Soo veel een ongelijcke uur des daeghs grooter is als een ge-
lijcke , foo veel is fy des nachts korter j daerom, foo men i 7 minuten
treckt van een gelijcke uur,daer blijft 43 gelijcke uurminu-
ten, voor een ongelijcke uur des nachts op die tijdt.
De ongelijcke uuren des daeghs worden gevonden, ofte uyt
de bekende hooghde, ofte uyt de Azymuth der Sonne; en die
des nachts, ofte uyt de bekende hooghde, ofte uyt de Azymuth
der fterren. Om die des daeghs te vinden,brengh den graed des
verticaels, even aen de bekende hooghde der Sonne boven den
horizon ( ofte den verticael, geftelt aen den horizon op de bekende
Azymuth) aen de Son; en befie is 't voor de middagh,hoe
veel graden daer fijn tuflchen de fchuynfe afcenfie der S on, en
het punt des Equinodiaels als dan aen den horizon in ’t ooft, ofte
, is ’t na de middagh, hoe veel graden daer fijn tuflchen de
fchuynfe defcenfie der Sonne,en het punt des Equinodiaels aen
den horizon in ’t weft; deel die door foo veel graden als yder ongelijcke
uur op dien dagh inhoudt, 5t gene daer uyt komt, fal
toonen de ongelijcke uur des daeghs op die tijdt.
Exempel.
Op den voorfz 30 Julii des voormiddaghs, neemick de Son
t’Amfterdam gepeylt te hebben 40 graden boven den horizon :
begeere daer uyt te weten wat ongelijcke uur het is: den horizon,
en Son geftelt hebbende, als in ’t voorgaende exempel; lek
keere den Aerdkloot, tot dat de ooftkant van den horizon komt
aen de Son, befiende wat graed des Equinodiaels dan aen den
horizon ftaet, vinde 103 graden 33 minuten; daernakeeriek
den Aerdkloot na den ooften,en de verticael aen den horizon,
herwaert en derwaert, tot dat de 40® graed des verticaels in ’t
ooft komt neven de Son, fiende wat graed des Equinodiaels als
dan aen den horizon ftaet, vinde 171 graden y 1 minuten; fulex
dat de horizon, £ door ’t omloopen des Aerdkloots, van het
eerfte punt des Equinodiaels ofte het punt van de fchuynfe
afcenfie);
met een loopenden aerdkloot.
afcenfie) aen den Equatotsgedaelt is 68 graden 18 minuten: en
dewijl, door ’t voorgaende voorftel, gevonden is, dat yder ongelijcke
uur op dien dagh groot is 19 Equinodiaels graden
17 minuten, foo tel ick van ’t eerfte gevonden punt af, langs den
Equinodiael, na den horizon in ’t ooften, hoe menighmael fulc-
ke 19 graden 17 minuten daer fijn tot aen den horizon,- bevinde
driemael, en datter noch 8 graden 43 minuten overfchieten; die
brengen uyt 2.7 ongelijcke uurminuten; foo dat het op die tijdt
is 3 ongelijcke uuren en 27 minuten, te tellen van den opgang
der Sonne. Hier uyt kan verftaen worden, hoe men fulex doet
door den bekenden Azymuth.
Om die des nachts te vinden,uyt de hooghde van eenige fler-
r e ; ftel eerft de fter aen fijn plaets, in de Sphxra, daer na breng
den graed des verticaels even aen de gemeten hooghde der fter-
re, boven den horizon; ofte uyt de Azymuth der fterre, breng
den verticael,geftelt aen den horizon op de bekende Azymuth,
aen de fterre : befie dan, is ’t voor de middernacht, hoe veel graden
daer fijn tuflchen de fchuynfe defcenfie der Son, en het
punt des Equinodiaels als dan in ’t weft aen den horizon; o fte ,
is ’t na de middernacht, hoe veel graden daer fijn tuflchen de
fchuynfe afcenfie der Son,en het punt des Equinodiaels als dan
aenden horizon in ’t ooft; deel die door foo veel graden, als
yder ongelijcke uur op fulcken nacht inhoudt, ’t gene daer uyt
komt, (al toonen de ongelijcke uur des nachts op die tijdt:
’t werek is uyt het voorgaende openbaer.
Hoe men ’t felve anders vindt, door getallen,en wat planeten
op alle dagen en fulcke ongelijcke uuren worden gefeyt te regec-
ren, fiet daer van het eerfte deels 47' Voorftel.
- Sf n
XL VI.