Atoebiu veelheid van dergelyke StofFe op fommf»
XII.* ge plaacfen, kan hier omtrent geen twyfeling
sS k0/ “’ verwekken; daar de Steenkolen in ’t alge-
De Oir- meen , by fommigen , als van een Plantaar-
?3 o-er tigen oirfprong worden aangemerkt. Immers
Ïennagè- jat dezelven door gedeeltelyke verbranding
fpoord. op gevolgde uitdooving, byna gelyk
men de Goudfmids- Kolen maakt, ontflaan
zyn, fchynt ontwyfelbaar. Zekerlyk heeft
z ig , onder het verbranden , een meer o f
mindere veelheid van Bitumineuze, Zoutige,
Metallifche , Zwavelige, Aardige StofFe daar
onder gemengd, en met dezelve zyn de Houtige
Lighaamen verandert tot Klompen van
meer of minder digtheid en famenhang. Dit
fchynt het maakzel in fommige Steenkolen
zeer duidelyk aan te wyzen. Dit fchynt het
voorgemelde Gegraven Hout, dat van die
verbranding moet vry geloopenzyn, te beveiligen.
Doch hier uit volgt niet, dat ’er
geene Steenkolen zyn, die geheel beftaan
uit Bitumineuze en andere StofFen, zonder
dat ’er het Hout eenig deel aan heeft. De
verfchillendheid der Natuurlyke voortbrengzelen
is oneindig.
d. Dit bekragtigen nader »zekere MynftofFen ,
'^rtfen. welken men Steenkolen-Ertfen of Brancl-Ertjen
noemt, om dat z.y als de Steenkolen brandbaar
zyn; welken de kundige Heer v o s B orn
wereldkundig gemaakt heeft, befchryvendö
B I m
.daar van een Yzer-, Koper- Zilver* en Kwik- AJU-^
zilver-Brand-Erts, als volgt. X11.
De Yzer- Brand-Erts {Minera Ferri phhg’f i* '^ 0^ 0'
ca') kan men, op ’t uiterlyk aanzien, naauwlyks Yzer-
van Steenkolen onderfcheiden , dan dat ZY
harder is {¥). Daar is een Vlugge Brand' Erts
van dien aart, welke in een flerk Vuur, gelyk
tot het mollen der Ertfen vereifcht wordt,
t’eenemaal vervliegt , maar weinig Asfche
o v e r la te n d e , in welke de Yzerdeelen vervat
zyn. Dus vindt menze in Sweeden, Noorwegen
en Saxen. Een Vuurheftendige ontvlamt
wel fehielyk, doch verbrandt weinig , behoudende
bykans haare Lighaamelyke zwaarte.
Deeze heeft ruim dertig Ponden Yzer in het
Centner. Gemeenlyk is zy zwart, doch valt
ook bruin in de Lausnits. Somtyds is zy digt
en glad op de breuk; fomtyds murw en voos,
komende opk voor in Hpngarie ep Sweeden.
D e Koper-Brand* Erts {Minera Cupri phlo- Kpper.
giftuoa) vindt men voornaamelyk in Swee
den (c). Het is eigentlyk eep Steenkool met
Koper bezwangerd, die taamelyk lang Vuur
houdt , een Koperhoudende Asfche over-
laaiende, waar in ook wel een weinig Zilver
iu vervat.
De
( l) Minera Ferri Carbonaria. Wall. Syst. Min. 11, p.251.
(V) Minera Cupri Carbonaria. Wall. Syst. Min. 11,
ë. a£6* s 3 IiL D»l. IV. Stvx.
13
§I|p!
mm