IP$P£f! i
1/
H 5 g
m m
1 1 #
■
I I
ÉS|1 I I
IB
WW
liiH
. 1
§1 Mj f
1 f i
1 1 1
AtoL l men*2te » voortgehragt (c); doch
II. Zy is zwaarder dan de gemeene Lugt des
H oofd
fc&vki
.Salpeter
m Plan-
bn.
Ddmpkrings , en verfchilt dus grobtèlyks van
die Ontvlambaare L ü g t, welke meh, wegend
haare ligtheid , nu onlangs, in ’t laatfte deè
Jaars 1783, tot het doen opvliegeö väh ont-
zaglyk grobte Lugtbollen , met Zo Veel verwondering
begonnen heeft të gebruiken. Ön-
dertusfchen is het zeer waarfchynlyk, dat die
Èlaftieke Dampen geen Weezentlyke Lugt zyn j
want zy wérken ’er tegen aan (d)i
Verfcheide Planten zyn ’e r , die ook ietsè
Salpeterachtigs bevatten; doch men kan niet
zeggen, dat het een volmaakte Salpeter z y ,
welke men door Konst haalt uit derzelver uit-
geperfte Sappen. DeBeekeboom, Waterkers,
jpaardeblbèm } Suikefëy, Endivië, Duivekervel
en dërgelyken, wier Sappen eene vërkoer
lende hoedanigheid hebben, z^n daar vah
de voofnaamften. Men krygt dergelyk Zout
zelfs uit het Gras 9 ja uit de Jaarlykfe grootë
Zonnebloëm -t enz. Anders zyn de meefte
Sappen der Kruiden van eene Zuuraëhtige natuur,
ett geeven een Zuuren Damp u it , die
buiten twyfel een grobt gedeelte Vaü ’t gemelde
Lugt-Zuur uitlevert. Dé
O ) Chem. Vbl. I. p. 534. Ars et Natura Aërem pre-
ducunt copiä incredibili et Elafticum valde, vel Gas fyt«
veftre ■ ■ ■ fermentando, putrefaciendo, deftilländo &
comburendo.
Zie Stockholm. Verhandel, IX. Band, voör 1747
pag, a?3.
m sÊ Ê Ê Ê Ê È
De Salpeter is van een oneindig gebruik.
In de Geneeskunde dient zy tot een ver- h ^ fd-
koelend openend afdryvend Middel, dat de STUK» *
Verrotting kragtdaadig wederllaat , en op zig hci^utt‘s*
zelve ruim zo nuttig is als in alle de Bereidingen
door de Chymiften daar van gemaakt,
onder welken het jilcahsst van Glaitber een
der beroemdften is» Z y Iaat z ig , naamelyk,
op allerley manieren veranderen , en neemt
dus een geheel tegenftrydigen aart aan* ge-
lyk in dat V o g t , ’t welk* een fterk Alkali is ,
in vergelyking met den Zuuren Geest blykt,
en uïtdeeze beiden wordt zy zeer gemakkelyk
herboren (0). Men kanze ook gebruiken tot
het inzouten van V-leefeh, dat ’er rood door
wordt en een weinig bitterachdg. Verfcheide
Fabrïkeurs ëh Konftefcaars ■' maaken gebruik
v a n Sterk Water , inzonderheid de Plaatfny-
ders tot het Etfcn op Koper. De zuivere
Salpeter- Geest dient tot Schëide-Water in
het onderzoek der Metaalen» ïlö e onont-
beerlyk dit Zont-, in de tegenwoordige Oorlogskunde
, tot het maaken vaij Buskruid z y ,
is wereldkundig/ < • ' -
Tot een goede hoedanigheid van de Salpe* Hoeda.-
tër wordt vëréiseht ,dat dezelve aangefchooten msheid*
z y in 'fchoone groote volkomene Kryftallen,
die
(V) Redintegratïo Nitd* Vid. Boerh.J C’ïeat, Proc,
*36. •■ ; . ■ :
IH, Da», IV* SXW»