vermogens voor de werktuigkunde, overal bekend
te worden. De Engelschen roemen te
regt op eenen Harrison, een timmerman, die
eensklaps, door zijn vernuft, een der grootste
werktuigkundigen geworden is, en, tot zijn
geluk, op een stuk viel, waardoor hij zich
yerrijkt heeft (a). Zij prijzen hemelhoog eenen
F erguson, die, maar een boer zijnde, zich
op de werktuigkunde toegelegd, en daarin
groote vorderingen gemaakt heeft (T). Waar-
(a) Namelijk, op het vervaardigen van tijdmeters, o f
zee-horologien, om de lengte op zee te bepalen. Harrison
heeft eene belooning van tien duizend pond sterling;
meer dan eene ton gouds 'uitmakende, ontvangen. Zie
de geschiedenis: van deze merkwaardige uitvinding in de
uitgelezene fdozofische verhandelingen, deel III, bladz.
355— 397. Die geschiedenis wordt aldaar tot het jaar
1762 beschreven; het overige vindt men in de uitgezóchte
verhandelingen, deel IX,-bladz. 3og— 331 , en vooral bij
P ezenas principes de la montre de M. Harrison , p.
2 a In dit werkje treft men de beschrijving en teekening
van Harrisons tijdmeter aan. De heer Mudge van
wien ik bl. 62, noot 36, gesproken heb, heeft ook onlangs
eene belooning van vijfhonderd pond' sterling oht~
vangen, als eene aanmoediging, om zijne zee-horologiën
verder te volmaken. Zie Journal de physique, t. XI
p. 537.
(b) Deze Ferguson is door vele werken en vernuftige
uitvindingen zeer beroemd geworden. Onder dë laatstge-
melde is ook een planetarium, van hetwelk men eene
plaat en beschrijving aantreft in het werk van den uit)
om dan zouden de Vriezen zich niet, met
even veel reden, beroemen op eenen Vries,
die, in dergelijke omstandigheden, niet minder
vernuft en kundigheden heeft getoond te bezitten,
en die, ten opzigte zijner vermogens
in die stukken, voor velen niet behoeft te
wijken? Geen ander middel, om dit te weeg
te brengen, was er in mijne magt, dan het
werk te beschrijven, en den maker door hetzelve
aan het algemeen te doen kennen. Met
dit te doen, heb ik aan den pligt van een
geletterd persoon voldaan, die niets, dat tot
vinder, dat ten titel voert: astronomy explained upon
sir Isaac Newtons principles etc., 4°*, London 1j 5j ,
$ 434 ? 435 , 436. Hoewel de twee planetaria, aldaar
door den heer Ferguson beschreven, zeer vernuftig uitgedacht,
en tot aanwijzing der bewegingen van de Aarde
en van de Maan wel geschikt zijn, zijn zij echter, als
planetaria beschouwd, veel minder volledig, dan dat van
W right (zie het derde hoofdstuk van dit werkje, bladz.
47). Ik oordeel het bij gevolg niet noodig, breeder over
die van Ferguson te handelen. Alleen zal ik aanmerken,
dat er op het planetarium van Ferguson, even als op
dat van den vroedsman E is in g a , een wijzer vlak over
de Aarde i s , die den schijnbaren weg en de plaats der
Zon aantoont. Ferguson heeft ook (§ 437) in navolging
van D esagueiers , een cometarium , of werktuig om den
loop der kometen te verklaren, beschreven. Wat hieromtrent
door onzen landgenoot den heer Struik gedaan
is , vindt men uitvoerig behandeld in deszelfs vervolg op
de beschrijving der staartsterren, vijfde afdeel., bl. 1 13.