III.
A fdeel.
II.
Hoofd»
STUK.
Veelheid
en
Prys.
Salpeter-
jnaakery'
in het
Branden*
burgfe.
om af, in den Ketel, doende daar op nieuws
verfche Loog by en de Kooking herhaalende
als voorheen. De .Salpeter, die in de Bakken
blyft, is nog zeer onzuiver en wordt, door
een nieuwe Kooking in een kleiner Ketel, ge-
zui.veïd en tot KryHallen gebragt ,■ die verkoopbaar
zyn
Op éénen Dag bekomt men doorgaans -42
Ponden onzuivere Salpeter , welke door de
zuivering 3 Ponden verliest,; geldende die
veelheid aldaar negen o f tien Guldens als ’ t
Oorlog is, maar in tyd van Vrede veel minder.
Men kan rekenen, dat omtrent negen of tien
Teerlingfe Voeten Aarde een Pond Salpeter
uitleveren. De uitgeloogde Aarde maaken zy
tot Dykjes van omtrent vier Voeten hoogte
en laatenze dus zeven Jaaren in de open Lugt
leggen ; na verloop van welken tyd zy daar
uit, op de zelfde manier, byna evenveel Salpeter
kooken: maar voor de derde maal is ’t
niet de moeite waardig.
In de Landen , aan den Koning van Pruis-
fen onderhoorig, merkt men aan, wordt moog-
lyk meer Salpeter gemaakt dau in al het overi*
ge van Europa; doch naauwlyks een duizendj
e deel zou dit uitgemaakt hebben, van het
gene. door zyne MajeHeit tot Buskruid in de
voorgaande Oorlog verbruikt ware. Eensdeels
was de Aarde der vette Landsdouwen aldaar
meer tot den Landbouw benoodigd: anders*
deels
deels kon men de Salpeter veel beter koop AfJ,!e1; l .
van de Poolen en Rusfen uit de Ukraine heb- H’
. . . , , u ] Hoofd- ben, daar men het Hout om t kappen naut,STÜK.
en de Vragt en Voerloonen , benevens het
Werk , als door Lyfeigenen gefchiedende,
veel minder koflbaar waren. Van de Manier,
op welke zulks in ’t Brandenburgfe gefchiedt,
is elders een omlland'g Berigt medegedeeld
(£).
Omtrent de verfchillëndheid der Salpeter, Vcrfchil
wordt getuigt, dat, indien men veel Kalk-jCjje 0f
Aarde en niet genoeg Asfche -tot het kooken
gebruikt hebbe, de Kryitalleu flapper en Ooftindi-
kleiner zyn ; terwyl die met Afch van hardfrlie*
Hout Heviger en grooter vallen , gelyk de
Oostindifche. Wanneer in de uitgeloogde
Aarde iets Yzerachtigs plaats heeft, dan ziet
de Salpeter , gelyk die, uit den rooden, en
geeft in de Dcftillatie veel meer roode Dampen ,
dan de Poolfche, die van de Cbymisten, als
de zuiverfle » boven alle anderen verkoozen
wordt. Van deeze krygt men, door Deltil-
-latie met Engelfch Koperroot,, een groen
Sterk Water, ’t welk, van Kwik overgehaald,
een Geel Precipitaat laat leggen , wordende
door Cohobatie wit, en dan is het afgehaalde
Sterk Water met veel Kwik bezwangerd.
De
(O Zie Uitgezogie Verhitiddiugen XI* Deel » bladz.
415» enz
III, Deel. IV. Stuk.