II. HOOFDSTUK.
BESCHRIJVING VAN HET EIGENLIJK GEZEGD®
VLANETARIüI^.
r \ S i4-
V 7 m de beschrijving van het planetarium
voor een, ieder duidelijker voor te stellen, en
opdat men gemakkelijker zoude kunnen b'é-
oordeelen, wat een dergelijk stuk* behoort aan
te wijzen, zal het niet ondienstig zijn, hier
eene algemeene schets van den toestand en
de bewegingen der planeten te geven.- '
Ons planeet-gestel bestaat uit de' Zon, uit
zes hoofd-dwaalsterren, en tien kleine dwaalsterren
, satelliten, wachters of manen ge-
heeten. De hoofd dwaalsterren draaijen alle
om de Zon, de satelliten om die hoofd-pla-
neten, tot welke zij behooren, en worden tevens
met deze om de Zon gevoerd.
De omloopstijden' der hoofd-planeten zijn
zeer verschillende, en, naar de nieuwste en
naauwkeurigste waarnemingen, als volgt:
Merkurius in 87 d. 23 u. 14 ni. 26 s. of in 2111.741 «• (i3)
Venus rr? 224 d. 16 u. 41 ra. 32 s .---- 5392.692 u.
De Aarde 365 d. 5 u. 48 ra. 45 s. —— 8765.812 u.
Mars — 686 d. 22 u. 18 m. 27 s .---- 16486.307 u.
Jupiter — nj.(i4) 3i5d.8u.58m.27 s.ofin 103928.974«.
Saturnus —• 29 j. 164d. 7 u. 21 m. 5os.—;—257981.364u*
S J5*
De kringen, welke de planeten om de Zon
beschrijven, zijn niet cirkel- maar langrond*
en de Zon staat niet dn het middelpunt der*
zelve, maar op eenen zekeren afstand van het
middelpunt van iederen kring. Dit noemt
men de uitmiddelpuntigheid ( excentricitas)
van iedere planeet.
Deze uitmiddelpuntigheid is voor iedere
planeet zeer verschillende. Indien men den
gemiddelden afstand der Aarde van de Zon
gelijk aan 1000 stelt, zullen de gemiddelde
afstanden en de uitmiddelpuntjgheden der planeten
zijn als volgt:
(13) Zje l a Lande, abrégé Gastronomie, § 45o ,
5o5. Wie eënigzins in de wiskunde ervaren “is , weef ,
dat de cijfers achter het stipje (.) tiendeelige breuken aah-
duiden. Voor anderen zij het genoeg aan te merken j dat
ééne letter achter het stipje tiende, twee honderdste, drie
duizendste gedeelten te kennen geven: dus is 2111.741,
2 i i i en 741 duizendste gedeelten.
(14) Het jaar Wórdt hier op 365 dagen gesteld, ibid.,
pi 5ö3.