
Noorden Wind gelukkiger.
Barnfteen Di t noemt men Zee - Barnfïeen, welke ook
Grondge-^anSs c^e Seheele Zuidkust der Ooftzee, in het
dolven. Meeklenburgfe , in Pomeren , in Kourland ,
Lyfland, ja zelfs in Lithauwen enSamogitie*
tot byna aan Petersburg toe,nu endangevon*
den wordt. Ook vischt men ze fomwylen ia
zoete Wateren of Meiren, die’er aan de zelfde
Kusten hier en daar zyn* alwaar de Barn-
fteen met het Water-Mos en allerley Slibber
te gelyk wordt opgehaald. In die zelfden
Landen komt insgelyks dezelve in het Aard-
ryk als een Delfftof voor« Men vindtze dus
meestal by grooter of kleiner ftukken, fomtyds
ook veelen in Nesten by elkander, en zeer
zeldzaam Laagswyze, wel allermeest in Zand,
voornaamelyk in Stuifzand, in Ageer - Pome-
ren r by het Dorp Darkow; of in Zandige
Kley-klompen, by Dantzig , Oliva * Neuckan
(g) Wallertus zegt, dat men ze van den bodem
der Zee met Netten ophaalt, ter diepte van dertig of
veertig Voeten,' ’t welk niet alleen onmooglyk fchynt*
■ «naar ook tegen de befchryving ftrydt.
BESZELFS V e RSCHILLENDHEOEN. 20p
kan en elders In West-Prnisfen. Door ge- BI.
heel Pruisfen , Pomeren en in het Branden- x-ï.
burgfe, komt de Barnfteen hier en daar v o o r ,^ ^ “*
in Zandige Kleijige Heuvels , in en ónder '
Zand, blaauwe Kley en verrot Aardharftig, .
Vitrioolifch Hout, dat men Gegraven Hout
noemt; onder eene Bitumineuze, Vitriool- en
Aluinhoudende Houtbeddirig , by Schmiede*
berg niet-ver van Torgau in Saxen (h): in
Leem- of Potaard - Groeven voor de Hallifche
Poort te Berlyn: in de Moeras- Yzer- Ertfen,
die tusfehen Veen - Aarde en Zaod leggen, in -
Voor-Pomeren en het Keur- Brandenburgfche,
alwaar ïnën den Barnfteen op verfchetde plaatfen;
vindt; zo wel als in Bohemen, in de Ukraine,;
in het Hanoverfche , in ’t Wurtembergfe, enz.
i Vóórts komt de Gegraven Barnfieen ook inGegraven
de Zuidelyke deelen van Europa voor, Hy Bamlieen.
valt by Wisholtz, in het Switzerfche.Kanton
Sehafhaufen, taamelyk overvloedig ( i)>
zo wel als .in een Gebergte van Languedok,
Bucharack genaamd, alwaar het Landvolk hem
in de Lampen brandt , in plaats van Olie; als
ook in de SpleetenderRotfenin Provenee(^).*
zo mede .in Afturie, dat tot Spanje behoort;
op Sicilië , VQornaamdyk {by. Gatgnea , aan;
den
(ft) Epfiem. Nat. Cur. Tom. IV. P. 3ï 3-
(/) Vid. Disfertat. de Sucpino., G- Sto?rar pe Neö*
jjorn. Lugdb, i^óo.Sandif. ïhes„Vo\.). P 243.
(k) Mist. de PAcad.jCdis Sciences, de 17Ó5, p. 53.
O