Ik zal de veranderingen en verbeteringen,
welke het kunststuk ondergaan heeft, naar de
volgorde der §§ opgeven, f
§ 4.
In den eersten druk staat: ,, Verder naar
„ de bedstede, treft men op dezelfde zölde-
„ ring drie cirkels aan.’’ Aldaar zijn nu v ijf
cirkels, of wijzers. Zie plaat N°. U
' S 5*
Het woord klimmende knoop is nu verwisseld
met Maans noordknoop, dat dezelfde be-
teekenis heeft. Zie plaat N°. i.
§ B
leest men: j , * Op de twee pilasters, die het
„ middelste paneel van de twee anderen af-
„ scheiden, gijn vier kleine wjjzers, twee op
,, ieder pilaster.” Is nu een op ieder pilaster.
Zie plaat N°. i . De beide bovenste wijzers
heb ik laten zakken tót op het midden van
de pilasters, en de beide anderste zijn van
daar weggenomen , en aan den zolder geplaatst ,
zie plaat N°. i. D-e overige veranderingen,
die deze § ondergaan heeft, ziet men in het
zesde hoofdstuk, over de Maanwijzers, § 88
en vervólgens.
§ la.
Het uiterlijke aanzien was in 1780, toen de
hoogleeraar de beschrijving in het licht gaf,
maar met krijt afgeteekend, en is in 1783
door mij zelven, met eenige hulp van mijnen
thans overledenen broeder S. Eisinga , naar
eisch volbragt, en er is in de sedert verloo-
pene drie en veertig jaren niets aan verbeterd*
Zelfs de verplaatste Maan wij zersplaten zijn
nog maar op papier afgeteekend. Alleen het
bordje of plankje met jaargetallen is reeds
tweemaal vervolgd, omdat er maar 23 jaargetallen
op kunnen geplaatst worden. Met het
vierde jaar na 1774 was het planetarium reeds
gangbaar, zie de inleiding tot de beschrijving
van van Swinden ; in 1776 was de verzetting
der jaargetallen klaar, en geschilderd tot 1798;
de tweede 23 jaargetallen liepen van 1799 tot
1821 in gesloten; die, welke thans op het
bordje geschilderd staan, loopen van 1822 tot
1844 ingesleten. Door deze lange reeks van
jaren is de uiterlijke glans al vrij wat verdonkerd,
voornamelijk de hemelsblaauwe grond-
kleur en het wit; misschien wordt hetzelve
binnen vkort weder in zijnen vorigen luister
opgeschilderd en verguld. Dit is thans des
te noodiger, omdat bij deze tweede uitgave
drie in koper gegraveerde en gekleurde platen
gevoegd zijn, welke anders het werk zelve
in uiterlijk aanzien zouden overtreffen; waardoor
de liefhebbers, die, in vervolg van tijd,
het werktuig komen belzigtigen, zich te leur
gesteld zouden kunnen rekenen, omdat de