6 V A N T M A E C K S E L
en naefte aen deSon, Mercurius iAtachtighdagen. Alle diefebe-
wegingen, foo der planeten als van de Aerdkloot en,Maen, ge-
fchieden op eendertey w-ijfej van weften na ooften,na vervolg der
teeckenen.. In ’t midden van die is de Son, alsip.het midden des
werelts, vaft en onroerljjck, van waer h y , als fittende in cenKo-
nincklij.cke fetefhet gantfche gefift der omfwevende planeten regeert.
Wie , feyt Copérnicus, fóude in die alderfehoonfte kerck,
dien heerlijckcn lamp in ander ofte beter plaets konnen ftellen,
als in ’t midden, van waer hy alles te gelijck kan verlichten. Daer
over h y , niet onëygentlijck, van fommige het Licht , van andere
de Siele, oock de heerfcher en bcftierdcr der werelt, en, van Tris-
megifto, de fïenlijckê Godt genoemt wort.
I I. H O O F T S T V C K.
Van het maeckfel der Sphaeras , envergelijckiugdcr
felve met de hemeleni.
DE orden der hemelen uyt Copemico kort voorgeftelt hebbende
, fal ick komen tot de befchrijving der Sphan#, en
die daer mede vergelijcken 1 Maer nlfoo de Aerdkloot, in een
generale Sphxra, te kleyn is , tot het gene ick voor heb daer van
tefeggen, heb ick beneffens de generale een particuliere daer
van gemaecktj Inde generale is te fien de orden der hemelen,
fqoder vafte fterren als planeten ; In de. particuliere , de loop
des Acrdkloots, en der vafte fterren. De formc van de generale
is als volght.
Het buytenfte, afbeeldende den hemel der vafte fterren, de
eerfte en opperfte aller hemelen, fich felve en alle andere bevangende
, beftaiet üyt vier circulen yan eender wijtte; de breed-
fte van die, is de Zödiaeck,‘ aen de binnekant getcekent met de
Ecliptica., en de twaelf hemelfche tèeckens y ir &c. De twee
andere , malkander deurloopende in ’t opperfte en onderfte
kruyswijs met rechte hoecken, fnijden den Zödiaeck, d’eene (de
Colurus
EN AF D E E L I N G D E R 5 P H I R A . 7
Colurus der Solftitien) in de beginfelen van Cancer en Capricor-
nus, d’ander in de beginfelen van Aries en Libra; de punften, in
’t opperfte en onderfte, toonen de Polen des Zodiaecx, het opperfte
de noorder, het onderfte ( daer de Sphasra in een voet ge-
loncken is , en Op ruft) de zuyder Polus. De vierde, leggende
fchuyns over de Zödiaeck, dcorloopendc die oock in de beginfë-
len van r en ö y en de Colurus der Solftitien, over de ccne iijde,
z 5 graden 51 min. benoorden het beginfel Capricorni, over de
andere fijde foo veel bczuydcnhet beginfel Cancri, is deEqui-
nocUaclcirokel; diens polen worden in de zelve Colurus niet
twee pinnekensaengewefen, .met hét opperfte de noorder Polus
ofte ArBkrn, met het onderfte de zuyder oft Polos AntarBkus.
Van de eene Zodiaecx pool tot de ander ft reckt des Zodiaecx as,
aen ’t midden der felve ftaet de Son, een vergult klootjen, vaft en
onroerlijck, in ’t midden des werelts. Tuflchen die Son en de
voorfz. buytenfte circulen§ fijn noch fes Splneren, d’een d ander
bevangende, ydervan drie even groote circulen; de eerfte en
buytenfte van die (fijndc de naefte aen der fterren-hemel) is die
van Saturnus, in 30 jaren fijn omloop doende; de tweede, die
van Iupiter, die in 1 z jaren fijn loop voldoet; • de derde, die van
Mars, die dat doet ïn twee jaren; de vierde, is die van den Aerdkloot
, doende fijn omloop in een natuerlijdt jaer. Om de Aerdkloot
is een kleyne Spbaera, oock uyt drie circulen van eender
groote, daer in de Maen, als iri een bycirekel,? in 2,9 dagen om
den Aerdkloot drayt, en, zoo dravende, t’famen niét den Aerd-
kloot jaerlijeks om de Son wort gevoert; de vijfde is de hemel
van Venus, doende fijn omloop in negen maenden; de fefte, en
naefte aen de S on, is dié van Mercurius, omloopende in 80 dagen.
In dele Sphéera is te fien het warebeelt des werelts, voor
100 veel aéngaet de ordre en vervolgh der hemelen , doch niet
naeproportie van hare wijdten, noch grootte van lichamen die
aer m oopen. want, aengefien de wijdce van des Aerdkloots
eme > in wélck Cy jaerlijeks haer loop voldoet om de Son, is gelijck